اکنون به چند نکته در خطبه ی علی علیه السلام در روز عید غدیر اشاره می کنم:

الف- امام صریح می گوید که خدا خود رهبر را معین کرده است و در این باره آیت فرستاده. این پاسخ یاوه سرایی آن کسان است که گفتند در اسلام، امام و خلیفه تعیین نشده است و در قرآن در این باره سخن نرفته است. بدین گونه دین اسلام را از فلسفه ی سیاسی خالی معرفی کردند. اکنون آیا علی از قرآن و اسلام بهتر خبر دارد و از چگونگی و شأن نزول آیات آن، یا فلان متکلم سنی و قاضی القضاة وابسته به دربار خلافت  یا فلان مستشرق یهودی مامور مرموز یا فلان استاد تاریخ ادبیات یا فلان دکتر حقوق مدنی یا ....

ب- امام در سخنان خود به این حقیقت اشاره می کند که جانشینان پیامبر، خلق را به سوی خدا می خوانند و به مردمان خداشناسی می آموزند، یعنی فلسفه رهبری در دین، نشر خداشناسی است و برپاکردن جامعه ای خدایی- انسانی. حالا آیا کسانی چون مروان و یزید و ولید و حجاج و هارون و متوکل و همانندان اینان، معلمان خداشناسی بودند و آیا اینان بودند که خدا رتبه جانشینی پیامبر را به آنان بخشید و مبلغ احکام خود قرارشان داد و آیا ...

ج- امام در چند مورد از این سخنرانی که در روز عید غدیر و جمعه ادا کرده است، از واقعه ی غدیر به عنوان  « نعمت» یاد می کند و می فرماید خدای را بر آن شکر گزارید و این یادآوری را تکرار می کند. معلوم است که این همه یادآوری و تاکید و تکرا ربه خاطر مضمون غدیر و محتوای آن است، یعنی تامین حقوق انسان و حدود اسلام.

د-د امام خود را « سبیل الله»  می خواند و می گوید قرآن هم گفته است در پیرامون همین مقام، چونان صفی استوار، گرد آیید و پیکار کنید. این تصریحی است به اهمیت مقام رهبر دینی در جامعه ی اسلامی و این که امت بدون رهبر دینی، راه خدا را در پیش ندارد.

ه- امام در این خطبه به صراحت می گوید اقرار و ایمان به توحید، بی اقرار و ایمان به نبوت و بی اقرار و ایمان به امامت پذیرفته نیست. چرا؟ چون منظور از عرضه ی دین الهی بر بشر، تامین سعادت کلی و رستگاری نهایی انسان است و بلوغ انسانیت است و وصول آدمی به اصل حقیقت در جهت علم و اصل عدالت در جهت عملو و این منظور، چنان که پیداست، نیازمند به علم و عمل است، علم صحیح و عمل درست، یعنی جهان بینی مطابق واقع، و رفتار و تصرف مطابق چگونگی ای که باید و شاید. و پر روشن است که بشر، در رسیدن به این مقصود، نیازمند به حق است و کمک حق. و این کمک و راهنمایی جز از طریق پیشوای الهی میسر نخواهد بود.

منبع: حماسه غدير/ گردآوري و نگارش محمد رضا حکيمي.- تهران: نشر فرهنگ اسلامي، ‎۱۳۵۷. صفحات 73 و 74