درباره شرایط استجابت دعا در کتاب " خداشناسی در دعای عرفه حضرت امام حسین علیه السلام " چنین می خوانیم: خداوند تبارک و تعالی هر دعایی را مقرون اجابت قرار داده است. چنان که امام حسین علیه السلام در دعای عرفه عرضه می دارد: «فان دعوتک اجبتنی»؛ بنابراین، اگر بخوانمت، پاسخم دهی. ولی برای استجابت شرایطی است که به بیان دو مورد از مهم ترین آن ها پرداخته می شود:

الف. موافقت با حکمت و مصلحت

استجابت حتمی و ضروری است، ولی هرگز گزاف و خیالی نیست و همواره بر اساس حکمت و مصلحت خواهد بود. بنابراین اگر خدا می فرماید: « مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم، یعنی اگر حکمت اقتضا کند دعای شما را مستجاب می کنم. البته ممکن است دعایی بر اساس حکمت و مصلحت باشد، ولی به دلیل عدم همراهی قلب و گفتار مستجاب نشود. چه بسا کسی بپرسد امر مقتضی حکمت ناگزیر انجام می شود. پس چه نیازی به دعا کردن است؟ می توان پاسخ داد که دعا خود عبادت است؛ چون اظهار خضوع است و هیچ بعدی ندارد که به واسطه دعا کردن آن مطلب همراه مصلحت شود و بدون دعا مصلحتی نداشته باشد.

ب. همراهی عمل با دعا

بعضی تصور می کنند که انسان می تواند به عمل پشت کند و با دعا عوامل و اسباب طبیعی را نادیده بگیرد. بعضی دیگر نیز گمان می برند که توجه به دعا و توکل به خداوند با توسل به اسباب منافات دارد. اما این تصور خلاف حکمت دعایی است که قرآن و سنت بیان می کند. پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام با اینکه به بهترین نحو اهل توکل، دعا و توسل بودند، هرگز عمل و توجه به اسباب عادی را فراموش نکردند. پیامبر اکرم صل الله علیه و آله می فرماید: « دعا کننده بدون عمل، مانند تیراندازی است که کمان او زه نداشته باشد» و بدیهی است تیری پرتاب نخواهد شد. پس دعا باید همراه با عمل باشد تا به هدف اجابت برسد.