حجت‌الاسلام یحیی عبداللهی، پژوهشگر حوزه فقه حکومتی با اشاره به اینکه نشست «بررسی نظریه نظام ولایی در نسبت با فقه نظام و فقه سنتی» در راستای سلسله نشست‌های علمی «انقلاب اسلامی در گام دوم انقلاب» که همزمان با ایام الله دهه فجر در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی است، اظهار کرد: فضاهای تکوینی، عبد و مولا،کلامی، فلسفی، فضای قانونی، عرف عام و فضای ملاک‌هااز جمله فضاهایی است که حاکم بر فقه و اصولی است و بنیان و ریشه استدلالات فقیه به یکی از این فضاهابر می‌گردد.
وی ادامه داد: فضای عبد و مولا و قانون از فضاهای مهمی است که روابط با شارع را بازسازی می‌کندو فضای قانون مبتنی بر عنصر ولایت است و نامشفقه نظام است.
حجت‌الاسلام عبداللهی با بیان اینکه چند محور بین فضای عبد و مولا و فضای قانونی وجود دارد، گفت: فضای عبد و مولا فضایی است که مولا با قدرت و هیمنه‌ای که دارد باعث می‌شود به عبد فرمان دهد و از این طریق رابطه بین مولا و عبد شکل می‌گیرد؛ یکی از عناصری که در فضای عبد و مولا پر رنگ می‌شود فضای امر و نهی است.
این پژوهشگر حوزه فقه حکومتی، افزود: در فضای عبد و مولا اراده و شخصیت مولا محور قرار می‌گیرد؛در این فضا احکام مبتنی بر اراده مولا بوده و این اراده سرنوشت همه چیز را مشخص می‌کند؛در فضای عبد و مولا هر گونه تخلف و عصیانی جرم به مولا محسوب می‌شود اما در فضای قانونی اینگونه نیست.
وی بیان کرد: برخی از آیات نشان می‌دهد که جنس شریعت از فضای عبد و مولا نیست هویت شریعت فراتر از فضای مولا و عبد است.

اثرات نظام مبتنی بر ولایت فقیه در مقیاس جهانی
حجت‌الاسلام سید رضا شیرازی عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی نیز در ادامه این نشست به فضاها و گفتمان نه‌گانه تکوینی، عبد و مولا،کلامی، فلسفی، فضای قانونی، عرف عام، فضای ملاک‌ها و... اشاره کرد و گفت: این فضاها تاثیر بر علم و دانش دارد و مبتنی بر فکر و فرهنگ است.
وی اظهار کرد: ما ولایت را باید مطلقه و یا مقیده بدانیم و در فضای کلامی تفسیر کنیم؛ فقه نظام، فقه تمدنی و فقه حکومت ذیل ولایت مطلقه تفسیر می‌شود.
این پژوهشگر ادامه داد: نظامی که مبتنی بر ولایت فقیه است از برکات بیشتری برخوردار است و اثرات تمدنی و در مقیاس جهانی دارد.