رضا نباتی، کارشناس آموزش قرآن و متخصص فلسفه تعلیم و تربیت، طرحی را با عنوان «حافظان قرآن و ولایت» ارائه کرده است که چکیدهای از آن را در ادامه میخوانید؛
چرایی فلسفه وجودی ایده
۱ـ از آنجا که بزرگان دینی به ویژه امام راحل(ره)، مقام معظم رهبری و شهدای عظیمالشأن همواره به قرائت و بهرهگیری از آیات قرآن و دلالتهای آن در بیانات خود، عنایت ویژه داشتهاند، لذا این طرح میتواند نقطه عطف تحولی در الگوگیری عملی از این بزرگان باشد.
۲ـ شخصیت اثرگذار علمی، دینی و انقلابی این بزرگان و نیز جایگاه معنوی ایشان بین آحاد مردم ایران و ملت مسلمان، میتواند به خوبی زمینهساز یک جریان قرآنی در جامعه برای حفظ عمومی قرآن با توجه به رویكرد هدایتی قرآن باشد.
۳ـ بررسیهای اجمالی، نشاندهنده وجود بایگانی صوت و فیلمهای زیادی از این بزرگواران است. به عنوان مثال تعداد آیه، جمله، عبارت و قطعه قرآنی پرکاربرد و تربیتی در بیانات مقام معظم رهبری بین ۵۰ تا ۱۰۰ مورد در طول برخی از سالها است. در اغلب موارد، بیان آیات در سخنان ایشان همراه با موضوع مشخص و شرح و توضیح اجمالی است.
۵ـ توجه به «الگوی دانشروشی» و رویكرد انقلابی، اجتماعی و سیاسی و بینالمللی این عزیزان چه در انتخاب آیه و چه در نحوه ارائه آن، كه مبتنی بر نگاه معرفتی، هدایتی و كاربردی است، بسیار حائز اهمیت است.
ویژگیهای طرح
۱ـ هر برنامه دارای شماره مشخص و موضوع مشخص است.
۲ـ زمان هر برنامه، حدود ۵ دقیقه است.
۳ـ تولید در قالبهای تلویزیونی، رادیویی، پادکست، موشنگرافی، اینفوگرافی و …
۴ـ قابل استفاده و ارسال در فضای مجازی و …
۵ـ در قالب كتاب و کتابچه با ظرفیت رمزینه سریع پاسخ
مراحل ساخت برنامه
۱ـ در ابتدا، موضوع برنامه، نام سوره، شماره آیه، نام سخنران و تاریخ سخنرانی نمایش داده میشود.
۲ـ آیه در بیانات امام، مقام معظم رهبری یا شهید والامقام پخش میشود.
۳ـ تلاوت مجلسی آیه و قطعه توسط قاریان برتر انجام میشود. (توجه به وجه زیباییشناختی)
۴ـ اعلام بخش آموزشی و شیوه یادگیری
۵ـ پخش آموزشی آیه و عبارت به صورت جملهخوانی همراه با تکرار هر جمله
۶ـ پخش مجدد آیه از لسان امام/ رهبر معظم انقلاب/ شهید، همراه با شرح و توضیح آیه/ عبارت
۷ـ بخش مسابقه( اعلام یک/ دو سؤال از مخاطبان در پایان هر برنامه)
۸ـ اعلام نتیجه قرعهکشی و اعطای جوایز قسمت قبل
تذکرات
۱ـ علاوه بر رسانه ملی، در صورت ورود ستاد ملی حفظ قرآن کریم، معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش، امور مساجد، بسیج ادارات و ...، جریانسازی در این حوزه تسهیل یافته و نتایج کیفیتر خواهد بود.
۲ـ هر یك از ارگانها و نهادها با توجه به مأموریت ذاتی خود، میتوانند این ایده را بومیسازی كنند.
۳ـ این ایده میتواند در زمینه حفظ نهجالبلاغه، صحیفه سجادیه و سایر احادیث و ادعیه نیز مورد استفاده قرار گیرد.
۴ـ این برنامه در صورت موفقیت در اجرای آزمایشی كوتاه مدت و رفع اشكالات احتمالی، میتواند برای یك دوره سه تا پنج ساله در سبد فرهنگی آموزش عمومی قرآن مردم كشور قرار گیرد.
چند نکته مهم و کلیدی:
در آموزش عمومی قرآن کریم هجرت از صورت به سیرت یک ضرورت اجتنابناپذیر است، یعنی همانطور که کودک پایه اول ابتدایی به تدریج با حروف الفبای فارسی آشنا میشود و با هر حرف و صدایی که می آموزد کلمه سازی و جمله سازی می کند و بعد با همین دانش و مهارت پایه وارد علوم مختلف می شود؛ در آموزش عمومی قرآن کریم نیز باید ابتدا بر تعریف الفبای توسعه آموزش عمومی کریم متمرکز شد، یعنی یادگیری معنادار (بر پایه نیاز، ذائقه و توان مخاطب) از این رو توسعه آموزش عمومی قرآن باید توسعه کوثری باشد.
از این رو خیلی مهم است که بدانیم: تعریف، تبیین و برنامهریزی در حوزه آموزش عمومی قرآن کریم میتواند با رویکرد و محوریت حفظ عمومی قرآن کریم باشد، اما باید مبتنی بر یادگیری معنادار باشد و نه تربیت مستقیم ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم، لذا آموزش عمومی قرآن کریم با محوریت حفظ عمومی قرآن کریم خودش موضوعیت دارد و نه طریقیت (آموزش عمومی قرآن کریم ابزار تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم نیست. بلکه پایه و اساس اصلی است که میتواند زمینه تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم را فراهم آورد.) باید مراقب بود اشتباهی که از همین نگاه در زمینه روخوانی و روانخوانی رخ داد اینبار با رویکرد حفظ عمومی قرآن به بهانه تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن کریم تکرار نشود.
این طرح در شانزدهمین نشست تخصصی استادان، قاریان و حافظان ممتاز قرآن کریم ارائه شد. نشستی که طی ۱۱ تا ۱۳ بهمنماه ۱۴۰۰ به همت شورای عالی قرآن حول سه موضوع نغمات، آموزش و مسابقات رسانهای برگزار شد.