احادیثی که از معصومان به ما رسیده، همچون گنج‌هایی هستند که قیمتی برای آنها نمی‌توان گذاشت زیرا این سرمایه گرانبها ما را به منبع وحی الهی و شریعت نبوی رهنمون می‌سازد. احادیث و به طور کلی سنت به عنوان دومین منبع پس از قرآن، برای تمامی مسلمانان از جایگاه والایی برخوردار است؛ از این رو، اندیشمندان اسلامی اهتمام زیادی دارند تا رفتار و گفتار معصومان را به عنوان سندی معتبر برای برداشت‌های خود، از آموزه‌های دین اسلام بیان دارند.
در اهمیت احادیث در نزد مسلمانان، همین بس که برای تشخیص حدیث صحیح از غیرصحیح، علوم مختلفی را به کار گرفته و حتی تأسیس کرده‌اند؛ زیرا احادیث طی سالیان متمادی دچار حوادثی شده است و برخی از افراد مغرض کلام خود را با کلام گهربار معصومان مخلوط کرده و شناخت حدیث سره از ناسره را برای غیر اهل فن سخت کرده‌اند.
برخی از اندیشمندان معاصر معتقدند که افزون بر سند و معنای حدیث، بررسی متن روایات نیز می‌تواند شاخصه‌ای برای شناخت صحت روایت و عدم صحت آن باشد که از آن به «نقد المتن» تعبیر می‌کنند.
کتاب «اصول نقد الحدیث- دراسه تحلیله حول متن الحدیث» به تبیین اصول و قواعدی می‌پردازد که می‌توان به وسیله آن‌ها حدیث نادرست و جعلی را از حدیث صحیح شناسایی کرد.
این کتاب دارای ۷۲۴ صفحه، شامل سه بخش است که بخش نخست به کلیات می‌پردازد و دارای 6 فصل است؛ بخش دوم موضوع «اسباب وضع و جعل حدیث» را مورد بررسی قرار می‌دهد و بخش سوم نیز به تحلیل برخی از روایات موضوعه پرداخته و شامل ۲۰ فصل است.
آیت‌الله سبحانی طی تقریظی در تمجید از این کتاب می‌نویسد: «این کتاب افق‌های گسترده‌ای را پیش روی خواننده ترسیم می‌کند تا بداند که انسان‌های مغرض چه شیطنت‌هایی را در مورد احادیث روا داشته‌اند؛ همان احادیثی که پس از قرآن، بزرگترین دلیل و سند مسلمانان به شمار می‌رود. این کتاب دربردارنده قوانینی است که به وسیله آن می‌توان صحت و عدم صحت روایات را با بررسی متن آن باز شناخت».
گفتنی است، این کتاب توسط حجت‌الاسلام محمدحسن ربانی بیرجندی نگاشته شده و در شمارگان 500 نسخه و قطع وزیری به چاپ رسیده و در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.