مسلم ‏ابن عقيل، برادرزاده اميرالمؤمنين و پسر عموى حسين ا‏بن على (ع) از با وفاترین یاران سید الشهدا(ع) در تاریخ کربلا و نهضت عاشورا می باشد.
تاریخ ولادت مسلم بن عقیل بن ابی طالب روشن نیست. او در۹ ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری در کوفه به شهادت رسید. بر اساس برخی گزارش‌ها، مسلم در هنگام شهادت ۲۸ ساله بود اما پذیرش این روایت خالی از اشکال نیست چرا که سن فرزندان مسلم که در واقعه عاشورا به شهادت رسیدند ۲۷ و ۲۶ سال بیان شده است. برخی با توجه به روایات حضور او در فتوحات و نیز نبرد صفین، سن او را در هنگام شهادتش، بیش از ۵۰ سال دانسته‌اند. قبر مسلم در کوفه در قسمت شرقی مسجد کوفه قرار دارد.
پدر وی، عقیل فرزند ابوطالب از نسب‌شناسان قریش و فصحای عرب بود. مادرش بنابر روایتی از زنان نبطی و از خاندان «فرزندا» بود و بنابر روایاتی دیگر کنیزی بود به نام علیه و بنابر روایتی حلیه که عقیل او را از شام خریده بود.  چهره مسلم بن عقیل شباهت زیادی به پیامبر اسلام(ص) داشت برخی از منابع او را شجاع‌ترین و نیرومندترین فرزندان عقیل معرفی کرده‌اند.
در دوران امامت ده ساله امام حسن مجتبى(ع) که از سخت ترین دوره هاى تاریخ اسلام نسبت به پیروان اهل بیت و طرفداران حق بود، «مسلم بن عقیل » با خلوص هر چه تمام در مسیر حق بود و از باوفاترین یاران و از خواص اصحاب امام حسن(ع) محسوب مى شد. پس از شهادت امام مجتبى(ع) که امامت به حسین بن على(ع) رسید تا مرگ معاویه که یک دوره ده ساله بود؛ باز «مسلم بن عقیل » را در کنار امام حسین(ع) مى بینیم.
وی سفیری بود تا از کوفه و کوفیان، پیغام وفاداری و بیعت بیاورد اما افسوس که کوفیان را از دیر باز به بی وفایی می شناختند تا جایی که بی وفایی کوفیان سفیر امام حسین(ع)را به شهادت رساند.
هنگامی که در15 رمضان سال 60ه ق هزاران نامه از کوفه به دست امام حسین(ع) رسید ایشان مسلم ابن عقیل را به کوفه فرستاد تا از وفای کوفیان به عهدشان مطمئن شوند.
مسلم ابن عقیل وارد کوفه شد و مردم استقبال گرمی از فرستاده امام حسین(ع) کردند تا جایی که مسلم در تاریخ 11 ذی القعده نامه ای از وضعیت کوفه به سوی امام حسین(ع) فرستاد.
اما بی وفایی کوفیان یک شبه مسیر تاریخ را تغییر داد با شهادت هانی در 8 ذی الحجه باعث شد تا همه کوفیان مسلم ابن عقیل را تنها بگذارند، کوفیانی که از بیعت و وفاداری به امام حسین(ع) در نامه های خود سخن گفته بودند عهد خود را شکستند و مسلم ابن عقیل را به شهادت رساندند.
مسلم ابن عقیل اولین شهید انقلاب کربلاست که تا پای جان بر عهد خود وفادار ماند اگرچه در راه خدا و با خنجر بی وفایی کوفیان به شهادت رسید.
چرا امام حسين (ع) مسلم را به عنوان سفير خود به كوفه فرستاد؟
ویژگی های یک سفیر ویژه
۱- سفیر باید مطیع محض مسئول ما فوق خود باشد :
در یک ماموریت ویژه و آن هم در یک موقعیت بحرانی، عقل و منطق حکم می کند برای اینچنین مسئولیت سنگینی کسی در نظر گرفته شود که به طور کامل متعبد (مطیع محض) به مواضع مسئول بالاتر خود بوده و در اصل قیام و نهضت، در این مقطع از زمان با امام (ع) هم عقیده باشد.
جناب مسلم ابن عقیل علاوه بر شایستگی شخصی خود، نه تنها همه مواضع امام (ع) را قبول داشت؛ بلکه با همراهی خودش از مدینه تا مکه نشان داده بود حرفی بالاتر از حرف امام (ع) نداشته و مطیع محض امام است.
 نکته قابل ذکر این است که : هر چند در بین اصحاب و یاران بودند کسانی دیگر که این ویژگی را دارا باشند، ولی امام (ع) از آنها برای مسئولیت های دیگری بنا داشت استفاده کند؛ مثل حضرت ابوالفضل العباس (ع) ...
  ۲- سفیر باید قدرت خطر پذیری و از خودگذشتگی داشته باشد :
در یک مأموریت ویژه مسئولیت را به کسی می سپارند که قدرت خطر پذیری و توان از خود گذشتن را داشته باشد. سابقه مسلم ابن عقیل به اثبات رسانده بود که او مرد چنین میدانی است و از چنین قابلیت و ظرفیتی برخوردار است. از همین رو امام (ع) او را به چنین مسئولیت خطرناکی گسیل داشت؛ و هنگام خداحافظی فرمودند: امیدوارم من و تو در رتبه شهیدان باشیم! پس در پناه خدا به سمت کوفه حرکت کن.
  ۳- سفیر باید قدرت مدیریت بحران داشته باشد:
سفیر و نماینده خاص باید کسی باشد که بتواند بحران را به درستی مدیریت کرده و تصمیمات سنجیده و درستی را برای حل بحران بگیرد. به خصوص این که سفیر ویژه امام حسین (ع) قرار است در برابر شخصیت هایی چون مختار، عابس، هانی، حبیب و ... قرار گیرد که هر یک از جایگاه و مرتبه اجتماعی، سیاسی و دینی برخوردار هستند. در بین اصحاب امام (ع) مسلم ابن عقیل از جمله شخصیت های مطرح دارای چنین ظرفیت و استعدادی بود. امام در حکم خویش به مسلم، خطاب به مردم کوفه نوشتند : اگر بزرگان، اندیشمندان و خردمندان شما، با آنچه که در نامه هایتان آمده همراه و هماهنگ باشند، به زودی به سوی شما خواهم آمد. نکته قابل توجه:
 معنا و مفهوم سخن امام (ع) این است که مسلم ابن عقیل  قدرت مدیریت بحران داشته و در نقش یک کارشناس خبره است که میتواند از ارزیابی یک مسئله پیچیده سیاسی بر آید.
۴- سفير باید کارآمد و مورد اعتماد فرمانده خود باشد:
سفیر و نماینده خاص لازم است شخصیتی باشد کارآمد، مطرح و برای حوزه ماموریتش، فردی شناخته شده و مورد اعتماد رهبر و فرمانده خود باشد. برای همچنین ماموریت حیاتی،   مسلم ابن عقیل غیر از اینکه نزدیک ترین فرد به امام و مورد اعتماد ایشان بود، برای مردم کوفه نیز شخصیت شناخته شده ای به حساب می آمد، و همه اصحاب در کوفه او را می شناختند.   چون پسر عقیل عموی امام، همسر رقیه خواهر ناتنی امام، فرمانده جناح راست لشگر امام علی(ع) در جنگ صفین و ... بوده است. از همین رو امام حسین(ع) در حکم خویش، مسلم ابن عقیل را برادر، پسر عمو و شخص مورد اعتماد خاندانش معرفی میکند ... وَ قَدْ بَعَثْتُ اِلَیْکُمْ اَخی وَ ابْنَ عَمّی وَ ثِقتی مِنْ اَهْلِ بَیتی مُسْلمَ بْنَ عَقیلٍ  ...  .

منبع:
https://www.isna.ir/news/qom-26256/
https://aghigh.ir/fa/news/14880
https://www.hawzahnews.com/news/911513/