سیما سادات لاری، معاون فرهنگی، دانشجویی وزیر بهداشت در مراسم رونمایی از چهار محصول علمی و پژوهشی قرآن و سلامت با اشاره به هفته قرآن و عترت و سالروز رحلت علامه طباطبایی گفت: خوشحالیم که رونمایی از این محصولات پژوهشی قرآن و سلامت در این هفته رخ می‌دهد.

وی با اشاره به شیوع بحران کرونا اظهار کرد: بحرانی که اکنون جامعه با آن روبه‌رو است، بیماری کرونا و کووید است. شرایط این زمان، نیاز انسان به معنویت را بیش از پیش آشکار می‌کند و لازم است در این راه قدم‌های بزرگی برداشته شود.

وی بیان کرد: تمام دنیا درگیر این بیماری شده است؛ راهکارهای صرفاً بهداشتی برای پیشگیری از این بیماری کافی نیست، بلکه باید از معنویات و آموزه‌های دینی نیز استفاده کرد، لذا تلفیق آموزه‌های دینی و سلامت به صورت همزمان می‌تواند در این حوزه به ما کمک کند.

لاری با اشاره تصویب سند پژوهش و آموزش عالی در نظام سلامت، یادآور شد: پس از تصویب این سند، اتفاقات خوبی در حوزه دین و سلامت رخ داده است. ان‌شاء‌الله گام به گام پیش خواهیم رفت و ضمن ترویج متون صحیح و درست از ترویج محتواهای غیرصحیح و غلوآمیز جلوگیری کرده و از تجاری‌سازی طب که تهدیدی برای سلامت مردم است، پیشگیری کنیم.

لاری ادامه داد: بیماری کرونا می‌تواند زمینه‌ای باشد که بتوانیم پیشتازی خود را در دین و سلامت نشان دهیم. تحقق این اهداف غیرممکن نیست.

وی با بیان اینکه امروز از چهار محصول فن‌آورانه در حوزه سلامت و قرآن رونمایی می‌شود، گفت: امیدواریم ضمن استفاده از همه ظرفیت‌ها، از نتایج آنها بهره ببریم.

فاصله گرفتن جامعه پزشکی از مراتب معنوی موجب کاهش مرجعیت اجتماعی می‌شود

حجت‌الاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی نیز در این مراسم ضمن تشریح تراز علم در حکومت اسلامی، به جایگاه پزشکی در اسلام و قرآن پرداخت و گفت: مرتبه معنوی و جایگاه بلندی که اسلام برای پزشکی قرار داده است، در هیچ مکتب دیگری ملاحظه نمی‌شود، از این رو در پرتو همین تعالیم قرآنی و اسلامی بوده است که جامعه پزشکی از دیرباز و در ادوار مختلف و در جوامع اسلامی به عنوان گروه شاخص و مرجع به شمار می‌رفتند و هم‌اکنون نیز عمده اعتبار و جایگاه پزشکی در جامعه به دلیل امتداد همین فرهنگ است و هر چقدر که جامعه پزشکی از این فرهنگ فاصله بگیرد، هویت صنفی پیدا می‌کند و از مرجعیت اجتماعی آن کاسته می‌شود.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با بیان اینکه یکی از مهمترین وظایف فرهنگی وزارت بهداشت، هویت‌آفرینی و هویت‌بخشی به جامعه پزشکی با نگاه «طبیب دوار بطبه» و پیوند طب و تربیت است، گفت: بخشی از فعالیت‌های قرآنی این وزارتخانه در دو بُعد علمی و ترویجی در حوزه قرآن نیز می‌تواند از جهت اجتماعی ناظر و معطوف به همین نگاه باشد.

وی با بیان اینکه یکی از مهمترین مسائل در بررسی نسبت تولید گزاره‌های دانشی با قرآن مسئله فقدان روش تولید دانش قرآنی در علوم است، گفت: می‌دانیم که روش‌شناسی یا متدولوژی شناخت شیوه‌های اندیشه و راه‌های تولید علم و دانش در عرصه معرفت بشری است و فقدان متدولوژی قرآنی به معنای فقدان روش تولید دانش از قرآن است. به طور مثال اگر ما بتوانیم در سه مقوله فلسفی علم قرآن و دانش پزشکی به مدلی از نسبت روش‌‌شناختی قرآن و پزشکی برسیم، این مسئله در مبانی پزشکی و بهداشت روان و بدن تغییرات شگرفی ایجاد می‌کند، مثلاً مقوله شفا در اینجا شناخته می‌شود یا نسبت خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های حرام با پزشکی در اینجا مشخص می‌شود.

رونمایی از چهار محصول پژوهشی قرآن و سلامت

به گزارش ایکنا، در این مراسم از چهار محصول بین‌رشته‌ای قرآن و سلامت رونمایی شد. «دستنامه دین و سلامت»، نرم‌افزار‌های «فرهنگنامه موضوعی قرآن و سلامت»، «دانشنامه قرآن سلامت» و «فرهنگ موضوعی سلامت در تفاسیر فریقین» آثاری بودند که در این مراسم رونمایی شدند.

بر اساس این گزارش، دستنامه دین و سلامت پراستنادترین تحقیق درباره «دین و سلامت» است که در چهل سال گذشته به رشته تحریر درآمده است و در بیش از چهار دهه گذشته، این اولین کتابی است که بخش قابل ملاحظه‌ای از پژوهش‌هایی که پیرامون «دین و سلامت» در سراسر جهان منتشرشده را در یک مجلد جمع‌آوری کرده است و منبع مفید و معتبری برای علاقه‌مندان به این حوزه میان‌رشته‌ای دین و سلامت به شمار می‌رود.

چاپ نخست این کتاب در سال ۲۰۰۱ در ۷۱۲ صفحه منتشر شد و تحسین بسیاری از متخصصان علوم سلامت را برانگیخت و به طور ویژه‌ای مورد استقبال مجامع علمی و پژوهشگران واقع شد. در چاپ دوم این کتاب که بازنویسی آن حدود یک دهه به طول انجامید، پژوهش‌هایی که ارتباط بین دین- معنویت و ابعاد سلامت را ارزیابی کرده‌اند. هندبوک دین و سلامت طی سال‌های اخیر در محافل علمی بین‌المللی، به متن اصلی پژوهش با موضوع «دین-معنویت و سلامت» تبدیل شده است و منبعی مهم برای استدلال علمی در خصوص ارتباط بین «دین و سلامت» به شمار می‌رود. این کتاب پس از بازنگری مجدد در سال ۲۰۱۲ در ۱۱۶۹ صفحه از سوی انتشارات آکسفورد منتشر شده است.

در نسخه دوم این کتاب، روابط تاریخی بین «دین و سلامت» بررسی شده و به تمایز میان اصطلاحات «دین» و «معنویت» در تحقیقات و کاربرد‌های بالینی پرداخته شده است. همچنین در این کتاب رابطه «دین و سلامت روان» و ادبیات تحقیق در «رابطه ذهن و بدن» بررسی شده و مدل‌های چگونگی تأثیر دین بر سلامت جسمی از طریق مکانیسم ذهن تبیین شده است. اثر حاضر، رابطه مستقیم «دین و سلامت جسمی» را نیز بررسی کرده که شامل موضوعاتی همچون عملکرد ایمنی بدن و غدد درون‌ریز، بیماری‌های قلبی، فشارخون بالا و سکته مغزی، اختلالات عصبی، سرطان و بیماری‌های عفونی و همچنین بررسی عواقب بیماری ازجمله درد مزمن، ناتوانی و کیفیت زندگی می‌باشد. در این کتاب روش‌های تحقیق در حوزه «دین و سلامت» بررسی شده است و این رویکرد در سرتاسر اثر تنیدگی دارد. این کتاب هم‌اکنون در دسترس‌ترین و در عین‌ حال معتبرترین منبع جهت پژوهش در حوزه «دین و سلامت» است.

نویسندگان این مجموعه مهم، «دانا‌ی کینگ»، دانشیار پزشکی خانواده در دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی، «وِرنِر بِنِر کارسون» دانشیار پرستاری روان‌پزشکی -بهداشت روان در دانشگاه تاوسان و «هارولد جی کوئینیگ» مدیر مرکز معنویت، الهیات و سلامت دانشگاه دوک آمریکا هستند. هارولد جی کوئینیگ با پژوهش‌های معتبری که طی سال‌ها انجام داده است و همچنین بهره‌گیری از سایر مطالعات و پژوهش‌ها در دانشگاه‌ها و یافته‌های محققان دیگر در جهان، به نتایج قابل‌توجهی در زمینه ارتباط «دین و ابعاد سلامت» رسیده است. از این نویسنده نزدیک به ۴۰ اثر در سطح بین‌المللی وجود دارد، به‌گونه‌ای که جزء پراستنادترین و پرارجاع‌ترین منابع به شمار می‌روند.

ترجمه این اثر علمی از سوی جمعی از پژوهشگران و مترجمان دانشکده الهیات دانشگاه تهران و حمایت وزارت بهداشت انجام و آماده انتشار شده است.

ویژگی‌ نرم‌افزارهای قرآن و سلامت

همچنن سه نرم افزار فرهنگنامه قرآن و سلامت، دانشنامه تخصصی قرآن و سلامت فرهنگ موضوعی سلامت در تفاسیر فریقین، از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، طی انعقاد تفاهم‌نامه همکاری میان آن پژوهشگاه و دبیرخانه کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی در نظام سلامت، از آذرماه سال ۱۳۹۷ آغاز شد.

این نرم‌افزارها پس از تبادل نظر و هماهنگی‌های کارشناسی میان آن پژوهشکده و دبیرخانه کمیسیون در آبان‌ماه به بهره‌برداری رسیده و در قالب دو فرمت Android و Windows در دسترس علاقمندان خواهند بود.

هدف از تدوین و تولید این نرم‌افزارها تسهیل دسترسی پژوهشگران به اطلاعات قرآنی در ابعاد مختلف سلامت بوده است و مبنای این اطلاعات، منابع علمی موجود در بانک اطلاعاتی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم است.

در فرهنگ‌نامه قرآن و سلامت بیش از صدها مدخل اصلی وهزاران عنوان فرعی در پنج محور مشتمل بر اعضای بدن، خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها، عوامل سلامت جسمی، روحی و روانی و موانع سلامت جسمی، روحی و روانی در اختیار مخاطبین قرار گرفته است.

در دانشنامه تخصصی قرآن و سلامت بیش از صدها مقاله دایرة‌المعارفی برخاسته از آرای اندیشمندان و مفسران فریقین در محورهای پنج‌گانه در اختیار علاقه‌مندان به مطالب قرآنی در حوزه سلامت قرار گرفته است.

در فرهنگ موضوعی سلامت در تفاسیر، زمینه دسترسی سریع و آسان به آرای بیش از بیست مفسر معروف شیعه و اهل سنت، در حوزه بهداشت و سلامت مربوط به پنج محور فراهم شده است.

این نرم‌افزارها در بردارنده صدها موضوع اصلی و هزاران عنوان فرعی و صدها مقاله مرتبط با موضوع بهداشت و سلامت است و دارای استواری اطلاعات بر پایه نظام الفبایی در چینش موضوعات بوده و امکان دسترسی سریع و آسان به اطلاعات قرآنی مورد نیاز پژوهشگران حوزه مطالعات سلامت و دین فراهم می‌کند.

این نرم‌‌افزارها دارای نمایش درختی موضوعات بوده و امکان اشتراک‌گذاری متن، جستجوی در عناوین و محتواها و قابلیت ذخیره محتوای خاص در علاقمندی‌های خاص را فراهم می‌کند.