روزه در لغت
ریشه ی لفظِ “صیام ” مشتق از “ص و م” ، صَوم است.
وزن فعلی و صرفی این واژه مطابق “قال” است یعنی صام یصوم و دو مصدر برای آن ذکر شده است: ﴿ صوماً،صیاماً﴾
مشتقات اسمی و فعلی ریشه “صوم” در قرآن مجید ۱۵ مرتبه ذکر شده است.
مشتقات صوم در قالب افعال مضارع و امر، دو مصدرش و اسم فاعل مونث ومذکر به کار رفته است.
صوم در اصل امساک از مطلق فعل و از حرکت ایستادن است (امساک از خوردن، از گفتار و…)؛
پس به اسپی که از خوردن و رفتن اجتناب کند، صائم گویند؛
و باد اگر از وزش باز ایستد، می‌گویند “صامت الریح”.
روزه در کتب آسمانی
تورات و انجیلِ فعلى از فرضیت صوم خالی اند و فقط آنرا مدح می کنند.
با وجود آن هم، یهود و نصارى (فعلی) روزهاى معیّنى از سال را به اشکال مختلف روزه می گیرند مثل روزه از گوشت، روزه از شیر، روزه از خوردن، وآشامیدن، و در قرآن حکایت روزه حضرت زکریا (ع) و حضرت بی بی مریم (ع) از سخن گفتن نقل شده است.
فلسفه روزه
روزه دارای فلسفه‌های فراوان و فواید بسیاری چه از ناحیه فردی چه از ناحیه اجتماعی است. از جمله توجه به حال بیچارگان و آشنا شدن به احوال فقرا و مستمندان را افزایش می‌دهد، چون وقتی که روزه‌دار در مدت کوتاهی گرسنه می‌شود و ناراحتی گرسنگی را احساس می‌کند مسلماً به یاد گرسنگی دایمی فقرا و تنگدستان می‌افتد که همیشه در ناراحتی قرار دارند و این توجه و آگاهی باعث می‌شود که به فقرا کمک کند و در حق آنان مهربانی نمایند، چرا که مهر و محبت از درد و رنج نشأت می‌گیرد و روزه یک شیوه عملی برای تقویت و پرورش مهر و عاطفه در نفس می‌باشد و هر وقت ثروتمندان نسبت به فقرا و گرسنگان مهر و محبت و بخشش داشته باشند، صفا و صمیمیت در بین طبقات اجتماع به وجود می‌آید و کینه و حسادت از بین خواهد رفت و گفته‌ها و نصیحت‌های خیرخواهانه تأثیرگذار خواهد بود. در این مورد روایت شده است:
« کَانَ رَسُولُ اللهِ -صلى الله علیه وسلم- أَجْوَدَ النَّاسِ وَکَانَ أَجْوَدُ مَا یَکُونُ فِی رَمَضَانَ
رسول خدا از همه کس سخاوتمندتر و بخشنده‌تر بود و در ماه رمضان بیشتر از سایر اوقات سخاوت و بخشندگی داشت».
 یکی از حکمت‌های روزه برقرار ساختن مساوات در بین ثروتمندان و فقرا است. این مساوات یک نظام عملی است که از بهترین نظام‌های مساوات و عدالت به شمار می‌آید، روزه یک عبادتی است که اسلام آن را بر همه مسلمانان بالغ و عاقل واجب کرده است، تا همه آنان از لحاظ نخوردن و ننوشیدن یکسان باشند، این عمل عبادی است که اسلام به وسیله اجرای آن در بین مردم مساوات و هماهنگی و اتحاد شعور و احساس را به وجود می‌آورد.
هم‌ترین فلسفه روزه گرفتن، خودداری انسان از لذت‌های دنیوی است و خوردن و آشامیدن تنها به عنوان نمونه‌ای از این لذت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. زمانی که انسان بتواند خواسته‌هایش و غرایزش را کنترل کند، به مرور زمان به خودشناسی و خداشناسی دست پیدا می‌کند.
علاوه بر آثار معنوی که روزه برای افراد در پی دارد، نقش مهمی در سلامتی و تندرستی ایفا می‌کند چرا که روزه‌داران می‌توانند به برنامه مناسب تغذیه که مورد تأکید اسلام هم هست، دست پیدا کنند.
منبع:
http://hablolmatin.dmsonnat.ir/?_action=articleInfo&article=35
https://www.almoflihun.com/hikmat-ramadan/
https://www.afkarnews.com