صنعتی با گردش مالی قابل ملاحظه
امروزه صنعت نشر کتاب سخنگو در دنیا، صنعتی بزرگ با گردش مالی قابل توجه است. اما کتاب گویا یا کتاب صوتی دقیقاً چیست؟ در واقع باید گفت که کتاب‌هایی که توسط یک یا چند گوینده خوانده و به‌صورت فایل صوتی به مخاطب ارائه می‎شود در تعریف «کتاب گویا» قرار می‎گیرد.
البته ذکر این نکته هم ضروری است که بدانید کتاب گویا نخستین بار و در پاسخ به نیاز نابینایان در ایران و در سال ۱۹۲۹ توسط دکتر جواد شوکولاتخور که خود نابینا بود ارائه شد؛ اتفاقی که به سرعت و به دلیل جذابیت مورد استقبال عموم مردم قرار گرفت.پس از این تک‌اتفاق رخ‌داده در ایران، تولید این کتاب‌ها به صورت رسمی از سال ۱۹۳۱ میلادی یعنی دو سال بعد کلید خورد و امروزه نوع دیگری از این پروژه در دسترس علاقه‎مندان قرار دارد.
   کتاب صوتی تهدید نیست اگر...
اما محمدجواد جزینی می‌گوید: کتاب‌ صوتی یک فرصت است و تهدید نیست اما به شرطی که زیرساخت‌های لازم در کشورمان فراهم شود.
این داستان‌نویس در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کتاب‌های صوتی اظهار می‎کند: کتاب صوتی فرصتی برای گسترش مطالعه است اما به دلیل این‌که در بستر سیستماتیک اتفاق نمی‌افتد خود این ‌کتاب‌ها به نشر ضربه می‌زند. بسیاری از آثار نویسندگان، بدون مجوز خوانده و توزیع می‌شود که این موضوع به حقوق مؤلف ضربه وارد خواهد کرد. اگر حقوق نویسندگان و ناشران را رعایت شود این موضوع می‌تواند به توسعه کتابخوانی کمک شایانی کند.
وی ادامه‎ می‏دهد: ممکن است کتاب‌های صوتی در خواندن کمی کاهلی ایجاد کند که این می‌تواند از آفت‌های کتاب صوتی باشد. اما با توجه به رسانه‌های متنوعی‌ که وجود دارد می‌توان از آن برای توسعه فرهنگ کتابخوانی استفاده کرد.
جزینی با تأکید بر این‌که قوانین بازدارنده‌ای برای رعایت حقوق مولفان درکتاب‌های صوتی نداریم، خاطرنشان می‏کند:  این موضوع  می‌تواند در کوتاه‌مدت و یا  در درازمدت به صنعت نشر لطمه وارد کند.
این نویسنده همچنین با بیان‌ این‌که کتاب‌های صوتی در غرب به صنعت تبدیل شده‌ است، می‌گوید: در کشورهای اروپایی زیرساخت‌های لازم برای کتاب‌های صوتی فراهم شده‌ و حقوق مولفان و ناشران رعایت می‌شود اما در کشور ما زیرساخت‌های لازم مهیا نیست. 
وی درباره این‌که آیا کتاب‌های صوتی می‌تواند جایگزین و یا رقیبی برای کتاب کاغذی باشد، بیان می‌کند: ظاهرا گسترش رسانه‌ها این پیغام را به ما داده است که با پدیده دیجیتال، فرصت‌های دیگری در حوزه نشر ایجاد می‌شود. نباید نسبت به این فرصت‌ها بدبین بود، اگر زیرساخت‌های آن و به طور مشخص کپی‌رایت رعایت شود. گمان می‌کنم این‌ها فرصت خوبی برای گسترش فرهنگ کتابخوانی هستند.
وی می‏افزاید: اگر کتاب صوتی به صنعت تبدیل شود، با یک استاندارد حداقلی باید تولید شود. در کشورهای اروپایی برای تولید کتاب صوتی از  استودیو و آدم‌های حرفه‌ای  استفاده می‌کنند. همچنین آن‌ها انتخاب حرفه‌ای دارند. ناشران همزمان با تولید کتاب کاغذی، کتاب صوتی هم تولید می‌کنند. جزینی اظهار می‌کند: کشورهای دیگر پیش  از ما دچار این بحران شده‌ بودند و به سلامت از آن درآمدند که این تجربه، آسیب‌های آن را کمتر می‌کند. اگر به بنگاه‌های نشر قابلِ اعتماد که کتاب صوتی تولید می‌کنند اجازه دهند به صورت اختصاصی فعالیت کنند؛ هم قانون، هم استاندارد و هم حقوق مولف رعایت می‌شود و بخشی از آسیب‌هایی که در این مجموعه وجود دارد رفع خواهد شد.
وی همچنین با بیان این‌که آینده را به نفع کسانی که کتاب صوتی تولید می‌کنند می‌بیند، خاطرنشان می‏کند:  فکر می‌کنم دیر یا زود، صنعت نشر شروع به تغییر شکل دهد. هرچند در سال‌های اخیر حرکت به سمت دیجیتال شدن در صنعت نشر ما دیده می‌شود اما سرعتش کند است که  همه این کندی‌ها و آسیب‌ها احتمالا از جانب سیاست‌گذاران فرهنگی است. 
جزینی درباره این‌که آیا موافق تبدیل کتاب‌هایش به کتاب صوتی است یا خیر، هم می‎گوید: طبیعی است که ما به این امکان به عنوان یک فرصت طلایی نگاه می‌کنیم. هر  نویسنده‌ای علاقه‌مند است کتابش توسط دیگران خوانده و  یا به معنای جدیدش  شنیده شود. بنابراین هر تمهید و سیاستی که به توسعه کتاب‌خوانی و خوانش منجر شود آرزوی نویسنده است. البته اگر قوانین مربوط به آن وضع شود؛ در غیر این صورت کمکی به بهبود وضعیت نمی‌کند.
 با گسترش کتاب‌های گویا موافقم

یک ناشر هم در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران در خصوص صنعت نشر کتاب گویا می‏گوید: من با گسترش کتاب‌های گویا موافقم به شرط آنکه رویکرد آنها به سمت از میان بردن کتاب‌های کاغذی نباشد.
امیر حسین‌زادگان تصریح می‏کند: کتاب گویا برای زمان‌هایی که شما در حال رانندگی هستید یا در هر شرایطی نمی‌توانید نگاه متمرکز به کتاب داشته باشید، طراحی شده و تأثیری بر جایگاه کتاب‌های کاغذی نمی‌تواند داشته باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: طیف بیشتر مخاطبانی که از کتاب‌های گویا استفاده می‌کنند، کسانی هستند که رابطه‌شان با کتاب بسیار پایین است، مطالعه‌ای ندارند و ما باید کتاب‌های گویا را به راهی تبدیل کنیم تا در نهایت این طیف از مخاطبان با کتاب چاپی آشتی کنند.
وی تصریح می‏کند:کتاب‌های گویا با ابزار صدا و موسیقی یا کتاب‌های چاپی با ابزار کاغذ و واژه، در واقع بال‌هایی‌ هستند که برای مقصد اصلی خود یعنی رسیدن و جذب ذهن مخاطب باید با هم به پرواز فکر کنند، اما در این میان کتاب‌هایی که در فضای مجازی بدون اجازه از ناشر، «گویا» می‌شوند یا در مواقعی وقتی هنوز چاپ نشده‌اند به شکل صوتی منتشر می‌شوند همه و همه اتفاق‌هایی‌ ناگواری هستند که این اتفاق فرهنگی را به بیراهه می‌کشانند.
 کتاب‌های گویا هیچ ضدیتی با کتاب‌های چاپی ندارند
یک ناشر دیگر هم در رابطه با کتاب‌های گویا و چاپی معتقد است: کتاب‌های گویا هیچ ضدیتی با کتاب‌های چاپی ندارند و نداشته‌اند.
فاطمه محمدی ادامه می‌دهد: طبق آمار ما بسیاری از کتاب‌هایی که به شکل گویا منتشر کردیم در نهایت باعث شده مخاطب کنجکاو شود و به دنبال کتاب چاپی آن بیاید.
وی می‎افزاید: کتاب‌های گویا در مواقعی بسیار به کتاب‌های چاپی کمک کرده‌اند و این روزها به راهی تبلیغی برای کتاب‌های کاغذی تبدیل شده‌اند . ما باید با این فناوری همراه شویم و از آن بهترین بهره را ببریم .
منبع :  روزنامه حمایت  -           کدخبر :        1834