بنا بر مقدمه مذکور تفسیر اولیه شامل چهل مصحف بوده است که از بغداد آورده بودند و چون خواندن و بیان کردن آن به زبان عربی برای امیر سامانی دشوار بوده است، پس از گرد آوردن علمای ماوراءالنهر و فتوی خواستن از ایشان به ترجمه آن به زبان فارسی فرمان داده است. تفسیر نویسی به زبان فارسی با فتوای تاریخی و اثر گذار علمای ماوراء النهر در روزگار امیر منصور سامانی شروع شد و پس از این فتوا کار ترجمه تفسیر طبری آغاز گردید.این ترجمه با تغییرات و تصرفاتی در چهارده مجلد گرد آمد و سپس آن را در هفت مجلد ساختند که هر مجلد مشتمل بر سبعی از قرآن است. تفسیر قرآن، مبتنی بر کلام پیامبر است و نخستین مفسر قرآن که همه مفسران به کلام مبارکش استناد جسته اند رسول خداست. تفسیر طبری نیز در سی جزء، نوشته شده است.

طبری در ابتدای کتاب بعد از حمد و ستایش خداوند و نعت پیامبر و خاندان او به نثری مسجع، شرحی درباره ویژگیهای قرآن اعم از فصاحت و بلاغت و اعجاز آورده است و بعد درباره انواع تاویل و شرایط جواز تفسیر و آنچه ما مجاز به تفسیر آن هستیم.

تفسیر طبری را غالبا از جمله تفاسیر ماثور یا روایی می دانند، اما او به بحثهای ادبی و لغوی هم می پردازد.