به نقل از روابط عمومی سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، ویراستار کتاب «گردشگری دینی و مدیریت زیارت چشمانداز بینالمللی»، رزاق راج و کوین گریفین است که از سوی ندا رضویزاده و احمد فلاحکهن ترجمه شده و به همت سازمان انتشارات جهاددانشگاهی خراسان رضوی روانه بازار نشر شده است.
این کتاب ۲۲۸ صفحهای در سه بخش و ۱۱ فصل تنطیم شده است. در بخش اول مفاهیم در گردشگری دینی و مدیریت زیارت بررسی شده است، در بخش دوم نگاهی به انگیزهها و تجارب مکانهای دینی عرضه شده است و در بخش سوم مجموعهای از ۱۰ مطالعه موردی از سراسر دنیا از قارهها و ادیان و مذاهب مختلف ارائه شده است.
در مقدمه ترجمه این کتاب آمده است که امروزه گردشگری دینی و زیارتی، سهم قابل توجهی از بازار گردشگری بینالمللی را در اختیار دارد و به گفته شارپلی اقبال به این گونه گردشگری، در دهههای اخیر، هم بر حسب نسبت و هم به طور مطلق افزایش یافته است.
براساس آمار سازمان جهانی گردشگری سالانه ۳۰۰ تا ۳۳۰ میلیون زائر از مقاصد عمده دینی جهان بازدید میکنند. خاورمیانه نسبت به سایر نقاط جهان رشد بسیار بیشتری داشته است. متوسط رشد سالانه در خاورمیانه، قلب جهان اسلام، ۱۰ درصد بوده است.
از جنبه فردی نیز امروزه در سراسر دنیا زیارتگاههای دیرپا به مثابه میدان مغناطیسی برای کسانی عمل میکند که در جستوجوی ارضای نیازهای معنوی هستند، از جنبه اجتماعی، زیارت نه تنها به عنوان یک سفر، موجب تحرک جمعیت است، بلکه خود، تحرکات جمعیتی دیگر را موجب میشود، از قبیل تجارت، مبادله فرهنگی، انسجام سیاسی و گاه نیز گسترش نامطلوب اپیدمیها، بنابراین زیارت دارای دلالتها و پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تجاری و حتی بهداشتی است.
در ایران نیز آمارها حاکی از استقبال ایرانیان از زیارت در داخل و خارج از کشور میباشد. طبق نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ایران که در سالهای ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ در فصول بهار و تابستان از سوی مرکز آمار ایران انجام شده است، مشهد همواره در رده اول یا دوم شهرهایی است که بیشترین بازدید را داشته است، قم نیز در رده هفتم یا بالاتر بوده است. مشهد و قم، دو مقصد مهم زیارتی داخلی، در این سالها در فصل بهار ۸ تا ۱۱ درصد و در فصل تابستان ۱۴ تا ۱۶ درصد کل تعداد نفر شب اقامت سفرها را به خود اختصاص دادهاند که میزان قابل توجهی از کل سفرهای کشور است.
در مورد سفرهای زیارتی خارجی نیز، بنا به گفته رئیس سازمان حج و زیارت در سال ۱۳۹۳، شمار زائران عمره و تمتع به ترتیب ۸۳۰ هزار و ۶۴ هزار نفر بوده است. همچنین به گفته وی هر ساله دو میلیون زائر از ایران عازم عتبات عالیات میشوند.
آیینهای پیادهروی اربعین و پیادهروی برای زیارت امام رضا(ع) در دهه آخر ماه صفر نیز در سالهای اخیر رونق فراوانی یافته است که نشان از تحولات چشمگیری در زمینه اشکال و انگیزههای زیارت در جامعه ایرانی دارد و نیازمند توجه نظری و مدیریتی است که ترجمه کتاب حاضر، پیرو توجه به چنین واقعیتها و دگرگونیهایی در دستور کار قرار گرفت.
مطالعه کتاب حاضر برای مخاطبی که با بستر جامعه ایرانی به ویژه شیعی آشنا است از آنرو جالب توجه است که میتواند وی را با چشم اندازهای جهانی موضوع آشنا کند و شباهتها و تفاوتهای آن را ببیند، و از تجربههای مشترک سایر ادیان و سایر مقاصد زیارت و گردشگری دینی بهرهمند شود.
نکته قابل ملاحظه آن است که در این کتاب تجربههای مورد استناد و بصیرتهای نویسندگان به دین و گردشگری، منحصر بر بافت و زمینه غربی نیست و برآمده از بخشهای مختلف جهان است و از این رو دیدگاههای تازهای در مورد مقاصد گردشگری نوظهور و گسترش عبادت و عمل دینی مطرح میکند.
این کتاب بنیهای علمی برای دانشوران، کنشگران(مدیران، سیاستگذاران و کارشناسان اجرایی) و دانشجویانی فراهم میکند که لزوماً در مدیریت یا جامعهشناسی تحصیل نکردهاند، اما در مورد ویژگیها و توسعه گردشگری دینی و زیارت دغدغه دارند و علاقهمند به دانستن هستند.
علاقهمندان میتوانند جهت خرید این کتاب به فروشگاههای معتبر سراسر کشور یا به درگاه اینترنتی www.jdmpress.com مراجعه و یا با شماره ۳۸۸۴۲۲۳۰ دفتر پخش انتشارات جهاددانشگاهی خراسان رضوی تماس بگیرند.