هنر تجويد و مفاهيم قرآني

پدیدآورنده: سروش عظيمي، احسان سوختانلو

مشخصات نشر: مشهد: آواي کلک، ‎۱۳۹۵

مشخصات ظاهری: ‎۵۱۲ ص

شماره دیویی: ه716ع 151 /297

معرفی کتاب:

     از آنجا که معتقدیم قرآن کلام الهی است و لفظا و معنا بر پیامبر گرامی نازل شده و به دلائلی که در مبحث پیشین اشاره گردید با الفاظ « عربی» است. و اصولا این الفاظ و معانی باید تماما قابل فهم و درک پیامبر اکرم، و قسمت عمده اش نیز قابل فهم قومش بوده باشد چرا که قبل از نزول قرآن با آن آشنا بوده و زبان نطق و گویشی و درک و ادراکی آن ها بوده است، و از طرفی کلمات تماما ناآشنا و غریب و غیرقابل درک چه بسا لغو و منجر به انکار و انحراف گردد.

     بحثی که در این مثال مورد توجه است بیشتر چگونگی اداء الفاظ عربی و یا به عبارتی کلام منطوق و گفتاری مطرح و رایج بین مردم حجاز(مکه و مدینه) قبل از نزول قرآن و ادامه آن تا پایان نزول تدریجی قرآن(23سال) است، که خدای تعالی به آن زبان، پیامبر اکرم و قومش را مخاطب قرار داده و ایجاد سخن فرموده است.

     بدیهی است که قرآن کریم قسمت عمده ادبیات عرب را پذیرفته و مفاهیم و معیارهای متعالی خویش را با همان الفاظ متداول بکار گرفت و چشم اندازی جدید از مفاهیم ارزشی را برای این الفاظ که در حوزه مفاهیم بی ارزش و بعضا زشت و در حیطه مظاهر مادی بکار می رفت، مطرح نمود که تا آن زمان سابقه نداشت و فرهنگ خاص خویش را در حوزه لغات عربی نیز پدید آورد در عین حال که به معانی اصلی الفاظ عنایت داشت و از آن، در این تحول مفاهیم الفاظ بهره می جست....

     به هرحال خداوند متعال به آن زبان که قابل استماع و فهم آنان بود سخن گفت، و در خور درک قوم عرب نیز بود به طوری که عده ای ایمان آوردند و اگرچه عده زیادی هم عناد ورزیده و راه کفر و الحاد را پیشه خود ساختند!

     بنابراین چهارچوب و قالبی که خداوند متعال برای ایجاد سخن و بیان خود برگزیده زبان عربی است، زبان مردمی که در تاریخ شناخته شده است، چنانکه نقل کرده اند به لهجه های مختلف سخن می گفتند حتی در دوره پیش از اسلام، با زبان ادبی و مشترک، که شاعران و خطیبان عرب به کار می بردند و ظاهرا همگان در می یافته اند.

     در عصر جاهلیت برخی از قبائل که با ملت های همسایه از راه تجارت و سیاست و مانند آن رابطه داشتند کم و بیش خط و کتابت را می شناختند; اگرچه نویسندگی در بین ایشان رونق نداشت و نوشته اند که هنگام ظهور اسلام غیر از 17 تن از آن ها، نوشتن نمی دانستند. البته در این نوشتار قصد بررسی تفصیلی زبان عربی پیش از اسلام را نداریم.