گسترش روزافزون و تنوع فراوان منابع الکترونیکی از یک سو و تأمین منابع علمی روزآمد و کافی به ‏‌عنوان پشتوانه اصلی پروژه‏‌های تحقیقاتی جایگاه کتابخانه دیجیتال را حائز اهمیت می کند.

کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی با نشانی digital.aqr.ir از سال 1390 در فضای وب برای بهره گیری پژوهشگران و علاقمندان در دسترس قرار گرفت. در این کتابخانه دیجتال مجموعه ای  بالغ بر دو میلیون رکورد منبع اطلاعاتی از قبیل نسخه های خطی، چاپ سنگی، کتاب‌های چاپی، اسناد، عکس‌ها، منابع الکترنیکی و ... وجود دارد که دسترسی به آنها با توجه به قوانین ملی و بین المللی صورت گرفته است.

افزایش سطح دسترسی

در کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی نسخه¬های خطی، چاپ سنگی، منابع چاپی قدیمی، عکس‌ها و ... به صورت دسترسی آزاد از طریق اینترنت وجود دارد و مابقی منابع به دلیل مسائل کپی رایت از طریق اشتراک سازمانی در سایر مؤسسات و مراکز اطلاع رسانی کشور قابل ارائه است.

علی ضرابی مدیر فضای مجازی کتابخانه آستان قدس رضوی ضمن ارائه مطالب فوق، درخواست از سوی کتابخانه‌های داخل کشور مبنی بر اشتراک پایگاه‌های سامانه کتابخانه دیجیتال را راهی برای دسترسی کتابخانه ها به این سامانه عنوان کرد که پس از بررسی‌های سازمان این دسترسی ایجاد می‌شود.

ارائه خدمات با زبانی ساده

سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی دارای انواع جستجوی ساده و پیشرفته است. در جستجوی پیشرفته با بهره‌گیری از عملگرهای بولی امکان بازیابی نتایج مرتبط‌تر وجود دارد. به علاوه انواع مرور از قبیل مرور پدیدآورندگان، مرور موضوعی، مرور بر اساس نوع و ... نیز در نرم ‌افزار در نظر گرفته ‌شده است.

ضرابی نیز از دیگر قابلیت‌های این کتابخانه دیجیتال، خدمات تحویل مدرک عنوان می کند که می‌توان از طریق آن منابع اطلاعاتی که در سامانه کتابخانه دیجیتال ورود اطلاعات شده اند، در قبال پرداخت وجه واگذار کرد.

مدیریت علاقه‌مندی‌ها و کتابخانه شخصی نیز از امکانات دیگر این کتابخانه دیجیتال است که وی بدان اشاره دارد و از طریق آن، امکان مدیریت و مشاهده سوابق جستجو، منابع درخواستی، منابع موردعلاقه، سؤالات مطرح‌شده و ... وجود دارد.

از دیگر ویژگی‌های بارز این کتابخانه دیجیتال، وجود  پایگاه‌های تخصصی(مجموعه های موضوعی) است که تاکنون تعداد 15 مجموعه موضوعی در سامانه کتابخانه دیجیتال ایجاد شده است.

کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی در فضای مجازی بدون هیچ گونه مشکل از طریق digitl.aqr.ir  در زمان قطع شدن اینترنت خدمات خود را ارائه می‌دهد.

راه اندازی ایستگاه مطالعه دیجیتال

کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی طی یک سال گذشته تا کنون ايستگاه مطالعه ديجيتال را در كتابخانه ها و مراكز اطلاع‌رساني متعدد راه‌اندازی کرده است.

کتابخانه‌های مؤسسه فرهنگی- قرآنی بیت المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، مرکزی نیکوکاری توان یابان،  مسجد جوادالائمه(ع) در مناطق محروم مشهد و کتابخانه‌های آیت الله حکیم تهران، آیت الله بروجردی بروجرد و همچنین کتابخانه¬های امام رضا(ع) در اهواز، کرمانشاه، قوچان، سرخس از جمله این مراکز هستند.

همچنین در این خصوص می توان به  کتابخانه علامه شیخ شوشتری شوشتر، آیت الله شیخ هاشم قزوینی، آیت الله شیخ مجتبی قزوینی، شیخ عباس تربتی، مسجد امام صادق(ع)، مسجد امام سجاد(ع)، مسجد پیغمبر(ص)، مسجد قبا و مجتمع امام خمینی(ره) نیز اشاره داشت که طی سال جاری از ایستگاه مطالعه دیجیتال بهره‌مند شده‌اند.

ایجاد پایگاه های موضوعی در سامانه کتابخانه دیجیتال

مهدی کریمی رئیس سازماندهی منابع دیجیتال کتابخانه آستان قدس رضوی، ایجاد 7 پايگاه موضوعي در سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی را از دیگر فعالیت‌های کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی عنوان می کند که با عناوین کریم اهل بیت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام، نجمه خاتون، حجاب و عفاف، دفاع مقدس، امام رضا علیه السلام، عاشورا و خلیج فارس در دسترس کاربران قرار دارد.

وی همچنین دسترس پذيري به بيش از دو هزار پايگاه علمي و پژوهشي بين المللي با مجموعه‌اي بالغ بر يكصد ميليون منبع ديجيتال در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع رساني، ايجاد پايگاه سامانه‌هاي نرم‌افزاري كتابخانه ديجيتال، بروزرسانی پایگاه‌های سامانه کتابخانه دیجیتال و دسترس‌پذیری بیش از 50 هزار منبع جدید از طریق سامانه کتابخانه دیجیتال از دیگر اقداماتی عنوان کرد که طی سال جاری توسط کتابخانه دیجیتال به انجام رسیده است.

دسترسی به اطلاعات کتابشناختی نسخه های خطی جهان اسلام

کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی پروژه پايگاه فهارس نسخه هاي خطي در سامانه كتابخانه ديجيتال آغاز کرده است که با اجرای این طرح اطلاعات کتابشناختی کلیه نسخه های خطی جهان اسلام در پایگاهی با عنوان پایگاه فهارس نسخه های خطی در سامانه کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی وارد می شود.

اجرای این طرح از ابتدای مهر سال جاری آغاز شده است و احتمالاً فاز اولیه آن  در ابتدای سال 1399 رونمایی خواهد شد.

گفتنی است پروژه آرشيو ديجيتال سازي، نمايه سازي و دسترس پذيري محتواي مطبوعات دوره قاجار و پايگاه منابع مولتي مديا در سامانه كتابخانه ديجيتال برای پشتيبان‌گيري و استخراج فيلم‌ها و صوت هاي موجود در بخش سمعي و بصري و ورود اطلاعات در پايگاه مربوطه، از دیگر اقدامات کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی است که از مهرماه سال جاری اقدام بر روی آن آغاز شده است.