مهم ترین کارکرد هشتی تقسیم مسیر ورودی به دو یا چند جهت و حفظ قسمتی از حریم خانه است. در واقع این فضا، عرصه ای است که هم شخص وارد شونده آماده ورود به حیاط می شود و هم ساکنین حیاط آمادگی و دقت کافی برای برخورد با تازه وارد را می یابند. کفِ هشتی در اغلب موارد با قلوه سنگ پوشیده شده است. استفاده از قلوه سنگ در کف هشتی، راه روها و حتی گذرگاه های اصلی علاوه بر زیبایی طبیعی و شکل پذیری آسان تر با فضای هشتی، بسیار باصرفه تر و ارزان تر از آجر تمام می شود و هشتی که از زیباترین بخش های ورودی چنین خانه هایی محسوب می شود با وجود کلاه فرنگی و گاه شیشه های الوان و کاربندی های زیبا بر سقف و نیز طرح های منقوش بر سطح و سکوهایی در اطراف، ورودی خانه را برای پذیراشدن میهمان که همیشه عزیز چنین خانه هایی است، مهیا می سازد و قدوم وی را در جایگاهی که در واقع تصویری ساده از جهان هستی را به نمایش گذارده است، گرامی می دارد. در گذشته هشتی علاوه بر کاردکردهای ساختاری ویژه خود، محلی برای استراحت و تجمع زنان بود که گرد هم در هشتی می نشستند و علاوه بر پرداختن به کارهای دستی، از هر دری سخن می گفتند. گاه زنان با تجربه برای دختران جوان و نوعروسان حرف ها برای گفتن داشتند و گاه نیز اختلافات خانوادگی توسط همین زنان سال خورد ه و مجرب فیصله می یافت. علاوه بر آن هشتی فضایی محسوب می شود که نه تنها حس همسایگی را افزایش می داد که امکان ارتباط بین چند خانه جداگاه را نیز فراهم می ساخت؛ «به عبارتی دیگر بعضی خانه ها علاوه بر اینکه جداگاه یک ورودی مجزا داشتند، همه در یک فضا و یک ورودی مشترک بودند که این ویژگی علاوه بر آنکه امنیت خانه ها را بیشتر می کرد؛ نقش موثری در ایجاد همبستگی بیشتر و کمک رسانی به همسایگان را داشت». ارتباط هشتی با سطح کوچه نیز با اختلاف سطح چند پله، طوری تعبیه شده بود که در نتیجه آن سطح حیاط از کوچه پایین تر قرار می گرفت؛ به طور قطع این ویژگی، مانع ورود بادهای شدید و گردبادها، از داخل کوچه به درون حیاط می شد.
 (فرهنگ عامه مردم شهر یزد. صدیقه رمضانخانی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1394. ص 72-73).
نگارش: الهه شهبازی (کتابدار کتابخانه وزیری یزد).