تفاسیر اولیه قرآن عمدتاً به زبان عربی بوده است. اولین تفسیر فارسی قرآن در اواسط قرن چهارم انجام گرفت که به نام «ترجمه تفسیر طبری» شهرت دارد هر چند که به نظر بعضی قرآن پژوهان معاصر این تفسیر ارتباط چندانی با تفسیر طبری ندارد و خود تألیف تألیفی مستقل است.
معین‌الدین حجة‌الحق ابوالعلاء محمد بن محمود نیشابوری، دانشمند دینی و تفسیردان ایرانی قرن ششم هجری است که در دوره غزنوی می زیسته و در دستگاه بهرامشاه، از جایگاهی برجسته برخوردار گردید. وی همنشین ادیبان بزرگی همچون نصرالله منشی بود و در زبان و ادب پارسی نیز دستی توانا داشت. اثر ارجمند برجای مانده از این تفسیردان و ادیب گرانقدر، «تفسیر بصائر یمینی» است که از جمله شاهکارهای ناشناخته زبان فارسی، در زمینه‌ی ترجمه و تفسیر قرآن مجید به شمار می‌آید. این کتاب، نه تنها از دیدگاه درونمایه‌‌ی قرآنی و ساخت محتوایی دارای ارزش ویژه است، بلکه از دیدگاه دربرداشتن واژگان پارسی و همچنین برجستگی شیوه نویسندگی، اثر شایان و در زمره میراث میراث معنوی گرانمایه‌ی ایرانی و اسلامی در شمار می‌آید.

این مقاله کوشیده است به معرفی و بررسی تفسیر بصائر یمینی و ویژگی های آن همچنین معرفی نسخه خطی وقفیِ اسدالله بن محمد مؤمن به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی بپردازد.

واژگان کلیدی:
تفسیر، قرآن، قرن ششم، بصائر، یمینی