پدیدآور: علی اوسط باقری

مشخصات نشر: قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) ، 1399.

مشخصات ظاهری: ده، 322 ص.

شماره دیویی: ن 241 ب 297/171

معرفی کتاب:

بی تردید دانسته های پیشین و علایق مفسران، متفاوت است و در تفسیر قرآن موثر می باشد. این تاثیر اگر به تفسیر به رأی و تحمیل بر قرآن نینجامد نه تنها اشکال ندارد، بلکه دخالت دادن برخی پیش دانسته ها در تفسیر ضروری است. کتاب « نقش پيش‌دانسته‌ها و علايق مفسر در تفسير قرآن‎‎‎‎» با هدف ارائه وجوه روا و ناروای تاثیر پیش دانسته ها و علایق مفسر در تفسیر قرآن به نگارش درآمده است.

بررسی جواز و عدم جواز تاثیر علایق و آگاهی های پیشین مفسر در تفسیر و نیز امکان پذیر بودن با نبودن کنترل آن ها در فرایند تفسیر، هم چنین بررسی کونه های متصور نقش آفرینی علایق و پیش دانسته ها در تفسیر قرآن و تعیین موارد روا و ناروای آن از مباحثی است که در کتاب حاضر به آن پرداخته شده است.

 هدف از این پژوهش، دفاع از ساحت قرآن در برابر دیدگاه هایی است که تفسیر قرآن را به تحمیل بر قرآن تأویل می کنند؛ همچنین اثبات درستی شیوه مفسران مسلمان در مولف محوری در تفسیر و نفی تفسیر به رأی است. اثبات ضرورت اصل قراردادن قرآن و لزوم سنجش پیش دانسته های علمی، فلسفی و غیره با ملاک قراردادن کلام الهی، از دیگر اهداف این تحقیق است.

کتاب « نقش پيش‌دانسته‌ها و علايق مفسر در تفسير قرآن‎ » در چهار فصل سامان یافته است: در فصل نخست با عنوان « مفهوم شناسی» واژه های « تفسیر» ، « تأویل» ، « تفسیر به رأی» و دیگر واژه های کلیدی تعریف شده است؛ در فصل دوم با عنوان « رویکردهای مختلف در تفسیر متون» ، نظریه های مختلف تفسیری از نظر محوریتی که برای متن، مولف یا مفسر قائل اند، بررسی شده است؛ در فصل سوم  با عنوان « پیش دانسته های مفسر و تفسیر قرآن» وجوه موجه اثرگذاری پیش دانسته ها بر تفسیر، بیان شده و نظریه های توجیه گر دخالت پیش دانستههای مفسر در ایجاد معنا نقد شده اند. در فصل چهارم با عنوان « علایق مفسر و تفسیر قرآن» گونه های موجه و ناموجه اثرگذاری علایق مفسر شناسایی گردیده است. 

در انتهای کتاب، ذیل عنوان « نتایج» ، خلاصه ای از مطالب کتاب در چهارده بند بیان شده است.