برای آشنایی هر چه بیشتر با فعالیت‌ها و دستاوردهای  مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی به عنوان قطب تخصصی انتشار قرآن کریم در تراز جهانی، در سال گذشته، با مسعود فرزانه؛ مدیرعامل مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

در ابتدا بفرمائید این موسسه در چه سالی و با چه اهدافی تأسیس‌شده است؟
موسسه چاپ و انتشارات استان قدس رضوی از سال 1362 به‌عنوان اولین موسسه فرهنگی در آستان قدس رضوی باهدف  انتشار کتب و ترویج تعالیم اهل‌بیت(ع) و معارف رضوی تأسیس‌شده است. رشد و توسعه فعالیت‌های چاپی و تأمین نیازهای مؤسسات علمی و فرهنگی آستان قدس ازجمله بنیاد پژوهش‌های اسلامی، دانشگاه‌ امام رضا(ع) و دانشگاه‌ علوم اسلامی رضوی بخشی از فعالیت‌هایی است که در سال‌های گذشته توسط  این موسسه انجام‌شده است.

 موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی در خصوص رشد و توسعه فعالیت‌های چاپی چه اقداماتی انجام داده است؟

در راستای رشد و توسعه فعالیت‌های چاپی مرکز بین‌المللی چاپ و نشر قرآن کریم در سال ۱۳۸۸تأسیس شد، با تأسیس مرکز بین‌المللی چاپ و انتشار قرآن کریم این مرکز به یکی از قطب‌های تخصصی و مراجع تخصصی در چاپ و انتشار قرآن کریم در تراز و استانداردهای روز جهان تبدیل‌شده است و امروز یکی از مراکزی که توانایی انجام چاپ قرآن را باکیفیت مطلوب در کشور و منطقه دارد این مرکز است.
مرکز بین‌المللی چاپ و نشر قرآن کریم، مرکز تخصصی و روزآمد طبع و نشر مصحف شریف است و بازنشر نفایس قرآنی موجود در گنجینه‌های آستان قدس رضوی را از اهم وظایف خود می‌داند زیرا این آستان مقدس از دیرباز تاکنون جلوه‌گاه و گنج‌خانه فاخرترین و ارزشمندترین دستاوردهای هنری بوده که ریشه در باور باطنی هنرمندان و ارادت آنان به ساحت اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) دارد، اما به دلیل منحصربه‌فرد بودن این آثار امکان بهره‌مندی و حظ معنوی برای تمامی دوستداران و عاشقان هنر ممکن نیست ، لذا احیاء و بازنشر این مواریث فرهنگی در دستور کار این مرکز قرآنی قرار دارد.

اصلی‌ترین و مهم‌ترین فعالیت این موسسه طی سال‌های اخیر چه بوده است؟ 
انتشار بیش از ۷۰ میلیون جلد کتاب با اولویت تولید محصولات فرهنگی، مذهبی و دینی در بیش از ۱۵ هزار عنوان اصلی‌ترین مأموریت و مهم‌ترین فعالیت این موسسه طی این سال‌های اخیر بوده است؛ اکنون این موسسه با دارا بودن کلیه خدمات پیش از چاپ، چاپ  و پس از چاپ به‌صورت متمرکز و یکپارچه به یک مرکز تخصصی، مجهز و روزآمد برای چاپ و انتشار انواع قرآن کریم، کتب دعا، متون دینی، بازنشر آثار نفیس و سایر محصولات فرهنگی و تبلیغی و همچنین تأمین نیازهای مجموعه آستان قدس رضوی در حوزه زائر و زیارت برای شرکت‌ها و همچنین سایر سفارش‌ها در عرصه منطقه‌ای و ملی و بین‌المللی تبدیل‌شده است که می‌تواند به‌صورت یکپارچه و متمرکز و زیر یک سقف کلیه این خدمات را با رعایت استانداردها و کیفیت تراز و روزآمد جهانی چاپ، منتشر و تولید کند.

چه فعالیت شاخصی این موسسه را با سایر مؤسسات در حوزه چاپ و نشر متمایز می‌کند؟
ازجمله اختصاصات، تمایزات و ویژگی‌های این مجموعه می‌توان به  الگو بودن، داشتن استاندارد و کیفی بودن چاپ محصولات فرهنگی موردنیاز و مکتوب برای کلیه استفاده‌کنندگان و مخاطبان اشاره کرد. 

در ادامه به اقداماتی که این موسسه در سال گذشته با توجه به شرایط کرونایی انجام داده نیز اشاره‌ای بفرمائید؟
این موسسه در سال ۱۴۰۰ علیرغم شرایط کرونایی و تأثیرات منفی آن توانست ۶۳۰ عنوان کتاب را در شمارگانی بالغ‌بر ۲ میلیون و ۴۶۵ هزار جلد کتاب با اولویت تولید محصولات مذهبی، دینی و معارف رضوی چاپ و  منتشر کند که در این زمینه شاهد افزایش بیش از ۴۸ درصدی  نسبت به سال قبل بودیم. درزمینهٔ چاپ قرآن کریم و سایر متون ادعیه نیز توانستیم بالغ‌بر یک‌میلیون جلد در 71 عنوان منتشر کنیم که  در این بخش نیز افزایش بیش از ۸۰ درصدی شمارگان را شاهد بودیم؛ همچنین حضور موسسه در نمایشگاه‌های مرتبط با چاپ و نشر و صنعت چاپ در داخل و خارج از کشور  ازجمله کشور عراق بخشی از عمده فعالیت‌های این موسسه در طول سال ۱۴۰۰ بوده است.
تأمین نیازهای چاپی ویژه شرایط کرونا برای زائران بارگاه منور رضوی ازجمله ادعیه‌ی شخصی برای استفاده زائران در ایام کرونا و همچنین ارسال بیش از ۳۰ محموله صادراتی به کشورهای هم‌جوار و همسایه بخش دیگری از فعالیت‌های این موسسه است؛ اما در سال ۱۴۰۰ تدوین سند تحولی موسسه و ریل‌گذاری برای حرکت تحولی موسسه در  سه سال آینده به‌عنوان برنامه میان‌مدت موسسه شاخص‌ترین این فعالیت‌ها است.

به سند تحولی موسسه اشاره کردید، در این سند چه محورهای مدنظر قرارگرفته است؟
 سند تحول  و برنامه میان‌مدت سه‌ساله از دیگر اقدامات مهم این موسسه در سال گذشته بود که در راستای مأموریت تدوین نشر معارف قرآنی و رضوی و با توجه به محورهای تعریف‌شده ازجمله مسئولیت اجتماعی، فرآیندها و مدیریت منابع و تجهیزات آن تدوین شد؛ این مهم در موسسه با بررسی عوامل مؤثر داخلی و خارجی ازجمله تغییرات فناوری، شرایط اجتماعی و فرهنگی و سیاست‌های کلان مدنظر آستان قدس رضوی بررسی شد و با طراحی سه ابزار مواجهه با این شرایط حاکم بر محیط چاپ و نشر که عبارت‌اند از منابع انسانی، فناوری‌های روزآمد و نیز برنامه میان‌مدت و با بخش‌بندی نیاز مخاطبان و سفارش‌دهندگان در عرصه منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی و شرایط لازم برای حفظ آن‌ها؛ سند تحولی موسسه تدوین گردید که اهم محورهای آن ارتقاء کیفیت محصولات چاپی به‌عنوان محصولات الگو و سرآمد، کسب رضایت سفارش‌دهندگان از تولید محصولات مکتوب، تأمین کاغذ به‌عنوان یک کالای استراتژیک در تولید محصولات فرهنگی و مذهبی مکتوب و توسعه و تجهیز منابع سخت‌افزاری، ماشین‌آلات و تجهیزات و بین‌المللی سازی فعالیت‌های موسسه از اهم آن است.

این موسسه در شرایط تحریم برای بهبود در حوزه چاپ چه تدابیری اتخاذ کرده است؟
با توجه به شرایط تحریم ظالمانه علیه کشورمان ایران، ازجمله تدابیر اتخاذشده این موسسه در سال 1400 در حوزه سیاست‌های مدیریتی، افزایش راندمان تولید با بهره‌وری و بهبود روابط انسانی و همچنین کاهش هزینه‌ها، به‌روزرسانی تجهیزات، حفظ و نگهداری و سرویس و تعمیر ماشین‌آلات توسط عوامل و عناصر فنی داخل موسسه، استمرار فعالیت تولید محصولات چاپی علی‌رغم نوسانات و التهابات ناشی از وضعیت بازار کاغذ و تأمین کاغذ به‌عنوان یک کالای استراتژیک در طول این سال‌ها و... برخی از عمده‌ترین فعالیت‌ها و تلاش‌های این موسسه در سال گذشته است.

لطفاً محصولات این موسسه را نیز معرفی بفرمایید؟
محصولات این موسسه به سه دسته چاپ و صحافی افست، چاپ دیجیتال و چاپ صنعتی تقسیم می‌شود.محصولات چاپ و صحافی افست، چاپ و صحافی انواع قرآن، مفاتیح‌الجنان، ادعیه در قطع‌های مختلف با کاغذ‌های متفاوت و با جلوه‌های ویژه منحصربه‌فرد، چاپ و صحافی انواع کتاب در قطع‌های متفاوت، چاپ و صحافی انواع کاتالوگ و بروشورهای تجاری و تبلیغاتی ویژه، چاپ پوستر، چاپ بر روی انواع مقوا برای مصارف بسته‌بندی، چاپ و صحافی نفایس منحصربه‌فرد با روش‌های تخصصی و حرفه‌ای را شامل می‌شود.
همچنین، محصولات چاپ دیجیتال نیز شامل، چاپ اوراق اداری با امکان شماره‌زنی و پرفراژ، چاپ اوراق با استفاده از فناوری چاپ اطلاعات متغیر، چاپ کتاب با تیراژ محدود می‌شود. چاپ و خدمات تکمیلی بر روی انواع پلاستیک، سلفون، Opp ، Bopp، فویل آلومینیوم، پلی آنید و پلی‌استر نیز ازجمله محصولات چاپ صنعتی  است.

و اما در آخر بفرمائید موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی برای سال جاری چه برنامه‌هایی را پیش‌بینی کرده است؟
با توجه به حضور خیل مشتاقان و علاقه‌مندان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) در حرم مطهر رضوی، این موسسه به تأمین محصولات مکتوب موردنیاز زائران حرم مطهر رضوی اقدام کرده است که ازجمله آن می‌توان به تولید انواع کتب دعا، قرآن، انواع قبوض ازجمله نذورات و امانات، تأمین بنرهای مناسبتی و فضاهایی در حرم و تعهد تأمین سایر محصولات مکتوب بخش اصلی فعالیت‌های موسسه در ایام نوروز بود.
 بخش دیگری از فعالیت‌های موسسه چاپ و انتشارات برای سایر مؤسسات و مجموعه‌های تابع آستان قدس رضوی است که شامل کتب مربوط به کودکان و نوجوانان،  سررسید قدس ۱۴۰۱، بسته‌های ارائه‌شده و  اهدایی به زائرین و... نیز بخش دیگری از فعالیت‌های این موسسه در ابتدای سال جاری است.
همچنین در طول سال جاری  با توسعه و ارتقاء برند چاپ آستان قدس رضوی در داخل و خارج از کشور خواهیم کوشید که تمایزات و ویژگی‌های این موسسه را توسعه و تعمیم ‌دهیم؛ در همین راستا طراحی بسته‌های تشویقی و تسهیلات برای امر نشر کتاب و قرآن در راستای کاهش قیمت تمام‌شده به‌عنوان یک مأموریت اصلی خواهد بود همچنین بین‌المللی سازی فعالیت‌های موسسه با حضور در بازارهای خارجی نیز اصل دیگری خواهد بود که در طول ۱۴۰۱ به آن اهتمام ویژه‌ای خواهیم داشت.