حکم فقهي غذاي اهل کتاب/ تدوين مرضيه کامل.- استاد راهنما رضا حق‌پناه.- کارشناسي ارشد (سطح سوم علوم حوزوي "کفايتين") (کميته ارزشيابي تحصيلات حوزوي خراسان) ؛ ‎۱۳۹۰.

 توصیفگر:

1- طعام

2- اهل کتاب

3- احکام

شماره دیویی: ح287ک352/ 297

چکیده:

     موضوع پایان نامه حکم فقهی غذای اهل کتاب پاکی، حلیت و حرمت و نجاست همواره یکی از مباحث مهم در همه ی ادیان آسمانی بوده است.

     جوامع انسانی و پیروان ادیان همواره با یکدیگر ارتباط و تعامل داشته اند و یکی از جلوه های مهم این ارتباط استفاده از غذای آنان است. اما نظر به تفاوت احکام برخی از غذاها در هر دین، نسبت به دین دیگر، ملاحظاتی درکیفیت این تعامل باید صورت گیرد.

     بنابر این پژوهش حاظر برای ایجاد ارتباط با دیگر امت ها در این زمینه با حفظ آرمان و عقیده ی یک مسلمان و با هدف بیان نحوه ی ارتباط مسلمانان با اهل کتاب را در رابطه با غذا و ذبایح آنان بررسی نموده ایم. بررسی احکام فقهی این موضوع از یک سو نظر به خاتم و ناسخ بودن دین اسلام و از جانب دیگر نظر به اختلاف آن در احکام اطعمه و اشربه با احکام غذای اهل کتاب و تحریفات اعتقادی و احکامی آنان در ملاحظات مسلمانان در خصوص تعامل غذایی با اهل کتاب، از اهمیت والایی برخوردار و راهگشای وظیفه ی عملی آنان است.

     پس بااستفاده از منابع فقهی و تفسیری و روایی با کنکاشی تفصیلی سعی نمودیم حکم استفاده ی درست را از غذاهای گوشتی اهل کتاب (یهود، نصارا، صائبین، مجوس) ریشه یابی کنیم و به پرسش هایی دراین زمینه پاسخ دهیم. در پژوهش حاظر محورهای ذیل مورد بررسی قرار گرفته است.

     محور اول: مفهوم واژه ی اهل کتاب و مصادیق آن از منظر قرآن و احادیث

     محور دوم: بررسی غذاهای گوشتی و ذبایح اهل کتاب و نحوه استفاده مجاز از آن با توجه به آیین خودشان

     محورسوم: حکم فقهی جواز و یا عدم جواز غذاها و ذبایح اهل کتاب از دیدگاه فقه شیعه درمجموع نتیجه ای که از مباحث مطرح شده بدست می آید این است که:

طهارت و نجاست اهل کتاب با توجه به اختلاف ادله دیدگاه های فقها نیز مورد اختلاف است. گروهی به طهارت و عده ای دیگر به نجاست اهل کتاب قائلند.

کسانی که به طهارت اهل کتاب قائل شده اند می گویند که علاوه بر روایات نام اهل کتاب در قرآن کریم بیان شده و آنان معتقد به دین حنیف، نبوت و معاد هستند.

وکسانی که به نجاست ذاتی اهل کتاب قائلند معتقدند که اینان گرفتار شرک در عبودیت و توحید شده اند پس نجس می باشند اما آن دسته از فقها که به نجاست عرضی قائل هستند معتقدند که آنان موحدند ولی به دلیلی که از خمر و مردار استفاده ی غذایی می کنند و پاکی و ناپاکی را رعایت نمی کنند، نجس عرضی اند.

همه ی فقها اتفاق نظر دارند که غذاهای گیاهی آنان به جز خمر پاک است اما در مورد طهارت غذاهای گوشتی آنان، البته در صورتی که از حیوانات حلال گوشت استفاده کنند عده ای از فقیهان برآنند چون اهل کتاب هنگام ذبح نام خداوند را نمی برند ذبیحه آنان پاک نمی باشد ولی بعضی از فرآورده های غذایی شان طبق قائده استحاله پاک است.

کلید واژه ها:  طعام- اهل کتاب ( یهود، نصارا، صائبین، مجوس)- ذبایح اهل کتاب-  نجاست ذاتی، نجاست عرضی- طهارت ذاتی و طهارت عرضی- شراب.