سیره پیامبر اسلام(ص) و حوادث مربوط به زندگی ایشان یکی از بخشهایی است که بسیاری از نویسندگان و محققان اسلامی در مورد آن قلم زدهاند. با این همه و برخلاف تصور، تنها نویسندگان مسلمان در مورد زندگی پیامبر اکرم(ص) ننوشتهاند. در میان نویسندگان غیرمسلمان نیز، افرادی وجود دارند که سیره محمد(ص) را به نگارش درآورده و حتی آثار مکتوب دیگر در این رابطه را برای استفاده و آشنایی دیگر مردم ترجمه کردهاند.
کارِن آرمسترانگ یکی از همین نویسندگان است که تلاش کرده در کنار مطالعات خود در حوزه ادیان الهی و آئینهای انسانی، تلاش کند تصویری حقیقی و صحیح از پیامبر اسلام(ص) به مخاطبان عرضه کند. آرمسترانگ از جمله کسانی است که در ابتدا عقاید محافظهکارانه مذهب کاتولیک را داشت اما به تدریج تبدیل به یک نویسنده در حوزه ادیان و مشوق گفتوگوهای بین ادیانی شد.
از تعصب مذهبی تا آزاداندیشی دینی
کارن آرمسترانگ (Karen Armstrong) ـ متولد ۱۴ نوامبر ۱۹۴۴ در ویلدمور در ووسترشایر انگلستان ـ در خانوادهای با تبار ایرلندی متولد شد که بعداً به بیرمنگام مهاجرت کردند. آرمسترانگ در سال ۱۹۶۲ و در سن ۱۷ سالگی وارد صومعه شد. وی بعدها در گفتوگویی با روزنامه گاردین ادعا کرد که در صومعه مورد آزار جسمی و روانی قرار گرفته است.
آرمسترانگ بعد از تحصیلات دینی در صومعه در کالج سنت آن آکسفورد، برای تحصیل در رشته زبان انگلیسی ثبت نام کرد. آرمسترانگ در سال ۱۹۶۹ هنگامی که هنوز دانشجوی آکسفورد بود، ارتباطش را با صومعه قطع کرد.
پس از دانشگاه او مطالعات خود را بر روی ادیان و آئینهای مختلف آغاز کرد و کار او بر اشتراکات ادیان اصلی مانند اهمیت شفقت و قانون طلایی (قاعدهای که بر اهمیت رفتار متقابل و لزوم اخلاقی بودن آن تأکید دارد) متمرکز بود.
آرمسترانگ در فوریه ۲۰۰۸ جایزه صد هزار دلاری TED TED(مخفف Technology Entertainment, Design) و مجموعه همایش جهانی است که از سوی بنیاد Sapling که سازمانی غیرانتفاعی خصوصی است اداره میشود) را دریافت کرد. او از این فرصت استفاده کرد و خواستار ایجاد منشوری برای شفقت و مهرورزی شد که سال بعد رونمایی شد.
تلاش برای رد باورهای نادرست در مورد اسلام
آرمسترانگ آثار بسیاری از جمله کتاب و مقاله برجای گذاشته است. در کتاب «تاریخ خدا»(A History of God) که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد، او تکامل سه دین اصلی توحیدی را از آغاز آنها در خاورمیانه تا به امروز دنبال کرده و همچنین در مورد هندوئیسم و بودیسم بحث میکند.
با این همه پیش از انتشار این کتاب، آرمسترانگ در مورد زندگی پیامبر اسلام(ص) نیز کتابی را به رشته تحریر درآورده بود. این کتاب «محمد: زندگینامه پیامبر اسلام»(Muhammad: A Biography of the Prophet) نام دارد كه یکی از پرفروشترين كتابهای سال آمريكا بوده است.
این کتاب علاوه بر زندگی پیامبر(ص) مقایسهای بین سه دین اصلی توحیدی اسلام، مسیحیت و یهودیت ارائه میدهد. همچنین نمونههایی در مورد بودیسم و هندوئیسم و روابط و درگیریهای بین جهان غرب و اسلام را نیز مورد بحث قرار میدهد.
این کتاب همچنین در مورد تأثیری که نگرشهای غربی بر مسلمانان داشته صحبت کرده است و تلاش میکند تا نگرشهای متنوع بسیاری از مسلمانان را نسبت به دنیای غرب امروز توضیح دهد.
آرمسترانگ هدف خود از تألیف این کتاب را ارائه تصویری صحیح و متفاوت از اسلام و پیامبر(ص) به مردم غرب دانسته و معتقد است شخصیت محمد(ص) بسیار متفاوت با آن تصویری است که سلمان رشدی ارائه میدهد.
وی بعد از حوادث ۱۱ سپتامبر گفت که معتقد است که غربیها، حوادث یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ را دلیلی بر تعصبی بودن اسلام و نشانهای از این که اسلام دین ترور، قتل و وحشت است میدانند که غیرقابل اثبات است.
«محمد: پیامبری برای زمان ما»(Muhammad: A Prophet for Our Time)، دومین کتابی است که آرمسترانگ در مورد پیامبر اسلام(ص) منتشر کرد. این کتاب که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد، بخشی از مجموعه «زندگی برجسته» است که شرح حال کوتاهی از افراد مشهور به قلم نویسندگان شناخته شده است.
این اثر دومین بیوگرافی از پیامبر اکرم(ص) است. این کتاب زندگینامه کوتاهی است که نشان میدهد بیشتر مسلمانان چگونه پیامبر اسلام و ایمان به او را درک میکنند. آرمسترانگ در این اثر حضرت رسول اکرم(ص) را هم عارف و هم مصلح سیاسی و اجتماعی و نیز عاقل و دوراندیش نشان میدهد.
یادداشت از محمدحسن گودرزی