طرح " آیه ای از نور"که در راستای تدبر و آشنایی بیش تر با مفاهیم قرآنی صورت گرفته است به تفسیر یک آیه یا بخشی از یک می پردازد. در تفسیر آیات نیز سعی می شود رعایت اختصار صورت پذیرد و نیز محتوایی ارائه شود که قابلیت فهم برای عموم را دربرداشته باشد.

در قسمت دوم طرح " آیه ای از نور" به مرور تفسیر آیه 183 سوره بقره می پردازیم:

تقوا و خداترسى، در ظاهر و باطن، مهم‌ترين اثر روزه است. روزه، يگانه عبادت مخفى است. نماز، حج، جهاد، زكات و خمس را مردم مى‌بينند، امّا روزه ديدنى نيست. روزه، اراده انسان را تقويت مى‌كند. كسى كه يك ماه نان وآب وهمسر خود را كنار گذاشت، مى‌تواند نسبت به مال وناموس ديگران خود را كنترل كند. روزه، باعث تقويت عاطفه است. كسى كه يك ماه مزه‌ى گرسنگى را چشيد، درد آشنا مى‌شود ورنج گرسنگان را احساس ودرك مى‌كند. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمودند: روزه، نصف صبر است. «2» روزه‌ى مردمان عادّى، همان خوددارى از نان و آب و همسر است، امّا در روزه خواص علاوه بر اجتناب از مفطرات، اجتناب از گناهان نيز لازم است، و روزه‌ى خاصّ‌الخاص علاوه بر اجتناب از مفطرات و پرهيز از گناهان، خالى بودن دل از غير خداست. «1» روزه، انسان را شبيه فرشتگان مى‌كند، فرشتگانى كه از خوردن و آشاميدن و شهوت دورند. (تفسیر نور، آیت الله محسن قرائتی، جلد دوازدهم)

روزه سر چشمه تقوا- به دنبال چند حکم مهم اسلامی در اینجا به بیان یکی دیگر از این احکام که از مهمترین عبادات محسوب می‌شود می‌پردازد و آن روزه است، و با همان لحن تأکید آمیز گذشته می‌گوید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید روزه بر شما نوشته شده است آن گونه که بر امتهایی که قبل از شما بودند، نوشته شده بود» (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ) و بلافاصله فلسفه این عبادت انسان ساز و تربیت آفرین را در یک جمله کوتاه اما بسیار پرمحتوا چنین بیان می‌کند: «شاید پرهیزکار شوید» ( برگزیده تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی)

جمله " کما کتب علی الذین من قبلکم" برای تاکید، ترغیب بر فعل و تطییب نفس است و چون روزه عبادتی دشوار است، برای تأنیس خاطر می فرماید: این عبادت تنها بر شما واجب نشد. هیچ امتی از این طاعت مستثنا نبوده اند. بت پرست ها نیز عبادت روزه ای داشتند، منتها روزه آن ها معامله ای پایاپای با بت ها بود. اصل عبادت بت پرست معامله و تجارت با معبودهاست. (تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی، جلد 9 ص 271)

در آیه‌ی شریفه‌ی «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقُون»، این «لَعَلَّکُم تَتَّقُون» -شاید تقوا پیشه کنید- به معنای امید است، یعنی امید این هست که این اتّفاق بیفتد. خب، امید در مورد خدای متعال معنا ندارد؛ خدا عالم به سرّ ‌و خفیّات و همه چیز است، امید معنی ندارد؛ بنابراین مراد این است که این ماه رمضان را، این تشریع الهی را قرار دادیم تا زمینه‌ای باشد، بستری باشد برای رواج تقوا؛ خطاب هم خطاب به عموم است، یعنی بین شما مردم تقوا رواج پیدا کند. بنابراین ماه رمضان، ماه رواج تقوا است.( بیانات آیت الله خامنه ای)