برنامه هفتگی درس‌هایی از قرآن با سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی پنجشنبه، بیست‌ونهم آبان‌ماه ۹۹، با موضوع «نقش لقمه‌ حلال و حرام در زندگی» از شبکه اول سیما پخش شد. در ادامه مشروح برنامه این هفته درس‌هایی از قرآن را می‌خوانید؛

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین بعدد ما أحاط به علمه، الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی

بحثمان راجع به درآمد حرام و حلال، لقمه‌ حلال و حرام، یک سؤالی اینجا مطرح است، شما که می‌گویید: تقوا داشته باشید مالتان برکت دارد و تقوا نداشته باشید برکت ندارد. چرا خیلی از کشورهای کافر زندگی‌شان از ما بهتر است. این یک سؤال است.

ثروت و صنعت، به شرط رحمت و برکت

چرا زندگی کفار از مسلمین بهتر است؟ پاسخ: ۱- همه کفار بهتر نیستند. این یک، ما آدم‌هایی داریم که کفار هستند و زندگی‌شان پر از نکبت است. این قانون نیست. بعضی کشورها بهتر هستند و بعضی کشورها... این یک. دوم اینکه در علم و صنعت بهتر هستند نه در رفاه و روان. نه در آرامش و شخصیت و محبوبیت، شما حساب کنید شاه حمایت همه کشورهای دنیا را داشت و تقریباً همه دنیا با شاه بودند. قوای مسلح هم با شاه بود. وزرا و سفرا همه در اختیار شاه بود. شاه همه چیز داشت، آیا محبوبیت و مقبولیت هم داشت؟ امام خمینی هم چیزی نداشت ولی شعارشان این بود که خمینی عزیزم بگو تا خون بریزم.

خانه شهیدی رفتم چهار بچه‌اش شهید شده بود. رفتم منزلش، گفت: به امام خمینی بگویید: ذره‌ای غصه نمی‌خورم، تو سالم باش، همه بچه‌های من، خودم فدای تو! این عشق و ایمان در کجای دنیا هست؟ بنابراین نگو اهل‌بیت امام حسین تشنگی می‌خورند در کربلا ولی یزیدی‌ها آب دارند. یزیدی‌ها آب دارند، امام حسین آب ندارد. ولی آیا قضاوت ما باید با آب باشد؟ یک نفر افتخار می‌کند من فامیل یزید هستم؟ ده‌ها هزار نفر افتخار می‌کنند فامیل من حسینی هست، موسوی است، علوی است، رضوی است. یعنی نسبت به قرآن و اهل‌بیت افتخار می‌کنند. یک نفر روی کره زمین افتخار نمی‌کند من نسلم به یزید و ابن زیاد می‌خورد. این یک، همه کفار بهتر نیستند و بعضی کفار نکبت دارند. ۲- آن کفاری که بهتر هستند از نظر علم و صنعت و تکنولوژی بهتر هستند اما از نظر روحی و روانی و اجتماعی بهتر نیستند. ۳- خیر نمی‌بینند و برکت ندارند. ثروت دارند ولی برکت ندارند. ثروت، صنعت هست اما برکت نیست. صنعتشان بله، هواپیمای اف شانزده می‌سازند، اف چهارده، اف پنج، اف فلان، صنعت و تکنولوژی جلو رفته است اما خوب بعد نتیجه برکت دارد؟ نخیر، مسلمانان یمن و لبنان را بمباران می‌کنند. داشتن هواپیما نعمت نیست، این هواپیما کجا را بمباران می‌کند حساب کنید، کاربردش را حساب کنید. نگویید آقا این چاقویش تیز است و این چاقویش کند است. بله او با چاقوی تیز آدم می‌کشد و او با چاقوی غیر تیز خیار پوست می‌کند. در قضاوت‌ها نگاه کنیم که نتیجه‌ علم و صنعت و تکنولوژی چه شد. چهارم، گاهی ثروت و صنعت عامل شکنجه است.

قرآن می‌گوید؟ بله، «یرِیدُ اللَّهُ‏ لِیعَذِّبَهُمْ‏ بِها» (توبه/۵۵) آیه قرآن بود که خواندم، یعنی خدا می‌خواهد اینها را عذاب کند، «یرِیدُ اللَّهُ‏ لِیعَذِّبَهُمْ‏ بِها» رفته بودیم کشوری، نمی‌گویم کجا بود. دانشجوهایش دور ما جمع شدند گفتند: ما چند تا دانشجو بودیم در تهران فلان دانشگاه مزاحم دانشگاه بودیم، در مقابل ریاست و مدیریت دانشگاه حرف برای زدن داشتیم. بالاخره جلسه گرفتند چه کنند؟ گفتم: به اینها یک بورسیه بدهید بگویید بروید ترقی کنید. به اسم دکترا اینها را بفرستید، دانشگاه از شر اینها راحت شود. گاهی وقت‌ها طرف می‌گوید: من بورسیه به تو دادم. چنین و چنان، بله بورسیه می‌دهد اما آیا می‌خواهید این ترقی کند یا دانشگاه از وجود این خالی شود؟ من می‌خواهم به بچه‌ام انگشتر بدهم که انگشترم را آن طرف اتاق می‌اندازم می‌گویم: برو بردار، یا می‌خواهم شر این را از خودم کم کنم؟ اینها باید یک خرده بررسی شود.

یک‌ وقت حضرت با جمعی داشت می‌رفت، به چادری رسیدند. این گوسفند و میش و بز و اینها داشت. حضرت فرمود: مقداری از شیرت را به ما می‌فروشی؟ گفت: نه، حالا پیغمبر را شناخت یا نشناخت، نمی‌دانم. گفت: خدا خیلی بهت بدهد. رد شدند به جای دیگر رسیدند، او گاو و گوسفند داشت، گفت: یک خرده شیرت را به ما می‌فروشی؟ گفت: بله، گرفت و گفت: خدا ان‌شاءالله به اندازه کفاف به تو بدهد. مقداری کافی! مردم گفتند: یا رسول الله آن کسی که به شما شیر نداد، گفتی خدا خیلی بهت بدهد. آن کسی که داد گفتی: به مقدار کفایت به تو بدهد؟ گفت: او را نفرین کردم. گاهی پول زیاد نفرین است. والسلام... پول زیاد نفرین است.

رشد و کمال در گرو مال حلال و بابرکت

درباره مال حرام روایتی داریم که امام کاظم(ع) فرمود: «إِنَّ الْحَرَامَ‏ لا ینْمِی» (وسائل الشیعة، ج ۱۷، ص ۸۲) مال حرام رشد نمی‌کند، رشد داده نمی‌شود. «وَ إِنْ نَمَی لَمْ یبَارَكْ» مال حرام رشد نمی‌کند و اگر رشد پیدا کند برکت ندارد. یا زیاد نمی‌شود یا اگر زیاد شد، برکت ندارد. اگر انفاق شود، پاداش ندارد. این یک روایتی از امام کاظم است. روایتی داریم باز «مَنْ‏ كَسَبَ‏ مَالا مِنْ غَیرِ حِلِّهِ أَفْقَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی‏» (أمالی طوسی، ص ۲۸۱) مال حرام... پس من باز تیتر اینها را بنویسم. مال حرام یا رشد ندارد، یا رشد دارد و برکت ندارد. یا پاداش ندارد. اگر در راه خیر خرج کرد پاداش ندارد. مثلاً بعضی‌ها هستند درآمدشان حرام است اما به فقرا کمک می‌کنند و به فامیل و غیر فامیل و دوستان کمک می‌کنند اما درآمدش حرام است و به این و آن می‌دهد. یا رشد ندارد و زیاد نمی‌شود. یا زیاد می‌شود ولی برکت ندارد، کار خیر بکند پاداش ندارد. این هم یک روایت است. حدیث دیگر داریم حرام‌خوری، «من کسب مالاً... أفقره الله» این یک... «أفقره الله» حدیث داریم درآمد حرام آدم را به فقر می‌کشاند. ممکن است یک مدتی در یک برهه از زمان رشد و ترقی کند و همه سوت بکشند و خانه و برج و ماشین او را ببینند، زندگی و استخر و در رفاه کامل باشد، اما این دیر یا زود، به فقر و فلاکت کشیده می‌شود. «مَنْ‏ كَسَبَ‏ مَالا مِنْ غَیرِ حِلِّهِ أَفْقَرَهُ اللَّهُ تَعَالَی‏» کسی که از راه غیر حلال درآمد کسب کند، «أفقره الله» خدا این را فقیر می‌کند.

سنگدلی، مال حرام انسان را قسی القلب می‌کند. سنگدل، بی‌رحم می‌شود، یعنی باکش نیست، هرجا هر کس نابود هم شد، سنگدلی می‌آورد. سنگدلی... امام حسین روز عاشورا به یزیدی‌ها فرمود: «قد ملئت بطونکم من الحرام» شکم‌های شما از حرام پر شده است که می‌بینید امام حسین و عطش و بچه‌ها و خانواده‌اش، سنگدلی... مال حرام مسیر فساد است. بستر فساد، مال حرام بستر فساد است. از کجا می‌گوییم؟ قرآن می‌فرماید: «وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ» (هود/۸۵) حرام‌خواری نکنید، بعد می‌گوید: مفسد هم نباشید. یعنی لقمه حرام آدم را به فساد وادار می‌کند. «وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ» کم فروشی نکنید و مال مردم را کم نگذارید. بعد می‌گوید: «وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ» حرام‌خواری نکنید و مفسد نباشید. پیداست که یعنی حرام‌خواری شما را به فساد می‌کشد.

سوره‌ای در قرآن درباره حرام‌خواری و کم‌فروشی

یک سوره در قرآن داریم به نام سوره مطففین، «مطفف» یعنی کم‌فروش یعنی حرام خوار، بعد می‌گوید: «إِنَّ كِتابَ‏ الفُجَّارِ» (مطففین/۷) بعد از «ویلٌ للمطففین» می‌گوید: «انّ کتاب الفجار» یعنی اگر کم‌فروشی کنید، فاجر، فاسق، گنهکار، می‌شوی. بعد که گنهکار شدی، پشت سرش می‌گوید: «وَیلٌ یوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِینَ» (مطففین/۱۰) یعنی مثل اینکه می‌گوید: سیگار می‌کشی، بعد تریاکی می‌شوی و بعد هروئینی می‌شوی. تخم مرغ می‌دزدی، بعد مرغ می‌دزدی، بعد موتور می‌دزدی، بعد ماشین می‌دزدی، بعد کشتی نفت را در دریا می‌دزدی. یعنی هی فساد، فساد می‌آورد. اول مطففین، بعد کتاب فجار، بعد «وَیلٌ یوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِینَ» گام به گام هی آدم بدتر می‌شود.

گناه، گناه می‌آورد. زمانی که منافقین ترور می‌کردند. قاضی به من می‌گفت، می‌گفت: یک منافق هفده نفر را ترور کرده بود. به او گفتم تو دلت آمد هفده نفر را ترور کنی؟ ناراحت نبودی قلباً؟ گفت: راستش را می‌خواهی نفر اول را ناراحت شدم. تا زدم افتاد جا خوردم. ولی نفر دوم و سوم به بعد دیگر راحت بودم. همینطور هم هست، شما سیگار اول را می‌کشی تلخ است. بعد دو سه تا سیگار کشیدی، همین تلخ برایت شیرین می‌شود. گناه گناه است، حرام‌خواری زمینه فساد است. یک خاطره هست این را اخیراً یکجایی گفتم. شاید تلویزیون باشد، شاید تکراری باشد، شاید نو باشد، نمی‌دانم. می‌گویند: یکوقت حکومت فاسد یک کسی را دعوت کرد گفت: سه کار می‌گویم بکن. یا پسرهای مرا درس بده، معلم خصوصی، سر خانه، بیا خانه معلم بچه‌های من باش. یا رئیس قوه قضاییه باش. قاضی‌القضات باش. یا یک مهمانی نزد ما باش. فکر کرد گفت: من بیایم بچه‌های شاه را تربیت کنم، آخرش شاه می‌شود. گرگ‌زاده عاقبت گرک شود گرچه با آدمی بزرگ شود!

گفت: نه، معلم بچه‌ها که معذورم، قاضی‌القضات هم رئیس قوه قضاییه شوم در دستگاه ظلم، آن هم کمک ظالم نمی‌کنم. ولی حالا یک ناهار با شما بخوریم آن طوری نیست. گفت: ناهار را می‌خوریم، ناهار را برایش درست کردند، خیلی لذیذ، ناهار را که خورد، خیلی خوشمزه بود. گفت: اعلی حضرت اگر اجازه می‌دهید من هم بچه‌هایت را درس می‌دهم و هم قاضی‌القضات می‌شوم. یعنی لقمه کار خودش را کرد.

نقش حرام‌خواری در گسترش فساد و فحشا

مال حرام حتی در ناموس اثر دارد. اوه اوه اوه، این حدیث را من تازه شنیدم. تا دو سه شب پیش بلد نبودم. می‌گوید: کسی که مالی از حرام پیدا کند «لم یقبل منهم حج و لا عمره» حج و عمره و صله رحمش قبول نیست. تا اینها را می‌دانستیم، این کلمه‌ای که تازه است این است. «حتّى أنّه یفْسُدُ فیهِ الفَرْجُ» (بحارالأنوار، ج۹۶، ص۱۲۵) در ناموس هم اثر دارد. یعنی مال حرام در ناموس و نسل هم اثر دارد. قرآن یک آیه دارد می‌گوید: «وَ شارِكْهُمْ‏ فِی‏ الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ» (اسراء/۶۴) شیطان در بچه‌های شما شرکت می‌کند. لازم نیست، شیطان مستقیم می‌شود باشد و غیر مستقیم هم می‌شود باشد. شیطان در رزق و اقتصاد ما اثر دارد و رزق و اقتصاد ما در بچه‌های ما اثر دارد. چرا حرام‌خوری می‌کنند؟ عده‌ای که حرام‌خوری می‌کنند، بعضی می‌گویند: این زرنگی ماست. بچه‌های ما زحمت کشیدند به اینجا رسیدند. شوهر من زحمت کشیده به اینجا رسیده است. می‌گوید: برای خودم است. تخته سیاه دیگر جا ندارد و من هم حال ندارم. ولی تیتر ما توجیه حرام‌خواری است. بعضی که حرام‌خور هستند می‌گویند: حقمان است. توجیه حرام‌خواری.

بنده خودم می‌توانم درآمد سرشاری داشته باشم بگویم: حق من است. من کلاس تلویزیونی دارم. تو با کلاس غیر تلویزیونی فرق نمی‌کنی. منتهی دوربین آوردم عکس تو را نشان می‌دهند. خودت اضافه نیستی. نه مطالعه بیشتر داری. نه سواد و تقوایت بیشتر است. چه امتیازی داری؟ قضا و قدر، دری به تخته خورد دوربین آوردند تو را نشان دادند، می‌توانستند کسی دیگر را نشان بدهند ولی گاهی انسان خودش هم خودش را نمی‌شناسد.

بنده خدایی خیلی محترم بود. او را گرفتند. دادگاه ویژه روحانیت بردند و گفتند: شما با این شرایط اجتماعی که داری چطور یک چنین کاری کردید؟ گفت: راستش را بگویم خودم هم خودم را نمی‌شناختم. چون آدم خودش را نمی‌شناسد. افرادی هستند خودشان را با تقوا می‌دانند، داریم که افرادی هستند همه مستحبات و عبادات را انجام می‌دهند اما به مال حرام رسیدند دستشان چسبان است. به مال حرام می‌گویند: نه، این مال حرام است. خودشان را برتر می‌دانند. یهودی‌ها در قرآن آیاتی داریم که اینها خودشان را لوس می‌کنند. ۱- «نَحْنُ أَبْناءُ اللَّه‏» (مائده/۱۸) یهودی‌ها می‌گفتند: ما بچه‌های خدا هستیم. ما أحباء الله، محبوب خدا هستیم. دیگر چه؟ «لیس علینا فی الامیین من شیء» عربی‌هایی که می‌خوانم قرآن است. بالاخره بت‌پرست‌ها امّی هستند و ما اهل کتاب هستیم. بنابراین ما اگر مال اینها را خوردیم طوری نیست.

گاهی وقت‌ها می‌گوییم: اصلاً او مالک نیست، از کجا آورده است؟ می‌گوییم: آقا اینجا زمین مردم است، در زمین مردم نرو، کشاورزی کردند پایمال می‌کنی و کشت اینها را خراب می‌کنی. تا می‌گوییم زمین مردم، از کجا آورده است؟ یعنی چه؟ از کجا آورده یعنی چه؟ یعنی مالک نیست، حالا که مالک نیست پس من هم می‌توانم بروم. می‌گوید: از کجا آورده است؟ یا می‌گوید: حقم است، سرش را بیرون ماشین می‌کند و یک حرف‌های زشتی به یکی دیگر می‌زند، می‌گوییم: آقاجان، حرف زشت زدی؟ گفت: حقش است. حرف زشت را می‌گوید: حق. چون ما اهل کتاب هستیم مال مشرکین را بخوریم طوری نیست، می‌گوید: حق. یا غیبت می‌کند می‌گوییم: این غیبت شد، می‌گوید: غیبت ندارد. یعنی چه؟ یعنی بگذارید من هرچه می‌خواهم بگویم، بگویم. توجیه می‌کنند.

می‌گفتند: ربا حرام است. می‌گفتند: «أَحَلَ‏ اللَّهُ‏ الْبَیعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا» (بقره/۲۷۵)... «إِنَّمَا الْبَیعُ مِثْلُ الرِّبا» معامله هم مثل رباست. «لَنْ‏ یدْخُلَ‏ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى‏» (بقره/۱۱۱) بهشت مخصوص یهودی‌ها و مسیحی‌هاست. این توهم، مثلاً می‌گوید: من باید رئیس جمهور شوم. همین الآن رئیس جمهور آمریکا همین حرف را می‌زند و می‌گوید: من باید رئیس جمهور شوم و اگر نشوم خواهم گفت: تقلب شده است. حالا... با خودش فکر می‌کند که الا و لابد باید این رئیس جمهور شود و اگر نشد می‌گوییم: تقلب شده است. توهماتی که انسان براساس یک توهمی عرض کنم... این توهم در همه هست. در آخوندها هست. در غیر آخوندها هست.

« لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَیاماً مَعْدُودَةً» (بقره/۸۰) باز قرآن می‌گوید: اینها می‌گفتند یهودی به جهنم نمی‌رود و اگر هم جهنم برود یک مدت کمی به جهنم می‌رود. این هم رد شویم... لقمه حرام کینه‌آور است. چطور؟ من و شما با هم دوست هستیم. می‌نشینیم قمار بازی می‌کنیم، من برنده شدم. وقتی پول شما را جیب زدم و برنده شدم، شما بعد از پایان دیگر مرا دوست نداری. اگر قبل از بازی می‌گفتند: قرائتی مرد! می‌گفتی عه، یک عه می‌گفتی. یک خدا بیامرز می‌گفتی، اما اگر یک میلیون، دو میلیون از شما برنده شدم و در جیبم گذاشتم می‌گویی: قرائتی مرد! به درک، جیب مرا خالی کرد. یعنی قبل از قمار می‌گفتی: خدا بیامرزد بعد می‌گویی: به درک!! برنده شد پول‌های مرا جیب زد. قرآن می‌گوید: «أَنْ یوقِعَ بَینَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی‏ الْخَمْرِ وَ الْمَیسِرِ» (مائده/۹۱) یعنی درآمد شراب و قمار، دشمنی می‌‌آورد. لقمه حرام کینه‌آور است.

لقمه حرام کوچک و بزرگ هم ندارد، ما یک قاشق چایخوری خوردیم، شما یک قاشق چایخوری شراب بخوری با دو لیتر یکجا شراب بخوری گناهش یکی است. «صغیراً او کبیرا» آخر بعضی می‌گویند: اینکه چیزی نیست. اتفاقاً اگر آدم گناهی بکند و بگوید: این که چیزی نیست، خدا این را نمی‌بخشد. «تَّقُوا المُحَقَّراتِ مِن الذُّنوبِ» (کافی، ج۲، ص۲۸۷) روایت داریم حواستان به گناه کوچولوها جمع باشد. چرا؟ برای اینکه گناه کوچک‌ها، می‌گویید: چیزی نیست. چون می‌گویید چیزی نیست، توبه نمی‌کنید، عذرخواهی نمی‌کنید. این یقه‌ات را می‌گیرد، اما گناه بزرگ‌ها را می‌گویی بد کردم. گناه بزرگ‌ها را چون به فکر این هستی که بد کردی، عذرخواهی می‌کنی و خدا می‌بخشد، گناه کوچکترها را می‌گویی اینکه چیزی نیست. خدا نمی‌بخشد.

حرام‌خواری؛ نوعی دین فروشی

اینهایی که حرام‌خواری می‌کنند، قرآن می‌گوید: چرا حرام‌خواری می‌کنید؟ به چه رسیدی؟ «ثمناً قلیلا» چند بار در قرآن می‌گوید: «ثمناً قلیلا» یعنی دینت را فروختی و چه گرفتی؟ «وَ قَدْ خابَ‏ مَنْ دَسَّاها» (شمس/۱۰) آیه قرآن است. یعنی «دسّاها» همان دسیسه‌کاری، این همه دسیسه‌کاری کردی باختی، تو خیال می‌کنی زرنگ هستی، باختی! «ضَغطَةُ القَبرِ لِلمُؤمِنِ‏ كَفّارَةٌ لِما كانَ مِنه مِن تَضییعِ النّعَم» (بحارالأنوار، ج۶۸، ص۵۰) نعمت‌هایی که ضایع کردی، ضایع کردن نعمت هم شاید بشود گفت یک رقم حرام‌خوری است. فشار قبر بخاطر نعمت‌هایی است که تلف کردی.

«العبادة مع أكل الحرام كالبناء علی‏ الرمل‏» (بحارالانوار/ج۸۱/ص۲۵۸) حدیث داریم کسانی که لقمه‌شان حرام است ولی عبادت می‌کنند مثل کسی است که ساختمان را روی آب می‌کند یعنی هی وا می‌رود. ساختمان را روی شن نرم می‌کند. یعنی هی وا می‌رود، عبادت می‌کنی ولی در شکمت لقمه حرام است. حرام‌خوری هم محدودیت ندارید. اینطور نیست که آدم بگوید: حالا به ده میلیون و صد میلیون و یک میلیارد، ده میلیارد، بیخ ندارد، یعنی هی تکاثر، انواع تکاثرها هست. بعضی‌ها در خدا تکاثر دارند. چند خدایی، «أَ أَرْبابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَیرٌ أَمِ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ» (یوسف/۳۹) حضرت یوسف در زندان به زندانبان مشرک، زندانی‌های مشرک گفت: آدم یک خدا داشته باشد بهتر است یا چند خدا داشته باشد. شما بیایید یکتاپرست باشید. آیا ارباب متفرقین، یعنی آدم چند تا ارباب داشته باشد بهتر است، «أَمِ اللَّهُ الْواحِدُ الْقَهَّارُ» گاهی افراد در خدا، چند خدایی هستند. می‌گویند: هم خدا را می‌خواهد، خدا، شاه، میهن! ما می‌گوییم: نخیر، خدا، خدا، خدا... شاه اگر عبد صالحی بود بخاطر خدا قبول داریم نبود قبول نداریم. میهن، اگر در حرکت میهن در راه خیر بود وظیفه داریم کمک کنیم. اما اگر کشور و مسئولین ما کج می‌روند، ما نباید بگوییم چون مسئولین ما کج می‌روند ما اینها را کمک کنیم.

تنوع‌طلبی و آرزوهای طولانی؛ زمینه حرام‌خواری

بعضی‌ها در غذا، «لَنْ‏ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ واحِدٍ» (بقره/۶۱) قرآن می‌گوید: بعضی در غذا خوردن تنوع‌طلب هستند. تنوع در غذا خوردن، تنوع در عمر، دوست دارد هزار سال عمر کند. «یوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ یعَمَّرُ أَلْفَ‏ سَنَةٍ» (بقره/۹۶) تنوع در مال، «الَّذِی جَمَعَ‏ مالًا وَ عَدَّدَهُ» (همزه/۲) تنوع در ساختمان، یک ساختمان اینجا دارد. یک ساختمان آنجا دارد، یک ساختمان... قرآن می‌گوید: بعضی انواع ساختمان‌ها را دارند. «أَ تَبْنُونَ‏ بِكُلِ‏ رِیعٍ آیةً تَعْبَثُونَ» (شعرا/۱۲۸) ریع یعنی سرازیری، دامنه کوه، بنا می‌کنید بر هر، یعنی می‌روید اینجا می‌بینید دامنه سرسبزی است، می‌گویید: خوب در مسیر این کوه یک برج بسازیم، یک آپارتمانی، واحدی داشته باشیم. برج دیگر هم یکی دیگر، برج دیگر هم ... در هر بلندی که نگاه می‌کنید خوش منظره هست و خوش چشم‌انداز خوبی دارد، یک ساختمان درست می‌کنید «تَعبثون» برای عبث کاری و کارهای یاوه، یعنی برای هرزگی، بعضی در ساختمان تکثر دارند و بعضی در شهوت.

ازدواج‌های متعدد می‌کند و هوس ازدواج‌های متعدد دارد. در شهوت، قرآن معین کرده که این راه حلال است و این راه حرام است. «فَمَنِ ابْتَغى‏ وَراءَ ذلِكَ‏ فَأُولئِكَ هُمُ العادُونَ» (مؤمنون/۷) غیر از این دو موردی که گفتم، راه‌های دیگر ممنوع است. حالا لقمه حرام لعنت فرشته‌ها را دارد این را هم داریم، گویی آتش می‌خورد، این هم داریم. اینها در مورد لقمه حرام بود. لقمه حرام سود امروز است ولی حسرت فرداست. این را هم بگویم. کسانی که لقمه حرام می‌خورند امروز یک سودی می‌برند و کیف می‌کنند اما فردا حسرت می‌خورند، امیرالمؤمنین فرمود: «إِنَّ أَعْظَمَ‏ الْحَسَرَاتِ‏ یوْمَ الْقِیامَةِ» بزرگترین حسرت روز قیامت می‌دانید چیست؟ اینکه «حَسْرَةُ رَجُلٍ كَسَبَ مَالا» پول پیدا کرده منتهی حرام است. پول حرام پیدا کرده است. «فِی غَیرِ طَاعَةِ اللَّهِ» در راه خدا خرج می‌کند. «فَدَخَلَ بِهِ الْجَنَّةَ وَ دَخَلَ الاوَّلُ بِهِ النَّارَ» (نهج‏البلاغه، حكمت ۴۲۹) پول را به کسی می‌دهد که او در راه خدا خرج کند. اولی به جهنم می‌رود و دومی به بهشت می‌رود. عجب با پول من اینطور شد. پول دارد ولی «لا ینفقه بخلاً» چون بخل دارد پولش را خرج نمی‌کند. «ثُمَّ یمُوتُ‏ فَیدَعُهُ‏ لِمَنْ یعْمَلُ فِیهِ بِطَاعَةِ اللَّهِ» (کافی/ج۴/ص۴۲) برای وارث‌ها می‌گذارد. این وارث‌ها یا در راه خدا خرج می‌کنند یا در راه غیر خدا. اگر در راه خدا خرج کردند وارث‌ها ثواب می‌برند اما آن مرده ثواب نمی‌برد. اگر در راه غیر خدا خرج کردند که هیچی. اینها همه هشدار است برای اینکه دنیا کوچک است.

قرآن به دنیا چهار لقب داده است. ۱- می‌گوید: «ثمناً قلیلا» دنیا ارزشی ندارد. ثمناً قلیلا، دنیا قلیل است و قلیل یعنی کم است. ۲- عَرض، یکجا می‌گوید: «عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا» (نساء/۹۴) عرض یعنی مثل گلاب است و بویش می‌پرد یعنی دنیا ماندنی نیست. یکجا می‌گوید: «زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا» (طه/۱۳۱) زَهره یعنی غنچه است. یعنی برای هیچکس گل نمی‌شود. دنیا قلیل است. دنیا غنچه است و برای کسی گل نمی‌شود. دنیا عارضی است. یک مقداری بعضی از ما توحیدمان ضعیف است. خودم را هم می‌گویم. اگر ایمان داشته باشیم عزت دست خداست. چند تا جمیعاً در قرآن است. «ان العزة لله جمیعا»، «ان القوة لله جمیعا»، «فلله مکر جمیعا» این جمیعا یعنی چه؟ یعنی یک درصدش برای زرنگی نیست. یک درصدش برای این نیست که، خدا خواسته باشد خرابت کند اینطور نیست که من این طرفم رئیس جمهور بود، این طرف من مقام معظم رهبری بود و بین این دو عکس گرفتم. می‌توانی پهلوی رئیس جمهور و رهبر بنشینی و بعد روسیاه شوی. جمیعاً یعنی یک درصد هم برای این نیست که با کی عکس گرفتی. من اگر استاندار شدم، اگر رأی آوردم، من نماینده مجلس شوم عزیز می‌شوم. رأی بیاورم نخست وزیر شورای شهر شوم، عزیز می‌شوم. خدا خواسته باشد ذلیلت کند، شورای شهر هم شوی ذلیل می‌شوی. رئیس جمهور هم شوی ذلیل می‌شوی. وکیل، سفیر، هرچه باشی ذلیل می‌شود. چون خدا گفته جمیعاً، جمیعاً یعنی یک درصد عزت دست کسی دیگر نیست. رزق دست خداست. البته کمرنگ می‌شود، پررنگ می‌شود، امتحان می‌شویم.

خدایا، یک دعا می‌کنم آمین بگویید. تو را به حق همه حلال خورهای هستی، تو را به حق همه حلال‌خوران تاریخ، تو را به حق همه متقین تاریخ، یک تقوا و ایمانی به ما بده که وقت گناه دست ما را بگیرد و خلاف‌های گذشته جبران شود و لقمه‌های ما حلال شود و همه ما را از لقمه‌های حرام دور بفرما.

«والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته»