در چهارشنبهای امام رضایی و در بررسی معبری که این روز و توجه به ظرفیتهای آن برای رسیدن به مقام رضا و نفس مطمئنه برای ما باز میکند، با حجتالاسلام والمسلمین حسین شهامت، کارشناس مذهبی و عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) العالمیه گفتگویی ترتیب دادهایم که در ادامه مشروح آن را میخوانید:
اینکه در چهارشنبهها بواسطه اختصاص دادن این روز در هفته به امام رضا(ع) در کنار سه امام(ع) دیگر، به ساحت قدسی حضرت ثامن الحجج(ع) متوسل و از دور و نزدیک زائر ایشان میشویم، چه برکات و آثاری دارد؟
مناسبت خوبی است که ایام هفته و روزهای زندگی را منتسب به امامی معصوم(ع) و ولیای از اولیای خدا بدانیم و همین باعث شود در همه روزها، ماهها و سالها ارتباط روحی و معنوی با آن حضرات(ع) داشته باشیم، چنان که در چهارشنبهها به امام رضا(ع) توجهی خاص داریم و با ایشان انس و ارتباط برقرار میکنیم، وجود مقدسی که حضور مضجع شریفشان در ایران باعث شده بیشتر در دسترس ما باشند و به محضرشان شرفیاب شویم.
وقتی در دل اندیشه و دغدغه ارتباط با شخصی بزرگ را داشته باشیم روح ما تاثیر میگیرد و ما که انسانهای زمینی هستیم به این وسیله بتدریج آسمانی میشویم و از مُلک به سمت ملکوت حرکت میکنیم چراکه در پرتوی ارتباط با حجت و ولی خدا، میتوانیم هم خود را بهتر بشناسیم و فاصلهمان را با انسان کامل درک کنیم و هم برای ارتقای کمالاتمان، از آن ساحت قدسی بهرهمند شویم و کمبودها و نقایص خود را برطرف کنیم.
ارتباط با امام رضا(ع) و انس با ایشان از دور و نزدیک، چگونه مسیر رشد و تعالی را برای انسان فراهم میکند؟
برای آنکه انسان بخواهد به تعالی برسد به توفیق الهی نیاز دارد، در دعای امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه است که خدایا در کشاکش سعادت و شقاوت، در کشاکش رضایت و غضبِ خودت من را رها نکن و دستم را بگیر چون اگر مرا رها کنی نفس من به سوی باطل حرکت میکند.
عالم خاک، عالم کمظرفیتی و تعلقات و وابستگیها و فریبندگیها است، کسی که میتواند دست ما را بگیرد، خدا است که بُعد آسمانی ما را تقویت میکند؛ خدا به وسیله امام(ع) دست ما را میگیرد.
در روایت از پیامبر(ص) است که: بالاترین جهاد، جهاد با نفس است. سپس ایشان برای نفس خصوصیاتی مطرح میکنند که برای کسانی که میخواهند از دور و نزدیک محضر امام(ع) شرفیاب شوند، راهگشا است. حضرت رسول(ص) میفرمایند: نفس، انسان را به بدی میکِشاند، به شرور رغبت و به کششهای نفسانی و شهوانی میل دارد، نسبت به کار خیر سنگین است (اگر به دنیا میل داشته باشد)، آرزوهای طولانی دارد، میلش به ریاست و جاهطلبی، راحتطلبی است.
امام سجاد(ع) نیز در مناجات شاکرین به 13 ویژگی مشابه برای نفس اشاره دارند، مثل ولع به معاصی و گناه، سوق انسان به ورطه هلاکت، بهانهگیری، غفلت و فراموشی، به تعویق انداختن توبه و ... این خصوصیات جایگاه ما را تنزل داده و دنیایی میکند.
برای رهایی از این ویژگیها باید به امام معصوم(ع) وصل و از این منجلاب رها شویم و نفسمان مطهر و همتمان متعالی شود؛ خستگیناپذیری و خیر رساندن به دیگران همه در اثر این اتصال و زیارت است، زیارت یعنی پیوند روحِ مرید و مراد و امام و ماموم چه از دور و چه از نزدیک.
خروجی و رهاورد این اتصال و ارتباط چیست؟
خروجی این ارتباط و پیوند، رنگ باختن ویژگیهای مذموم نفس است تا جایی که دغدغه جاودانگی جای آن را میگیرد، اینها آثار و برکات زیارت حجت خدا و توسل به او است که انسان را از بندها رها میکند؛ تا انسان الگوی جامع و بری از نقایص را نداشته باشد، نمیتواند به سمت افق بینهایت حرکت کند.
پویشهایی همچون چهارشنبههای امام رضایی در تلنگر زدن به جامعه و دغدغهمند کردن افراد برای ایجاد چنین انس و ارتباطی، چه تاثیری دارند؟
روزها را ما میسازیم، وقتی روز و امیدمان را به جای نفس و خواستههای دنیایی به امام رضا(ع) که مظهر رضای الهی هستند، وصل کنیم طبیعتاً رشد و علو پیدا میکنیم، چون روز و دقایقمان با یاد آن حضرت(ع) و کمالات و مقامات و آرمانهای حضرت ثامن الائمه(ع) گره میخورد؛ در پرتوی این ارتباط نورانی میشویم مثل زمانی که در ماه مبارک رمضان مهمان خدا هستیم.
آراستگی به کدامیک از اوصاف رضوی(ع) چهارشنبههای ما را بیشتر امام رضایی میکند، و باعث میشود دیگر ایام ما هم رنگ و بوی این روز را بگیرد؟
ما بهانهگیر شدهایم، دائم به دیگران پیله و از آنها عیبجویی میکنیم و از خود غافل هستیم، اگر به وصف رضا آراسته شویم و به مقام رضا برسیم، به جای عیبجویی از دیگران، خود را میبینیم و درصدد اصلاح خود برمیآییم، این روزها ما عیب همه را میبینیم و بزرگ میکنیم اما آیا خود ما بری از عیبیم؟ دائم در حال مچگیری از اطرافیان هستیم در حالی که با رسیدن به مقام رضا، میتوان به نفس مطمئنه رسید، نفسی که آرام است و از این شاخه به آن شاخه نمیپرد زیارت امام رضا(ع) باید فرصتی باشد که ما به خودمان بپردازیم، و به خودمان بیاییم.
وقتی لیاقت رسیدن به مقام رضا را در خود ایجاد کنیم، به آرامش میرسیم آنگاه لایق لقای امام رضا(ع) میشویم، لیاقت این لقاء زمانی به دست میآید که رضوی باشیم و به اوصاف حضرت(ع) آراسته شویم.
گفتگو: آمنه مستقیمی