در هفته های پایانی منتهی به کنکور مسئله ای که برای دانش آموزان حائز اهمیت است و باید به آن توجه داشته باشند بحث انگیزه و اعتماد به نفس است. دانش آموز در خصوص دانش و موضوعات علمی تا حال هر کاری که باید انجام می داده ، انجام داده است و در روزهای پایانی فرصت این نیست که دانش آموز شروع به مطالعه مطالب جدید کند البته این به آن معنا نیست که اصلا مطالعه نکند بلکه به این معناست که دیگر زمان یادگیری مطالب جدید و خواندن مطالبی که تا حال نخوانده، نیست بلکه دانش آموز در هفته ها و روزهای پایانی فقط باید به یادآوری و مرور بپردازد و از یادگیری مطالب جدید خودداری کند. در کنار همه اینها چیزی که حائز اهمیت است بحث انگیزه و اعتماد به نفس است.
دانش آموز باید بتواند در این روزهای پایانی روی اعتماد به نفس وانگیزه اش بسیار کار کند تا بتواند از تلاشی که تا حال به کار گرفته استفاده کند و ثمره خوبی از آن بگیرد. برای حفظ انگیزه و اعتماد به نفس راهکارهای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها این است که به هیچ عنوان سراغ مطالب جدید، کتابهای جدید ، مطالبی که تا حال نخوانده است ، مطالبی که یاد نگرفته و موضوعاتی که همیشه از آنها می ترسیده و موضوعاتی که در طول سال به تعویق می انداخته و تصور می کرده نزدیک کنکور آنها را می خواند و همچنین دنبال روشهای جدید نرود و آنها را آزمایش نکند چون این موضوعات از دانش آموز زمان می گیرد و وقتی که زمان زیاد از دانش آموز سر مطالب و یادگیریهای جدید گرفته شود باعث می شود دانش آموز دچار استرس زمان شود و متوجه شود که روزهایش تند تند می گذرد و هنوز روی یک مبحث یا کتاب جدید تمرکز کرده و زمان را از دست می دهد. این استرس روی انگیزه او اثر می گذارد و باعث افت اعتماد به نفس او هم می شود. بهتر است به جای این کار دانش آموز به سراغ یادآوری و مرور مطالبی برود که قبلا خوانده به خصوص آنهایی را که قبلا خوب خوانده و خوب یاد گرفته .
در روزهای پایانی دانش آموز هر چه روی نقاط قوتش تاکید کند و وقت بگذارد نتیجه مطلوبتر و بهتری می گیرد. این موضوع خود به خود به اعتماد به نفس او کمک می کند چون وقتی می بیند چیزهایی را که خوب خوانده به خوبی برایش یادآوری می شود به انگیزه اش هم کمک می شود و باعث می شود با روحیه خوبی به استقبال کنکور برود. یکسری باید و نبایدها وجود دارد که دانش آموز باید رعایت کند  موضوع دیگری که مهم است بحث مقایسه است. دانش آموزان در روزهای پایانی به این سمت می روند که خود را با همکلاسیهای خود مقایسه کنند. ترجیحا باید از این کار پرهیز کرد. مقایسه تحت هیچ عنوانی مناسب نیست. چون ما نمی دانیم دانش آموزان در شرایط دیگر چگونه مطالعه کرده اند و چه شرایطی دارند. ما نمی دانیم دانش آموزی که تراز خوبی دارد نسبت به دانش آموزی که تراز پایینی دارد در چه شرایطی هست و از چه برنامه ای استفاده می کند ، چه مشاوری دارد، وضعیت خانواده اش به چه شکلی است. پس مقایسه اصلا کار درستی نیست. در مقایسه ممکن است چند نتیجه اتفاق بیفتد  ممکن است دانش آموز به این نتیجه برسد که نسبت به همکلاسیهایش ضعیفتر است.
این باعث تخریب اعتماد به نفس و انگیزه ای می شود که به آن اشاره کردم. و باعث می شود دانش آموز خود را ببازد و احساس کند ناتوان است و نمی تواند در کنکور نتیجه خوبی بگیرد. یا ممکن است دانش آموز به این نتیجه برسد که قویتر از همکلاسیهایش است این مسئله هم مخرب است درست است که این موضوع به اعتماد به نفس او کمک می کند ولی ممکن است کاذب باشد و به خیال اینکه بهتر است از خواندن و پرداختن به یکسری از موضوعاتخودداری کند پس نتیجه مقایسه چه مثبت باشد و چه منفی برای دانش آموز خوب نیست. بهترین مقایسه ، مقایسه دانش آموز با خودش است. یعنی توانمندیها و پیشرفت خودش را با خودش مقایسه کند. اینکه هفته گذشته چند ساعت درس خوانده و چند تست زده و این هفته چند ساعت درس خوانده و تست زده مثلا ساعات مطالعه روزانه ،هفتگی و ماهانه اش را با هم مقایسه کند.
این مقایسه می تواند در هر زمینه ای باشد مثلا می تواند مقایسه ساعات درسی، صفحات مطالعه، تعداد تستها ، ساعات خواب و بیداری و... باشد. حال اگر دانش آموز در آزمونی شرکت می کند می تواند کارنامه آزمونهای مختلفش را با هم مقایسه کند. و در مقایسه ها هم بهتر است بر نقاط قوت توجه کند مثلا اگر کارنامه هایش را با هم مقایسه می کند درصدهای بالایش را نگاه کند و ببیند در چه درسهایی عملکرد خوبی داشته و بیشتر بر روی این آیتمها تمرکز کند تا باعث افت انگیزه و اعتماد به نفسش نشود. چون در این روزها دیگر وقت آن نیست که درسی را که 20 درصد زده را به 80 درصد برساند بلکه باید بر روی نقاط قوتش کار کند چون از نقاط قوت، روش به دست می آید. که می تواند از آن برای سایر حوزه ها و درسها استفاده می کند و عوامل موفقیتش را پیدا می کند و از آنها نتیجه می گیرد. هیچ کس از نقاط منفی روش به دست نمی آورد تا از آن برای سایر درسها استفاده کند. شاید یکی دو بار از چیزی که باعث شکست ما بوده درس بگیریم ولی نمی توانیم از آن روش به دست بیاوریم و برای همیشه از آن استفاده کنیم. موضوع سومی که در روزهای پایانی باید به آن توجه شود بحث تست زدن است.
کنکور تست است و سیستم آموزش کنکور بر اساس سوالات چهار گزینه افراد را غربال می کند برای موفقیت در این روش باید تمرین داشته باشید. صرف مطالعه کفایت نمی کند بنابر این نه تنها در طول سال باید تست بزنید بلکه در روزهای پایانی هم باید درصد تست زدن خیلی بیشتر شود. یعنی مطالعه و تست زدن  باید قطعا در کنار هم باشد اما هر چه به کنکور نزدیکتر می شوید باید میزان تست زدن بیشتر از میزان مطالعه شود. روزهای پایانی زمان مطالعه نیست بلکه وقت زمان مرور و یادآوری است.یکی از روشهای یادآوری مطالب تست زدن است.  در قالب تست زدن خیلی از مطالب در ذهن مرور می شود در تست زدن گاه مطالبی را پیدا می کنید، یکسری از مطالب در ذهنتان مرور می شود ، یکسری از تستها را ممکن است درست جواب بدهید یکسری از تستها را ممکن است اشتباه جواب دهید و تعدادی را ممکن است اصلا جواب ندهید و تعدادی را ممکن است به خطا جواب دهید. تستی را که درصت جواب می دهید باعث می شود مطلب در ذهن تثبیت شود و مطمئن می شوید که آن مطلب را خوب یاد گرفته اید. اگر که اشتباه یا خطا جواب دهید باعث می شود همان لحظه بروید و خطایتان را اصلاح کنید و آن را همان لحظه یاد بگیرید
اشتباه و خطا با هم متفاوت است اشتباه یعنی اینکه مطلب را یاد گرفته اید ولی آن مطلب را با مطلب دیگری شبیه دانسته اید و اشتباه جواب داده اید اما خطا به این معناست که مطلب را خوب یاد نگرفته اید و بر اساس بی دقتی پاسخ نادرست داده اید وقتی تستی را به خطا یا اشتباه جواب می دهید همان لحظه آن را می خوانید و یادگیریتان را اصلاح می کنید. و معمولا یادگیری که در خلال تست زدن اتفاق می افتد ماندگارتر از یادگیری است که هنگام مطالعه اتفاق می افتد. در مورد سوالاتی هم که نمی توانید جواب دهید باید علت را بدانید آیا آن مطلب را از پایه و اساس بلد نیستیدیا بلد بوده اید و در آن آزمون نتوانسته اید جواب دهید. اگر مطلب یا کتابی هست که در پایه و اساس ریشه ضعیف بوده اید و هیچگاه نتوانسته اید جواب دهید در تستها هم بهتر است از این سوالات بگذرید چون وقت زیاد روی تستی می گذارید و تازه می خواهید آن را یاد بگیرید. و ممکن است در آخر هم نتوانید آن سوال را جواب بدهید یا در کنکور اصلا از آن موضوع سوال نیاید.
به جای آنکه بیست دقیقه روی تستی که از ریشه با آن مشکل دارید وقت بگذارید می توانید روی سوالات زیادی را که بلد هستید را کار کنید اما اگر سوالی را که نمی توانید پاسخ دهید به آن علت است که در آن لحظه به ذهنتان نرسیده در حالیکه آن مطلب را بلد هستید یعنی تست به اندازه ای سخت است که شما را به اشتباه انداخته و غافلگیر کرده  بهتر است بروید و روی این تیپ سوالات کار کنید تا برای آزمونهای بعدی بتوانید به آن پاسخ دهید. دانش آموزان هر چه به کنکور نزدیک می شوند به خصوص دانش آموزان با انگیزه و درس خوان نسبت به مطالعه حریصتر می شوند چون دوست دارند مرتب مطالب بیشتری بخوانند و گاه برخی می گویند هر چه بیشتر می خوانند فکر می کنند بیشتر یادشان رفته است اینها تصورات غلطی است که این دانش آموزان دارند و احساساتی است که همه دانش آموزان دارند حتی آنهایی که رتبه یک رقمی می آورند تصور می کنند چیزی را که خوانده اند یادشان رفته است یا کم است و باید بیشتر بخوانند. این تصورات طبیعی است ولی غلط است و اینطور نیست شما وقتی که مطلبی را خوب یاد گرفته باشید در ذهن و خاطرتان می ماند. و فراموش نمی شود  و نیاز نیست دوباره تکرار کنید با تست زدن هم مرور می کنید هم تکرار کرده اید و هم مطلب در ذهنتان تثبیت خواهد شد و به اعتماد به نفستان کمک می کند.
برخی می پرسند وقتی مطلبی را می خوانیم بلافاصله تستش را بزنیم یا نه یکی دو روز بعد این کار را انجام دهیم. من توصیه می کنم همان لحظه تستش را بزنید و تست زدن را به روز و ساعات بعد موکول نکنید. زیرا وقتی مطلبی را می خوانید و بلافاصله تستش را می زنید باعث می شود که معمولا درست جواب بدهید ممکن است بعضی بگویند ما اینجوری سر خودمان را کلاه می گذاریم چون اینگونه تست زدن کار سختی نیست ولی من می گویم این کار خاصی است چون شما در تست زدن دنبال این نیستید که مچ خودتان را بگیرید و آزمایش کنید که چقدر یاد گرفته اید. بلکه به دنبال این باشید که مطلب در ذهنتان تثبیت شود. این کار فوایدی دارد. اول اینکه ما تست را درست جواب می دهیم. این کار به اعتماد به نفستان کمک می کند انگیزه تان بالا می رود و مطلب در ذهنتان تثبیت می شود.
دوم اینکه در زمان صرفه جویی می شود وقتی تستی را درست می زنید سراغ تستها و مطالب بعدی می روید. اما اگر روز بعد آن تستها را بزنید و جواب اشتباه بدهید روی انگیزه و اعتماد به نفستان تاثیر می گذارد. و احساس می کنید آن کتاب را خوب نخوانده اید و هر چه می خوانید فایده ندارد و مرتب روی آن کتاب و مطلب وقت می گذارید و زمان زیادی از شما می گیرد. بهترین حالت این است که همان لحظه که مطالعه می کنید تست بزنید چه درست جواب دهید و چه اشتباه به نفع شماست. وقتی درست جواب دهید انگیزه و اعتماد به نفستان بالا می رود و مطلب در ذهنتان تثبیت می شود. اگر به اشتباه جواب بدهید چون تازه مطالعه کرده اید فورا می روید  و خطا را اصلاح می کنید و دیگر تکرارش نمی کنید. اما اگر امروز مطلب را بخوانید و فردا یا روز دیگری تستش را بزنید اگر درست بزنید یعنی مطلب را یاد گرفته اید ولی اگر اشتباه بزنید چون قبلا مطلب را خوانده اید حال و حوصله این را ندارید که دنبال اشتباهتان بروید و حتی اگر دنبال آن بروید و آن را اصلاح کنید اصلاح اشتباه خیلی در ذهن نمی نشیند و ممکن است تصحیح ذهنی اتفاق نیفتد.
منبع : ایران سپید