میان اهل بیت و قرآن، رابطه ای جدایی ناپذیر وجود دارد. امام حسین علیه السلام که خود یکی از مصادیق اهل بیت علیهم السلام و قرآن مجسم است، با عمل و گفتار خویش، هم قرآن و جایگاه آن را به مردم معرفی نموده و هم در طول حیات مبارک خویش، چه پیش ار حماسه عاشورا و چه در طول آن حماسه بی بدیل، پیوسته آیات الهی را با عمل و گفتار به تفسیر کشیده و آن را مانند قانون اساسی زندگی بشری اجرا نموده است.

جایگاه قرآن

همان گونه که در حدیث شریف ثقلین بیان شده است، قرآن و عترت از هم جدایی ناپذیرند و این دو ثقل با هم خواهند بود تا نزد حوض کوثر بر پیامبر صلوات الله علیه و آله وارد شوند. امام حسین علیه السلام در معرفی قرآن می فرماید: « اَلْقُرْآنَ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ » ظاهر قرآن زیبا و شگفت انگیز است و باطن آن عمیق و پرمایه. در طول قرون متمادی و ادوار مختلف هیچ کس نتوانست مدعی شود که می تواند حتی سوره ای چون سُوَر قرآنی بیاورد و اگر کسی چنین ادعایی داشت، بیش از یاوه نبود و به سُخره کشیده شد و در مقام تحدی، کسی را یارای نبرد با قرآن نبود. هم چنین قرآن از چنان ژرفایی برخوردار است که هیچ کس را توانایی رسیدن به عمق آن نیست و هرکه در این بحر، که ژرفای آن به تصور بشری نمی گنجد، به غواصی بپردازد، اگر توفیق الهی قرین او باشد، همان است که بتواند دُرّ و گوهری از این دریای بی کران و نامحدود صید کند.

این بیان شریف امام حسین علیه السلام مانند بیان گهرباری است که امیرمومنان علیه السلام فرموده است: «  وَإِنَّ اَلْقُرْآنَ ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ لاَ تَفْنَى عَجَائِبُهُ وَ لاَ تَنْقَضِي غَرَائِبُهُ وَ لاَ تُكْشَفُ اَلظُّلُمَاتُ إِلاَّ بِه» قرآن دارای ظاهری آراسته و زیبا و شگفت انگیز و باطنی ژرف و پرمایه استو شگفتی های آن از بین نمی رود و اسرار نهفته آن پایان پذیر نیست و پرده تاریکی های جهل و نادانی، فقط به وسیله آن دریده و برطرف خواهد شد.

زیبایی و آراستگی قرآن به حدی است که تکرار آن آدمی را خسته نمی کند و بودن پیرامون آن، برای انسان ملالت نمی آورد و برای تمایم عصرها ونسل ها تازگی دارد و پاسخ گوی معضلات و مسائل آن هاست وکهنگی در آن راه ندارد. تمام آن چه بیان شد همان گونه است که امام علیه السلام فرموده است، برای این است که ظاهر قرآن، آراسته و زیبا و شگفت انگیز است و باطنی ژرف و پرمایه دارد. امام رضا علیه السلام از پدر بزرگوار خویش امام موسی بن جعفر علیه السلام روایت کرده است که شخصی از امام صاق علیه السلام پرسید: « چه حکمی دارد که هر قدر قرآن را می آموزند و منتشر می شود، باز هم تازگی و طراوت دارد؟» حضرت فرمود: « اَنَّ اللّه َ تَبارَكَ وَ تَعالی لَمْ يُنْزِلْهُ لِزَمانٍ دونَ زَمانٍ، وَ لا لِناسٍ دونَ ناسٍ، فَهُوَ فی كُلِّ زَمانٍ جَديدٌ، وَ عِنْدَ كُلِّ قَوْمٍ غَضٌّ اِلی يَوْمِ الْقيامَةِ»  زیرا خداوند آن را برای همه عصرها و نسل ها فروفرستاده است بنابراین، قرآن در هر عصری تازه و جدید است و نزد هر قومی طراوت و شادابی و تازگی دارد و این تا روز قیامت هست. باری، ظَاهِرُهُ أَنِيقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِيقٌ 

هم چنین سیدالشهدا علیه السلام درباره قرآن می فرماید: كِتابَ اللّهِ عَلى أربَعَةِ أشياءَ : عَلَى العِبارَةِ ، وَ الإشارَةِ ، وَ اللَّطائِفِ ، وَ الحَقائِقِ . فَالعِبارَةُ لِلعَوامِّ ، وَ الإشارَةُ لِلخَواصِّ ، وَ اللَّطائِفُ لِلأَولِياءِ ، وَ الحَقائِقُ لِلأنبِياءِ 

کتاب خداوند ( قرآن) بر چهار چیز استوار است: عبارات و اشارات و لطایف و حقایق. عبارات قرآن برای عموم مردم است ( یعنی مردم الفاظ و ظواهر قرآن را می فهمند) و اشارات قرآن از آنِ خواص است و لطایف قرآن از آنِ اولیای الهی و حقایق آن، از آنِ انبیای الهی است.

در بعضی از منابع، این روایت از امام علی علیه السلام و در بعضی از منابع از امام صادق علیه السلام گزارش شده است. به هر حال، در این بیان شریف، اشاره ای به بطون و لایه های معنایی قرآن شده است و این که هر کسی در حد ظرفیت و به فراخور سعه وجودی خویش از قرآن بهره می گیرد.

منبع: قرآن و امام حسین علیه السلام: استشهادات قرآنی و روایات تفسیری امام حسین علیه السلام/ حسین مطهری محب