احادیث فراوانی از زبان اهل بیت علیهم السلام، حدیث آل محمد (ص) را صَعب و مُستصعب و فراتر از تحمل عموم مردمان دانسته اند. این احادیث در منابع کهن و معتبری مانند بصائرالدرجات، الکافی و برخی از کتاب های شیخ صدوق (ره) وجود دارند. اسناد این احادیث، متعدد و برخی از آن ها صحیح یا موثق و معتبرند. از این رو، صدور آن ها مورد اطمینان است و نیازی به بحث سندی از یکایک آن ها نیست. بیشتر این احادیث در منابع شیعی آمده و به ندرت در منابع اهل سنت به چشم می آیند. سوال اصلی آن است که با وجود روشن و مفهوم بودن بسیاری از احادیث اهل بیت علیهم السلام، مقصود از « انَّ حدیثَنا صَعبٌ مُستَصعَب» چیست؟

 از جمله شیوه های ابراز توجه و عنایت امام حسن عسکری علیه السلام به امت اسلامی به طور عموم و به شیعیان به طور خاص، مکاتبه بود. امام عسکری(ع) و هوادارانش در فضای پر از اختناقِ پیرامون خود، با این شیوه، روزنه ای یافته بودند که در خلال آن می توانستند به دعای حضرت در حق خودشان دست یافته، در بسیاری از امور پیش رو، نظر امام را به دست آورند. شیخ صدوق(ره) یکی از این مکاتبات را که دربارۀ معنای حدیث «صَعبٌ مُستَصعَب» است، چنین نقل کرده: [یکی از مردم مدائن] گفت: به امام عسکری(ع) نوشتم: از پدران شما روایت شده که حدیث شما دشوار و سنگین (صعب مستصعب) است و آن را نه فرشتۀ مقرب تحمل می کند، نه پیامبر فرستاده شده و نه مؤمنی که خداوند دل او را برای ایمان آزموده است. امام در جواب چنین مرقوم داشتند: معنای آن این است که فرشته آن را تحمل نمی کند تا در دل خود نگهدارد و به فرشته ای مانند خود بازگوید؛ پیامبری نمی تواند آن را تحمل کند تا به پیامبری مثل خود منتقل کند و مؤمنی آن را تحمل نمی کند تا به مؤمنی مثل خود برساند؛ یعنی آن چه در سینۀ اوست، از بس شیرین است که فرد نمی تواند آن را در دل خود نگهدارد، مگر آن که آن را به دیگری بگوید.

وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعة محمد بن حسن حرّ عاملی، تهران، کتابفروشی اسلامیة، 1389ق، ج 18، ص 66.