فاطمه (علیها السلام) در نزد مسلمانان برترین و والامقام ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار می‌باشد. این عقیده بر گرفته از مضامین احادیث نبوی است. در یکی از این گفتارها (که البته مورد اتفاق مسلمانان، اعم از شیعه و سنی است)، رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: "فاطمه سرور زنان جهانیان است". اگر چه بنابر نص آیه شریفه قرآن، حضرت مریم برگزیده زنان جهانیان معرفی گردیده و در نزد مسلمانان دارای مقامی بلند و عفت و پاکدامنی مثال‌زدنی می‌باشد و از زنان برتر جهان معرفی گشته است، اما او برگزیده‌ی زنان عصر خویش بوده است. ولی علو مقام حضرت زهرا (علیها السلام) تنها محدود به عصر حیات آن بزرگوار نمی‌باشد و در تمامی اعصار جریان دارد. لذا است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در کلامی دیگر صراحتاً فاطمه (علیها السلام) را سرور زنان اولین و آخرین ذکر می‌نمایند. اما نکته‌ای دیگر نیز در این دو حدیث نبوی و احادیث مشابه دریافت می‌شود و آن اینست که اگر فاطمه (علیها السلام) برترین بانوی جهانیان است و در بین زنان از هر جهت، کسی دارای مقامی والاتر از او نیست، پس شناخت سراسر زندگانی و تمامی لحظات حیات او، از ارزش فوق العاده برخوردار می‌باشد. چرا که آدمی با دقت و تأمل در آن می‌تواند به عالیترین رتبه‌های روحانی نائل گردد. از سوی دیگر با مراجعه به قرآن کریم درمی‌یابیم که آیات متعددی در بیان شأن و مقام حضرتش نازل گردیده است که از آن جمله می‌توان به آیه‌ی تطهیر، آیه مباهله، آیات آغازین سوره دهر، سوره کوثر، آیه اعطای حق ذی القربی و... اشاره نمود که خود تأکیدی بر مقام عمیق آن حضرت در نزد خداوند است.
زن در اسلام
با ظهور آیین آسمانی اسلام، زن، گویا تولدی دوباره یافت. افکار جاهلی، شرایط اقتصادی و اجتماعی و همه آنچه در سرزمین عربستان وجود داشت دست به دست هم داده بود تا زن، جز موجودی که وجودش تنها برای برآوردن نیاز مردان آفریده شده است به حساب نیاید و صرفا چون ابزار و آلتی بدون هیچ حق و حقوقی در معرض استفاده ی آنان قرار گیرد. زنده به گور کردن دختران، هیچ مانعی نداشت و ترحمی را بر نمی انگیخت. اسلام، با آموزه های حیات بخش خود و سیره رسول الله، جایگاه این چنینی زن را به جایگاهی شایسته رساند. به برکت اسلام، یکی از حقوق پایمال شده ی زنان که به ایشان بازگردانده شد جایگاه زنده و فعال زنان و مشارکت و حضور ایشان در فعالیتهای اجتماعی بود. بهترین نمونه و شایسته ترین الگو در این زمینه دختر رسول خدا حضرت فاطمه زهرا(علیهاالسلام) است که از همه جهات در اوج و تعالی قرار دارد، و از طرفی یک شخصیت عینی است که نه تنها برای زنان بلکه برای مردان جامعه نیز از آغاز اسلام تاکنون که عطش دریافت تصویری از یک شخصیت جامع به عنوان الگوی تربیتی داشته اند می تواند الگو قرار گیرد. حضرت زهرا(علیهاالسلام) به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم می تواند برای زنان امروز مورد الگو برادری قرار گیرد که الگوبرداری غیرمستقیم در حوزه حضور اجتماعی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.
الگو و بهترین الگو
امام باقر(ع) خطاب به زنی که به دنبال الگویی سزاوار برای زندگی است می فرماید:« اگر طالب فضیلتی، راه زهرا(علیهاالسلام) را پیش گیر.»(بحار الانوار، ج ۵۳ )
ارائه الگوی مجسّم تربیتی برای همه افراد در همه زمان ها و مکان ها بهترین روش تربیتی است. مباحث نظری صرف تا وقتی در وجود یک شخصیت به عینیت ننشینند، نمی تواند بهترین شیوه های تربیتی را تحقق بخشد و ایجاد کشش نماید. مسلماّ انسان در آستانه قرن بیست و یک، به سهمگین ترین بحران ها در وادی نظر و عمل رسیده است و عطش دریافت تصویری از یک شخصیت جامع به عنوان الگوی تربیتی، وی را در بیابان حسرت می سوزاند. زهرا(ع) می تواند بهترین الگو برای نه تنها زنان بلکه مردان و نه فقط در جامعه اسلامی بلکه تمام جوامع بشری باشد. علو مرتبه وجودی حضرت فاطمه(علیهاالسلام) نباید باعث شود که کسی بپندارد ایشان نمی تواند برای انسان های معمولی الگو باشد. .
گستره ظرفیت وجودی حضرت فاطمه(علیهاالسلام) تا حدی است که برای همه رفتارهای خرد و کلان می تواند سرمشق و الگو قرار گیرد. اگر کسی نمی تواند به صد در صد نورانیت عمل ایشان برسد، می تواند خود را دست کم با بخشی از این ویژگی ها تطابق دهد و همین مطلب است که می تواند ایشان را با وجود بعد و فاصله معنوی و تعالی مقام آسمانی به عنوان الگو مطرح کرد.
آیا زن مسلمان امروزی می تواند از حضرت زهرا(ع) الگو بگیرد؟
هنگامی که قرآن به موحدان و حق جویان سفارش می کند که پیامبر گرامی اسلام را الگوی رفتاری خود قرار دهید چه جای تردید است که نه تنها زنان بلکه مردان هم از پاره تن رسول الله الگو گرفته و اصول رفتاری را از این بانوی بزرگ اسلام فرا بگیرند. همانطور که نمی توان الگو بودن پیامبر اسلام و سفارش قرآن در این زمینه را مختص به زمان و مکان خاص دانست؛ الگو بودن سرور زنان جهان را نیز نمی توان محدود به زمانهای گذشته دانست. آنچه ایجاد شبهه می کند این است که خاندان عصمت و طهارت در زمان زندگی می کردند که شرایط آن با وضع کنونی جهان متفاوت است؛ روش زندگی آنان قابل انطباق بر زندگانی ما در عصر حاضر نیست. آنچه این شبهه را برطرف می کند این است که اصول اخلاق و ارزشهای انسانی در تمامی زمانها و مکانها یکسان و نامتغیر است. فطرت و سرشت آدمی در همه دورانها تاریخ اصول ثابت اخلاقی داشته و پذیرش انسانها را نسبت به آنها نهادینه کرده است.
الگو پذیری از حضرت زهرا(علیهاالسلام) برای زن امروزی به دو صورت مستقیم و غیره مستقیم می تواند صورت پذیرد. الگو پذیری مستقیم آن است که گفتار و رفتار آن بزرگوار را عیناّ برنامه و راه و رسم زندگانی خویش قرار دهیم. در بعضی از موارد از جمله عبادت و دعا، با همان شکل و قالب رفتاری می تواند اسوه و الگوی ما قرار گیرد. برای نمونه در روایت آمده است که حضرت زهرا(علیهاالسلام) پس از هر نماز واجب ذکر مخصوص داشتند که ما نیز به آن حضرت اقتدا می کنیم و همان ذکر را با همان ترتیب بعد از نماز واجب به عنوان تعقیبات نماز می گوییم. الگوپذیری غیر مستقیم آن است که روح و حقیقت گفتار یا کردار آن اسوه الهی را درک کنیم و با تحلیل و استنباط از سیره علمی و عملی آن بزرگوار، وظیفه خویش را در همه ابعاد زندگانی دریابیم. بسیاری از شکل ها و قالب های رفتاری اسوه ها ویژه شرایط خاص بوده است؛ از این رو منظور از اسوه پذیری از آن رفتارها این نیست که همان قالب و شکل رفتاری خاص را اقتباس و تقلید کنیم؛ بلکه مطلوب و مقصود این است که روح و محتوای آن سیره رفتاری را درک کنیم و آن را در شکل ها و کالبد های نوین طبق اقتضای شرایط زمانی و مکانی خویش تحقق دهیم.
فلسفه و چگونگي حضور فاطمه‌گونِ زنان در اجتماع
زهراي مرضيه(علیهاالسلام)  هم هويت اجتماعي بشر را احساس مي‌كرد و هم فداكاري براي گرامي‌داشت مصالح اجتماعي اسلام را لازم مي‌دانست. مؤمنان راستين كساني هستند كه هم از لحاظ عقيده، به خدا و پيامبرش معتقدند و هم از نظر درك مسائل اجتماعي، جامعه را خوب مي‌شناسند و در عرصه‌ها حضوري فعال دارند. عرصه‌هايي مانند نماز جمعه، تظاهرات، انتخابات، امر به معروف و نهي از منكر و ده‌ها فعاليت ديگر. از وظايف مهم اجتماعي، برپايي عدالت است كه افزون بر تلاش مردان، به توانايي زنان نيازمند است.
بررسي الگوي رفتاري حضرت زهرا عليها السلام ، نشانه ايستادگي وي در برابر ظلم و جور در عهد پسانبوي است كه همه ضوابط ديني خاص زنان را رعايت كرد و دلاورانه در عرصه عمومي حضور داشت و حساسيت درباره امور پيراموني را به نمايش گذاشت كه از حق انساني زن مسلمان ناشي مي‌شود. همچنين ضرورت اتخاذ سياست حضور زن و مرد در حوزه عمل سياسي را براي حفظ اصالت آموزه‌هاي آئين‌ نبوي در هميشه تاريخ آشكار مي‌سازد. اسلام هرگز نقش انساني زن را در زندگي اجتماعي كوچك نمي‌شمرد، اما درباره چگونگي شركت زن در مسائل اجتماعي، ضوابطي قرار داده است. زن تربيت‌شده در اين الگوي انساني، به سان فاطمه عليها السلام ، حضوري انسان‌ساز و جامعه‌ساز در جامعه و مديريت اجتماعي خواهد داشت؛ حضوري كه جدي و بجاست و سلبي و بي‌طرفانه نيست.
بايد دانست كه جوهره عقل، تلاش و ايمان در زن و مرد يكسان است و نمي‌توان به بهانه خدشه‌دار شدن اخلاق عمومي، حضور اجتماعي و سياسي زنان را نفي كرد؛ زيرا اين غرايز دروني ميان زن و مرد مشترك است و در صورت انحراف، هر دو جنس در معرض خطر قرار مي‌گيرند.
زنان با حفظ ضوابط، مي‌توانند مانند مردان در نقش‌هاي اجتماعي، حضور فعال داشته باشند. هرگاه قرآن از كمالات و ارزش‌هاي والاي انساني سخن مي‌گويد، زنان را نيز همدوش و همسان مردان مطرح مي‌كند.
امروز حضرت فاطمه(علیهاالسلام) می‌تواند زن مسلمان را بسازد. او به عنوان یک مادر در مرحله‌ای که دختری چون زینب می‌پرورد و پسرانی چون حسن و حسین (ع)، و به عنوان یک بعد دیگر زن متعالی و مثالی، همسر به عنوان کسی که در تنهایی‌ها و سختی‌ها ، نقش‌ها و عظمتهای علی (ع) پا به پای اوست و همچنین به عنوان یک زن مسئول اجتماعی، کسی که از بدو تولد تا لحظه‌‌ای که پدرش را تنها به زمین گذاشت و در غربت دفن شد و در خاموشی، باز یک لحظه از مبارزه نایستاد: در جبهه خارجی با کفر تا هجرت و در جبهه داخلی با انحراف و قتل تا لحظه مرگ، حتی بعد از مرگ نیز که: «علی مرا پنهان دفن کن تا بر گور من گرد نیایند و هم بر عزای من مراسمی برپا نکنند و بر من نماز نخوانند و مراسمی بپا ندارند تا به نام من قدرتی که هم اکنون بر روی کار آمده قدرت خود را توجیه دینی نکند» زنی که حتی مردن و دفن شدنش را می‌خواهد وسیله‌ای کند برای مبارزه در راه حق و محکوم کردن ابدی و همیشگی غصب. این است «چگونه امروز زن مسلمان بودن».

منبع:
http://pajuhesh.irc.ir/product/book/show.text/id/2602/indexId/253075
http://www.sheshom.net/1397/11
http://gsia.tums.ac.ir/ic_vsc/ndt/33
https://www.khabaronline.ir/news/