کتاب بهترین وسیله انتقال میراث ادبی از نسلی به نسل دیگر است و به انسان‌ها کمک می‌کند تا میراث فرهنگی و ارزش‌های دینی و تاریخی خود را بهتر بشناسند و به آن ارج نهند.
آیین مقدس اسلام، نیز بیشترین بهره را از کتاب برده چرا که پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) رسالت خود را با فرمان «خواندن» از سوی خداوند آغاز کرد و در همین فرهنگ مقدس است که خداوند منان به قلم سوگند یاد می‌کند و معجزه آخرین فرستاده‌اش را کتاب قرار می‌دهد. نامگذاری هفته‌ای با عنوان «کتاب و کتابخوانی» فرصت مغتنمی را برای ترویج و نهادینه کردن فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه فراهم آورده تا فارغ از تمام روزها و ماه‌های سال کمی هم به اهمیت و نقش کتابخوانی در جامعه بپردازیم.
نقش کتاب در تعالی زندگی بشر
آنطور که عزیزالله صدفی، کتابدار و فهرست نویس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به جایگاه والای کتاب در تعالی زندگی بشر اشاره می‌کند، در طول تاریخ، هرگاه بشر از کتاب الهام گرفته و خردمندان نقش برجسته‌ای در جوامع ایفا کرده‌اند، حاصل آن سعادت و پیشرفت انسان بوده و هرگاه از کتاب و آموزه‌های آن فاصله گرفتیم، جنگ و بدبختی و انحطاط نتیجه آن شده است.
او با بیان اینکه برای ترویج فرهنگ کتابخوانی راه‌های بسیاری از جمله تبلیغات وسیع و جذاب از طریق رسانه‌های همگانی و بیان اهمیت کتاب وجود دارد، ادامه می‌دهد: متاسفانه یکی از معضلات امروز جامعه پیشی گرفتن فضای مجازی سرگرم کننده به جای توجه به کتاب و کتابخوانی است از همین رو باید در این خصوص هشدار داد و شوق مطالعه را بیش از پیش در بین جوانان افزایش داد.
صدفی، پرداخت یارانه خرید کتاب به ویژه به نوجوانان و جوانان و نهادیهنه‌سازی مطالعه از طریق آموزش و پرورش در کتب درسی را یکی از راه‌های ترویج کتابخوانی ذکر می‌کند و معتقد است، آثار بنیاد تنوع مخاطب زیادی ندارد، البته از موسسه پژوهشی که مخاطب اصلی آن پژوهشگران و نخبگان هستند شاید توقع به‌جایی نباشد اما توجه به نیاز توده‌های مختلف جامعه نیز باید مد نظر مسئولان فرهنگی قرار گیرد.
صدفی به نقش مراکزی همچون بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به عنوان مشوقی برای مطالعه کتاب و کتابخوانی در بین نخبگان اشاره کرده و خاطر نشان می‌کند: این مرکز می‌تواند در کنار پژوهشکده علوم اسلامی، موسسه‌ای برای ادبیات نوجوان و جوان طراحی کند و توجه به نیازها و بایسته‌های فرهنگی و عقیدتی این قشر از جامعه را در برنامه‌ها و فعالیت‌های خود قرار دهد.
افزایش حس نیاز به مطالعه در جامعه
حسن خانی، مسئول کتابخانه بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی نیز با بیان اینکه انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی و ایدئولوژیک بود و بی شک کتاب و مطالعه در رشد فرهنگ یک جامعه نقش بسیار مهمی دارد، می‌گوید: برای ترویج مقوله مهم مطالعه کتاب و کتابخوانی عوامل متعددی نقش دارد اما از همه مهمتر این است که ما بتوانیم احساس نیاز به کتابخوانی را در مردم نهادینه کنیم و این امر نیز کاری زمان بر است و به هزینه بالایی نیاز دارد.
او قیمت بالای کتاب را یکی از عوامل آمار پایین سرانه مطالعه کشور دانسته و معتقد است: قیمت بالای کتاب موجب شده این محصول فرهنگی تبدیل به یک کالای لوکس شده و از دسترس اکثریت خارج شود. از همین رو متاسفانه در حال حاضر به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی حوزه کتاب و کتابخوانی حال خوبی ندارد.
خانی می‌افزاید: مراکز علمی پژوهشی همچون بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی می‌تواند به عنوان بهترین و موثرترین عامل، بخشی از هزینه‌های مادی و معنوی پژوهش‌ها را متقبل شوند.
