حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام امام دوم شیعیان و اولین فرزند امام علی (علیه السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) بنا بر قول مشهور در پانزدهم رمضان سال سوم هجرت دیده به جهان گشود و شیعیان را غرق در شادی و سرور کرد، پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله به دستور خداوند، ایشان را حسن نام نهاد و گوسفندی قربانی کرد و موی سر آن نورسیده را تراشید و به اندازه وزن آن، نقره صدقه داد. والامقامی که پس از شهادت پدر بزرگوارش امام علی(ع) رسالت سنگین هدایت و رهبری مسلمانان را برعهده گرفت. ایشان در دوره ای زندگی می کرد که خاندان بنی امیه بر تخت خلافت تکیه زده بودند و با ظلم و ستم بر مردم حکم می راندند. دومین امام شیعیان در چنین شرایطی با نظم دادن به امور گوناگون و برگزیدن والیانی برای شهرهای مختلف در مسیر عدالت و مبارزه با حکومت وقت گام برداشت. سالروز ولادت امام حسن مجتبی(ع) پرچمدار احسان و بخشش روز اکرام نامیده شد تا بهانه ای برای یاری رساندن به یتیمان، احیای فرهنگ با هم بودن و ریشه کنی فقر در جامعه باشد. آن حضرت در ۳۷ سالگی به امامت و خلافت رسید و در سال ۴۱ه‍.ق. مجبور به صلح با معاویه شد. دوره حکومت آن حضرت شش ماه و سه روز طول کشید. امام حسن پس از صلح، به مدینه رفت و ده سال تا هنگام شهادت در مدینه بود
پس از اجرای صلح، امام (ع) به مدینه مراجعت کرد و مدت ۱۰ سال آخر عمر خود را در آن جا ساکن بود. در این مدت همچون پدر و جد بزرگوارش، طبیب و معلمی دلسوز و پناهگاهی مطمئن برای مردم مدینه‌ و مظلومان‌ عالم بود و خورشیدگونه بر همه زوایای تاریک عالم اسلام می تابید و با سخنان‌ زیبای علی گونه و رفـتار حکیمانه مسلمانان‌ جهان را رهبری می کرد. در مقابل جبهه کفر و همه اندیشه های شیطانی‌ آنان در راستای مبارزه با باطل‌، راست قامتانه ایستادگی کرد و به‌ نـور الهـی درخششی دیگر داد.
سید شباب اهل الجنة
در روایات بسیاری نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم به امام حسن و امام حسین علیهما السلام محبت فراوان داشت و می‌فرمود که آن دو سید جوانان اهل بهشت هستند. هم چنین در روایتی آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «هرکس دوست دارد به آقای جوانان اهل بهشت بنگرد، به حسن بنگرد». و این گفتار پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نیز مشهور است که فرمود: «اهل بهشت همگی جوان هستند» و این تذکر پیامبر به این دلیل است که عده ای فکر نکنند که برای پیران اهل بهشت نیز سیّد و آقایی خواهد بود. چنان که امام جواد علیه السلام فرمود: «به خدا سوگند، در بهشت پیری وجود ندارد؛ بلکه همگی جوان هستند».
جلوه هايي از شخصيت والاي امام حسن مجتبي (ع)
پرهیزگاری امام حسن (علیه السلام)
امام حسن علیه السلام توجهی ویژه به خداوند داشت. آثار این توجه را گاه از چهره او به هنگام وضو درمی‌یافتند: چون وضو می‌گرفت رنگ می‌باخت و به لرزه می‌افتاد. می‌پرسیدند که چرا چنین می‌شوی؟ می‌فرمود: «آن را که در پیشگاه خدا می‌ایستد جز این سزاوار نیست». از امام ششم علیه السلام نقل می‌کنند که فرمود: «امام حسن علیه السلام هم عابدترین مردمان زمان خویش بود و هم با فضیلت‌ترین. چون به‌یاد مرگ و... رستاخیز می‌افتاد. آن قدر می‌گریست تا بی حال می‌شد. پیاده و گاه پابرهنه، 25 بار به خانه خدا رفت».
زهد امام حسن (عليه السلام)
 نویسندگان تراجم به اتفاق گفته اند: حسن بن علی (عليه السلام) پس از جدّ بزرگوارش پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و پدر گرامی اش علی بن ابیطالب (عليه السلام) از همه مردم زاهدتر بودند. شخصی به نام مُدْرِک بن زیاد می گوید: روزی در یکی از باغ های ابن عباس بودیم. غذای مناسبی آوردند. امام حسن (عليه السلام) دستور دادند که کارگران و خدمت گزاران را جمع کنند و آن غذای خوب را به آنها بدهند. مُدرِک می گوید: خود امام حسن (عليه السلام) لب به آن غذا نزدند و خود مشغول خوردن نان با قدری نمک شدند. وقتی به آن حضرت گفته شد شما خود چرا از آن غذای خوب میل نمی کنید، در جواب فرمودند: اِنّ ذاک الطَّعام احبُّ عندی، این خوراک را بیشتر دوست دارم.
گذشت امام حسن (عليه السلام)
 روزی امام حسن مجتبی (عليه السلام) از راهی عبور می کردند . مردی از اهل شام با آن حضرت روبرو شد و بدون مقدمه شروع به ناسزا گفتن نسبت به امام (عليه السلام) کرد. حضرت امام حسن (عليه السلام) هیچ عکس العملی نشان نداد. وقتی آن مرد از ناسزا گفتن باز ایستاد، امام (عليه السلام) به او نزدیک تر شده، با تبسم به او سلام کردند. آن گاه فرمودند: «اگر اجازه بدهید حاضرم به شما کمک کنم. اگر چیزی لازم داری آن را برایت فراهم کنم یا اگر راه را گم کرده ای آن را به تو نشان دهم و اگر گرسنه ای ترا سیر کنم. اگر فقیری بی نیازت سازم. به هرحال اگر حاجتمندی حاضرم در برآوردن حاجت تو بکوشم». چون مرد شامی این رفتار را از امام حسن (عليه السلام) دید، ناگهان به گریه افتاد و گفت: اَشْهَدُ انَّکَ خَلِیفُة اللّهِ فی ارضِهِ؛ گواهی می دهم که تو خلیفه خدا در روی زمین هستی.
احسان امام حسن (عليه السلام)
 مردی خدمت امام حسن (عليه السلام) آمد و عرض کرد ای فرزند امیرالمؤمنین (عليه السلام) به حقِ آن خدایی که نعمت بسیار بر شما کرامت فرموده است تو را قسم می دهم که به فریاد من برسی و مرا از دشمنی که حرمت پیران را نگه نمی دارد و به کودکان و نوجوانان رحم نمی کند،  نجات¬ دهی. امام (عليه السلام) پرسید دشمن تو کیست تا از او دادخواهی کنم. آن مرد گفت: فقر است. امام (عليه السلام) به خادم خود دستور داد: «هرچه ثروت در نزد تو هست به او بده». او پنج هزار درهم حاضر کرد و به او داد. امام (عليه السلام) رو به مرد فقیر کرد و گفت: تو را به خداوند متعال قسم می دهم که هروقت این دشمن بر تو رو آورد شکایتش را نزد من بیاور تا از تو دفع شر کنم.
جريان دردناك شهادت امام حسن (عليه السلام)
 از جـمـله روايـاتـى كـه پـيـرامـون عـلّت شـهـادت امـام حـسـن (عـليـه السـلام ) نـقـل شـده از مـغـيـره اسـت كـه گـفـت : وقـتـى كـه ده سـال از خـلافـت معاويه گذشت و تصميم گرفت تا براى جانشينى پسرش يزيد از مردم بـيـعـت بـگـيرد، براى ((جُعْدَه )) دختر اشعث بن قيس (سردسته منافقان) پيام فرستاد كه اگـر حـسـن (عـليـه السلام ) را مسموم كنى ، من تو را به همسرى پسرم يزيد درمى آورم و صدهزار درهم نيز براى او فرستاد. جُعْده ، امام حسن (عليه السلام ) را مسموم كرد. معاويه آن مبلغ پول را به او بخشيد، ولى او را همسر يزيد نكرد، بعدا مردى از خاندان طلحه با او ازدواج كـرد و او داراى فـرزنـدانـى از جـعـده شـد، وقـتـى كه بين آن فرزندان و ساير قـبـايـل قـريـش درگـيـرى لفـظـى مـى شـد، فـرزنـدان جـعـده را سرزنش مى كردند و مى گفتند: يا بَنى مُسِمَّةِ اْلاَزْواجِ! اى پسران زنى كه خوراننده زهر به شوهرانش بود.!
وصيت امام حسن (عليه السلام)
 عـبـداللّه بـن ابـراهـيـم مـخـارقـى نـقـل مـى كـنـد: «وقتى كه امام حسن (عليه السلام) در حـال احـتـضـار بـود، امـام حـسـيـن (عـليـه السـلام) را طـلبـيـد و بـه حـسين (عليه السلام) فرمود: برادرم ! هنگام فراق است ، من به خداى خود مى پيوندم ، مرا با زهر مسموم نموده اند و جگرم در طشت افتاده است ، من آن كس را كه به من زهر داد، به خوبى مى شناسم و مى دانم كه اين زهر توسّط چه كسى فرستاده شد، در پيشگاه خداوند، خودم با او محاكمه مى كـنـم ، تـو را بـه حـقـّى كـه بـر گردنت دارم سوگند مى دهم كه مبادا در اين باره سخنى بـگـويـى ، در انـتـظار آنچه خداوند برايم پديد مى آورد، باش ، وقتى كه از دنياا رفتم چـشـمـم را بـپـوشـان و مـرا غـسـل بـده و كـفـن كـن و بـر تـابـوتـم بـگذار و كنار قبر جدّم رسـول خـدا (صـلّى اللّه عـليـه و آله و سـلّم) ببر، تا با او تجديد ديدار كنم ، سپس مرا كـنـار قـبـر جدّه ام فاطمه (بنت اسد) ببر و در همانجا به خاك بسپار، اى پسر مادرم ! به زودى بـدانـى كـه مـردم گـمـان مـى كـنـنـد تـو مـى خـواهـى جـنـازه ام را در كـنـار قـبـر رسـول خـدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) دفن كنى ، مى كوشند تا جلوگيرى كنند، تو را به خدا سوگند مى دهم مبادا به خاطر من به اندازه شيشه حجامتى، خون ريخته شود سـپس درباره خانواده و فرزندان و آنچه از او باقى مانده سفارش كرد و امام حسين ( عليه السلام)را بر آنان وصى قرار داد و همچنين او را بر آنچه پدرش اميرمؤمنان على ( عليه السـلام ) وصـيـّت كـرده بـود، وصـى خـود كـرد و شـايستگى امام حسين (عليه السلام) را بـراى خـلافـت بـيان نمود و شيعيانش را به جانشينى آن حضرت راهنمايى كرد و به آنان فرمود: بعد از من حسين (عليه السلام ) نشانه اسلام و يادگار پيامبر (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم ) است».
چرا امام حسن مجتبي (ع) حرم ندارند؟
امام حسن(ع) و دیگر ائمه مدفون در قبرستان بقیع تا سال ۱۳۴۴ هجری قمری دارای بارگاه و ضریح بوده اند. در این سال ضریح اهل بیت(ع) در بقیع به دست وهابیان عربستان تخریب شد.
در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری قبرستان بقیع به عنوان مهم‌ترین قبرستان اسلام به دست وهابیون تخریب شد. در کمتر کشوری به اندازه سرزمین حجاز، آثار مربوط به قرون نخستین اسلام وجود داشته است؛ چرا که زادگاه اصلی اسلام آن‌جاست و آثار گرانبهایی از پیشوایان اسلام در جای جای این سرزمین دیده می‌شود.
 تا پیش از تخریب و ویرانی قبور مطهر بقیع توسط وهابیت متعصب که براساس معتقدات خود، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی پرداختند، بر روی قبور پیشوایان و سایر بزرگان اسلام که در مدینه مدفون بودند گنبدها و بناهایی قرار داشت. ائمه بقیع در بقعه بزرگی که به طور هشت ضلعی ساخته شده بود و اندرون و گنبد آن سفیدکاری شده بود مدفون بودند. پس از تسلط وهابیون بر مدینه آن‌ها ضمن تخریب قبور، آثاری که بر روی قبور قرار داشت را نیز از بین بردند. در جریان این واقعه بارگاه امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام محمدباقر (ع) و امام جعفر صادق(ع) ویران شد. آنان اضافه بر قبور مطهر ائمه معصومین (ع)، دیگر قبور را هم تخریب کردند که عبارتند از: قبر منسوب به فاطمه زهرا (س)، عبدالله بن عبدالمطلب و آمنه پدر و مادر پیامبر اسلام، قبر مطهر فاطمه بنت‌اسد (ع) مادر امیرالمومنین (ع)، قبر مطهر حضرت ام‌البنین (ع)، قبرعباس عموی پیامبر، ابراهیم پسر پیامبر (ع)، قبر اسماعیل فرزند حضرت صادق (ع)، قبر دختر خواندگان پیامبر (ع)، قبر حلیمه سعدیه مرضعه پیامبر (ع) و قبور شهدای زمان پیامبر (ع).

منبع:
https://www.irna.ir/news/84311037/
https://rasekhoon.net/article/show/1519544/
https://www.azangoo.ir/blogs/
https://jamejamonline.ir/fa/news/1279372/