کتاب « جامع الرواة و رافع الاشتباهات» ، موسوعه رجالی بزرگی است که محمدبن علی اردبیلی رجال شناس قرن یازدهم قمری به زبان عربی تالیف کرده است. این مجموعه، شامل اسامی و القاب و کنیه و نام پدران راویان براساس الفبا و یک خاتمه در ده فایده است و نیز منتخب کتاب که اسانید تهذیب و استبصار را با توجه به مشیخه و فهرست بررسی می کند در پایان فایده هشتم بیان گردیده است.

اردبیلی با این کتاب، راهی برای شناخت راویان و تمییز مشترکات گشوده و مشکلات فراوانی را حل کرده است. او بعد از تأمل و بررسی شیوه‌های گوناگون، به این نتیجه رسید که از طریق تأمل در راوی و مرویٌ عنه می‌توان ابهام موجود در نام راویان را زدود و چه بسا به هویت واقعی راویان پی برد.
این کتاب مشتمل بر قسمت های زیر است:

مقدمه مؤلّف (شامل مطالبی در بیان ضرورت نگارش کتاب)، محتویات کتاب و منابع مورد مراجعه است. همچنین با رمزهای خاصّی هر یک از منابع، معرّفی شده اند.

این کتاب به عنوان حاشیه و مکمّل کتاب « تلخیص المقال میرزا محمّد استر آبادی» تألیف شده است و بعد از ذکر اسامی رجال، شرح حال های میرزا محمّد استر آبادی در تلخیص المقال با رمز «مح» در ذیل هر عنوان، آورده شده است. در بعضی از موارد، مطالبی مانند شرح و یا به صورت استدراک و یا توضیح بیشتر آمده است و شرح حال هر شخص، راوی و مروی عنه وی، با استناد به نشانی موجود در کتب اربعه، بیان شده است و در مورد اشخاصی که در کتب اربعه روایتی ندارند، تنها به ذکر اسامی آنها اکتفا شده است.

در موارد اسامی مشترک، در حدّ امکان، قراینی جهت ترجیح (مانند بیان اسامی راوی و مروی عنه) ذکر شده است.

موارد ارسال سند، با استناد به قراین، مشخّص شده اند. نیز در مواردی که اختلاف نسخه موجود بوده است، هر دو نسخه ذکر شده و با استناد به قراین، یکی از نسخه ها ترجیح داده شده و یا ترجیح به خواننده واگذار شده است.

مؤلّف در خاتمه کتاب، فوایدی را متذکر شده که اغلب آنها در شرح مشیخه صدوق و مشیخه طوسی آمده است. این خاتمه، مشتمل بر ده فایده است که در آخر فایده هشتم منتخب کتاب خود با نام تصحیح الأسانید، درج نموده است.

سید حسین حسینی قزوینی (م ۱۲۰۸ ق)، این کتاب را خلاصه کرده است. همچنین سید علی محمّد دستغیب حسینی شیرازی (معاصر)، شرح ثقات این کتاب را با عنوان «معجم الثقات من جامع الرواة»، تألیف نموده است.

محقّق تهرانی در الذریعة (ج ۱۰، ص ۶۰، ذیل ش ۴۲) می گوید که نام دیگر کتاب جامع الرواة، رافع الاشتباهات است و در الذریعة (ج ۱۰، ص ۹۵)، این کتاب را با عنوان رجال الأردبیلی و نیز با عنوان رجال الشیخ محمّد (ج ۱۰، ص ۱۴۵)، و در کتاب مصفّی المقال (ص ۴۲۹)، با عنوان تمیز المشترکات، فهرست نموده است.

این کتاب چندین بار و به صورت های مختلف تحقیق و تلخیص شده است. نشر بوستان کتاب در ۸ جلد و با تحقیق و استدراک استاد و محقق گرانقدر محمد باقر ملکیان این کتاب را به زیور طبع آراسته است. کتاب مذکور در کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث آستان قدس رضوی موجود می باشد.

جلد اول: باب الالف و باب الباء و باب التاء

جلد دوم: باب الثاء و باب الجیم، باب الحاء باب الخاء

جلد سوم: باب الدال- باب الذال- باب العین

جلد چهارم : تتمه باب العین
جلد پنجم شامل حروف «عین» تا «میم» می باشد.

جلد ششم: تتمه میم- باب النون

جلد هفتم: باب الهاء- باب الیاء- باب الکنی

جلد هشتم: فیما صدّر بابن- فی النسب و الالقاب و ...

نسخه های موجود از کتاب « جامع الرواة و رافع الاشتباهات» در کتابخانه آستان قدس رضوی:

جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد/ محمد بن علي الاردبيلي.- بيروت: دارالاضواء، ‎۱۴۰۳ق.

جامع الرواه و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد/ تصنيف محمد بن علي اردبيلي الغروي الحائري.- [تهران]: محمدحسين کوشانپور، ‎۱۳۳۴.

جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد/ محمد بن علي اردبيلي؛ صححه ابوالحسن الشعراني.- تهران: شرکت سهامي، ‎۱۳۳۴ق-.

جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الاسناد/ تصنيف محمد بن علي الاردبيلي الغروي الحائري؛ [تقديم و اشراف حسين الطباطبايي البروجردي].- قم: مکتبة المصطفوي، ‎۱۳۳۱ق.

جامع الرواة و رافع الاشتباهات/ محمد بن علي الاردبيلي؛ التحقيق و الاستدراک محمد باقر ملکيان.- قم: موسسه بوستان کتاب، ‎۱۴۳۳ق. = ‎۱۳۹۱.

سایر کتب مرتبط:

معجم الثقاة في جامع الرواه/ تحقيق و تلخيص علي محمد دستغيب الحسيني الشيرازي.- شيراز: الفلاح، ‎۱۴۱۵ق.

معجم الثقات من جامع الرواة/ تحقيق و تلخيص: علي محمد دستغيب الحسيني الشيرازي.- ويرايش؟.- قم: مؤسسة الفلاح للنشر، ‎۱۴۳۱ق.