ابوریحان محمد بیرونی خوارزمی فرزند احمد در سوم ذیحجه سنه 362 ق در یکی از نواحی کاث خوارزم (خیوه کنونی) متولد شد و تحصیلات خود را در خوارزم انجام داد، سپس به دربار شمس المعالی قابوس بن وشمگیر رفت و مورد توجه او قرار گرفت و کتاب «آثارالباقیه» را در سال 391 به نام او تألیف کرد. همان کاری را که اروپاییان در انقلاب علمی و ادبی در بنیاد علوم و معارف جدید در قرن شانزدهم میلادی کردند؛ ابوریحان در سدۀ دهم میلادی کرده بود؛ به این معنی که کلی مواریث قدیم را اعم از علوم عقلی یا نقلی اول بار به دیدۀ تردید و انکار می نگریست و آن را در بوتۀ عدم قبول می گذاشت تا خلاف آن به دلیل قاطع معلوم شود؛ یعنی تا وقتی که خود شخصاً غوررسی و تحقیق عمیق نمی کرد مطلبی را نمی پذیرفت؛ اگر از مسایل عقلی نظری است دلیل ریاضی و برهان منطقی می خواست؛ و اگر از امور حسی است تجربه و شهود شخصی را به کار می بست؛ و آنچه نتیجه برهان قاطع عقلی و استقراء و تجربه حسی شهودی خود او بود همان رامدار رد و قبول و مناط حکم امکان و امتناع قرار می داد؛ خواه با افکار و آراء دیگران موافق یا مخالف افتاده باشد. این کتاب، که در میان آثار نجومی بازمانده بیرونی از همه جامع تر است، جداول عددی بسیاری را که منجمان و احکامیان قرون وسطا برای حل مسایل متعارف خود لازم داشته اند به تفصیل شامل است، اما در آن بیش از زیج های معمولی به گزارش های رصدی و روش به دست آوردن روابط توجه شده است.
ابوریحان فهرست کتاب های خود را تا سال 427، یکصد و سیزده نسخه شمرده است. او در مسایل هیئت، نجوم، تاریخ و جغرافیا، فیزیک، اسمار و احادیث، داروشناسی و زبان پارسی و عربی استاد بود و از مفاخر عصر خود به شمار می رفت. وی در سن 80 سالگی در حدود 442ق. درغزنه از جهان رخت بربست.
منبع:
https://hawzah.net/fa/Article/View
https://www.parvaresheafkar.com/biography/al-biruni/