غدير از ديدگاه تشيع و تسنن/ محقق عبدالحسين يداللهي.- استاد راهنما علي اکبر الهي خراساني؛ استاد مشاور محمد حسن رستمي.- سطح ۳ (کارشناسي ارشد) (مرکز مديريت حوزه علميه خراسان، مديريت مدارج علمي) ؛ ۱۳۹۴.
توصیفگر:
1- غدیر خم
2- غدیر- تشیع
3- غدیر- تسنن
شماره دیویی: 1394غ36ی452/ 297
چکیده :
علاوه بر ارائه مباحثی مقدماتی درباره واقعه غدیر، تلاش شده تا در این تحقیق با بررسی های فراوان در منابع مختلف تشیع و تسنن مشخص شود که سند این خطبه در کدام یک از منابع معتبرنقل شده وطرق نقل آنها چگونه می باشد؟ همچنین، تلاش شده تا مفاد خطبه و نسخ آن بیان و با تحقیق و تصحیح اختلافات موجود در آنها تبیین گردد. از این رو، محور اصلی تحقیق این پایان نامه به صورت ذیل می باشد:
الف) بررسی سند خطبه غدیر در منابع تشیع و تسنن:
- سند خطبه غدیر در منابع تشیع
این خطبه برای اولین بار به طور مستقل از عالم بزرگ شیخ خلیل بن احمد فراهیدی در کتاب «جزء فیه خطبه النبی صلی الله علیه و آله یوم الغدیر» معرفی شده است و بعد ازآن، این خطبه به سه طریق در بسیاری ازکتب شیعه نقل شده است:
- به روایت از امام باقر علیه السلام با اسناد معتبر در نه کتاب شامل: الاحتجاج شیخ طبرسی، روضه الواعظین شیخ ابن فتال نیشابوری، الیقین سید ابن طاووس حلی، نزهه الکرام شیخ محمد بن حسین رازی، البرهان فی تفسیرالقرآن سید هاشم بحرانی، اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات حرعاملی، تفسیرالصافی فیض کاشانی، بحارالانوار محمد باقرمجلسی و کشف المهم فی طریق خبر غدیرخم بحرانی.
- به روایت از حذیفه بن الیمان با اسناد معتبر در سه کتاب شامل: اقبال الاعمال سید ابن طاووس، کشف المهم فی طریق خبرغدیر خم بحرانی و بحارالانوار محمد باقر مجلسی.
- به روایت از زید بن ارقم با اسناد معتبر در چهارکتاب شامل: العدد القویه شیخ علی بن یوسف حلی، التحصین سید ابن طاووس، الصراط المستقیم شیخ علی بن یونس بیاضی و نهج الایمان شیخ علی بن یوسف بن جبر.
- سند خطبه غدیر در منابع اهل سنت
متن خطبه غدیر به طور یک جا در منابع اهل سنت ذکر نشده است؛ اما فقرات خطبه به صورت پراکنده در مصادر معتمد و کهن اهل سنت با اسانید بسیار ثبت و ضبط شده است.
ازاین رو، فرازهای مختلف خطبه غدیر در کتب اهل سنت بیان شده از آن جمله: ذکر آیه تبلیغ در کتب تفسیری، روایی، کلامی وتاریخی؛ ذکرحدیث غدیر به طورمتواتر در منابع بسیار اهل سنت؛ ذکرحدیث ثقلین؛ ذکر حدیث منزلت؛ ذکر آیه ولایت؛ تبریک گفتن عمر به علی علیه السلام بعد از ابلاغ پیامبرصلی الله علیه واله؛ اشعار شعرا از جمله حسان بن ثابت که بعد از خطبه پیامبر ایراد شده است.
ب) متن خطبه و ترجمه آن
متن خطبه به سه روایت از امام باقر علیه السلام، حذیفه بن الیمان و زید بن ارقم با یازده منبع از منابع شیعه من جمله احتجاج، روضه الواعظین، الیقین، التحصین، العددالقویه، الاقبال، الصراط المستقیم، نهج الایمان، نزهه الکرام، بحارالانوارو تفسیر الصافی تطبیق داده شده و در یازده بخش با عناوین خاص ذکر شده و متن خطبه به صورمنقح همراه با اختلاف نسخ ارائه شده است.
جهت تبیین این منشور دائمی اسلام که بصیرت لازم را برای درک حقایق نهفته در این واقعه عظیم و فهم جملات و عبارات فراهم آورده شود به ترجمه خطبه غدیر پرداخته شده است.
