طرح " آیه ای از نور"که در راستای تدبر و آشنایی بیش تر با مفاهیم قرآنی صورت گرفته است به تفسیر یک آیه یا بخشی از یک می پردازد. در تفسیر آیات نیز سعی می شود رعایت اختصار صورت پذیرد و نیز محتوایی ارائه شود که قابلیت فهم برای عموم را دربرداشته باشد.

در قسمت یازدهم طرح " آیه ای از نور" به مرور ترجمه و توضیح بخش پایانی آیه 22 سوره مبارکه سجده می پردازیم:

إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ

ترجمه: مسلما ما از مجرمان انتقام خواهیم گرفت.( مکارم شیرازی)

اینها در حقیقت کسانی هستند که نه مواهب و نعمتهای الهی در آنها مؤثر افتاده، و نه عذاب و بلای هشدار دهنده او، بنا بر این ظالمتر از اینها کسی نیست، و اگر از آنها انتقام گرفته نشود از چه کسی انتقام گرفته شود؟!

با توجه به آیات گذشته، منظور از « مجرمان» در این جا منکران مبدأ یا معاد و گنهکاران بی ایمان است. ضمنا باید توجه داشت تعبیر به « انتقام» از نظر لغت عرب به معنی « مجازات کردن» است هر چند مفهوم « تشفّی قلب» ( فرونشاندن سوز درون) در مفهوم این کلمه در استعمالات روزمره افتاده است ولی در معنی اصلی لغوی آن وجود ندارد. لذا این تعبیر در مورد خداوند بزرگ در قرآن مجید کرارا به کار رفته، در حالی که او برتر و بالاتر از این مفاهیم است او فقط از روی حکمت کار می کند. (1)

اگر راه های علمی و عملی در هدایت کافران سودی نبخشد و آن ها پس از تذکر آیات الهی، نه تنها از آن روی برنگردانند، شیطان کارهایشان را در نظرشان زیبا جلوه دهد، تا آن جا که کارهای باطل و رفتار زشتشان را زیبا و حق پندارند: « وَهُمْ يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا»به انتقام سخت الهی گرفتار خواهند شد: وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ

تعبیر« إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ» با تاکیدی که در جمله اسمی و « إِنَّ» هست بیان می دارد که خلقت جهان، بیهوده نیست: أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ و گنهکاران باید پاسخگوی اعمال خویش باشند و انتقام الهی شدید است: إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ. از مجموع وصف « شَدِيدٌ » و « ذُو انْتِقَامٍ»  کمال شدت تعذیب فهمیده می شود. (2)

پیام ها:

1.رحمان و رحيم بودن خداوند، با قهر او منافاتى ندارد. «إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنْتَقِمُونَ»

2.اعراض از آيات الهى جُرم است و مجرم در معرض انتقام الهى قرار دارد. «مُنْتَقِمُونَ»

3. تذكّر و محبّت كافى نيست، در مورد مجرمان، تنبيه و شدّت عمل لازم است. «مُنْتَقِمُونَ» (3)

منابع:

1. تفسیر نمونه/ آیت الله مکارم شیرازی و دیگران / ج 17

2. تفسیرتسنیم/ آیت الله جوادی آملی/  ج 65

3. تفسیرنور/ آیت الله قرائتی/ ج 9