امام صادق علیه السلام
قیل للصادق علیه السلام علی ماذا بنَیتَ أمرَک فقالَ: علی أربعةِ اشیاء: از حضرت صادق(ع) پرسیدند در زندگی مبنای کارت را بر چه چیز گذاشتی؟ امام صادق علیه السلام پاسخ داد: بر چهار چیز؛
عَلِمتُ أنّ عَملی لا یعمَلُه غیری فاجتَهَدت؛ دانستم و یقین کردم که کار مرا جز خودم دیگری انجام نمی دهد، پس کوشش کردم.
علِمتُ أن اللّه عزّ وجلّ مُطَّلِعٌ عَلی فَاستَحییت؛ دانستم و باور کردم که خدای عزّ وجلّ مطَّلع و با خبر از من است، بنابر این از گناه شرم کردم.
و علمتُ أنّ رِزقی لا یأکلُه غیری فاطْمأنَنت؛ و دانستم یقیناً روزی مرا کسی جز من نمی خورد، در نتیجه اطمینان و آرامش پیدا کردم.
و علمِتُ أنَ آخِرَ أمری المَوتُ فَاستَعدَدت؛ و دانستم و یقین کردم که پایان کارم مردن است، به این جهت آماده مرگ شدم.
در این حدیث امام صادق(ع)، پیشوای مذهب ما بنای فکر و اعتقادش را بر چهار پایه گذاشته که به همه آنها علم دارد، و علم در این موارد، دانستن قطعی است، یعنی «یقین». پس افعال و فعالیت های حضرت همه بر باورهای یقینی است نه ظنّی، و این مهم ترین و استوارترین مبنایی است برای جهت دهی تلاش و کوشش ما در دوران حیات.
برای اصلاح رفتار و اخلاق باید مبانی اعتقادی خود و آنها را تصحیح و تقویت کنیم، زیرا واضح است که کردار ما بر پایه باورهای ماست، و باورهای ما باید چنان مستدَل باشد که به مرحله یقین و قطعیت برسد.
این چهار مبنا و اساس همه از امور قطعی و حتمی است و مسلمانی که خدای دانا و توانا را باور داشته باشد نمی تواند در آن امور تردید کند.
