طرح " آیه ای از نور"که در راستای تدبر و آشنایی بیش تر با مفاهیم قرآنی صورت گرفته است به تفسیر یک آیه یا بخشی از یک می پردازد. در تفسیر آیات نیز سعی می شود رعایت اختصار صورت پذیرد و نیز محتوایی ارائه شود که قابلیت فهم برای عموم را دربرداشته باشد.

در قسمت ششم طرح " آیه ای از نور" به مرور تفسیر آیه 104 سوره انعام می پردازیم:

ترجمه آیه:

آیات الهی و کتب آسمانی که سبب بصیرت شماست البته از طرف پروردگارتان آمد، پس هر کس بصیرت یافت خود به سعادت رسید و هر کس که کور بماند خود در زیان افتاد و من نگهبان شما نیستم . ( الهی قمشه ای)

آیا در جهان دوستی هست که بتواند برای دوستش گوهری چون چشم هدیه بیاورد. اینک خداوند می فرماید با نزول این کتاب آسمانی شما را طبقی از چشم های بصیر و تیزبین فرستادم. از این رو به گفته سعدی:

من چشم از او چگونه توانم نگاه داشت          کاوّل نظر به دیدن او، دیده ور شدم

دیدن هایی هست که برابر چشم یافتن و بیناشدن است چنان که نظر کردن در زیبایی آدمی را صاحب چشم می کند و چه هدیه ای نابینا را بهتر از چشم که در طبقی جواهرنشان از کلمات بدیع و خوش آهنگ به او عرضه کنند.

در ادب پارسی صدها موعظه هست که با کلمه نبینی یا نمی بینی آغاز می شود و معلوم می شود که داشتن چشم کافی نیست، باید دید و بصیرت حاصل گردد.

دیدن عالم معنی نیاز به شرایط بسیار دارد که مهم ترین آن ها خالی بودن از اغراض شیطانی و عدم استغراق در عالم حیوانی است. ( 365 روز در مصاحبت قرآن، الهی قمشه ای- صفحات 233-234)

بر اساس این آیه، انسان از چشم باطنی برخوردار است و بینا یا کورکردن آن به خود او واگذار شده است. آنان که چشم درون خود را بینا کنند هم در دنیا بصیرند و می توانند حق را از باطل بشناسند و هم در آخرت که باطن دنیاست، بینایند. اما کسانی که این چشم را در دنیا کور کنند نه تنها در این نشئه از برکات آن محرومند، در آخرت نیز کور محشور می شوند: وَ نَحشُرُهُ یَومَ القیامَةِ اَعمی ، بلکه کوری چشم باطن در آنان شدید می شود: مَن کانَ فِی هَذه اَعمی فَهُوَ فِی الاَخِرَةِ اَعمی وَ اَضَلُّ سَبیلا چون در آن جا امیدی به درمان کوری خود ندارند. در حقیقت، کوری و بینایی باطنی در قیامت آشکار می شود: یَومَ تُبلَی السَّرائُر . ( تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی- صفحه 498)

خداوند به واسطه این آیه شریفه با انسان ها اتمام حجت کرده است. بر مبنای این آیه شریفه، خداوند در درون همه ی انسان ها عوامل روشنی بخش و معرفت افزا و بصیرت افزا را تعبیه نموده است: قَد جاءَکُم بَصائِرُ مِن رَبِّکُم ، یعنی علاوه بر حواس بیرونی که برای شناخت عالم طبیعت و دنیای بیرون کارآمد هستند، حواس درونی را برای درک باطن وجود، کرامت فرموده است.

در واقع، حواس ظاهر، زمانی کار خود را در جهت سعادت انسان به نیکویی انجام می دهند که توسط حواس باطن هدایت شوند. تنها کاری که آدمی در این میان باید انجام دهد این است که چشم دلش را به این روشنی ها بدوزد و پنجره حواس باطنی خود را به روی خورشید حقیقت بگشاید.  ( تفسیر مشکات، محمدعلی انصاری، صفحه 181)