فلسفه اجتماعی در قرآن

پدیدآورنده: حسین فخر زارع

مشخصات نشر: تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1401

مشخصات ظاهری: 434ص

رده بندی دیویی: ف287ف297/159

فلسفۀ اجتماعی قرآن  بیان کننده سلسله بینش هایی که از آیات وحی درباره اصول و قواعد اصلی تشکیل و تثبیت جامعه استخراج می شود و نشان دهنده نگرش های کلی نسبت به مبانی زندگی اجتماعی و بایستگی و چگونگی های آن است، می پردازد.  این مباحث مشخص می کند کجا و در چه زمینه ای باید به دنبال یافتن راه حل های بنیادی درباره مسائل جامعه بود. پرداختن به این بحث از آن جهت بایسته است که با فقدان آن، نه توجیهی برای پذیرش هیچ نظریه ای وجود دارد و نه دلیلی برای نپذیرفتن آن فلسفه اجتماعی در قرآن تلاشی است برای نیل به فهمی دقیق از واقعیت دانش اجتماعی بر اساس کتاب وحی که تمهیدکننده نظریه پردازی و مدل سازی در راستای دگروارگی علوم انسانی و اسطوره زدایی از آن، همچنین استوار سازی بنیان های این دانش بر نظام شناختاری قرآن می باشد.

این اثر دارای یک مقدمه ، کلیات، و دو بخش عمده است. بخش اول با عنوان هستی شناسی جامعه و اجتماع، مشتمل بر چهار فصل کلی است. بخش دوم با عنوان دگرگونی اجتماعی نیز شامل سه فصل کلی است.

گزیده ای از کتاب

قرآن تحول در جامعه را از درون انسان می بیند و اینکه نعمتها و موهبت های اعطا شدهبه انسان را مربوط به حالات نفسانی خود انسان دانسته، حکم قطعی خداوند می داند؛ به طوری که اگر حالات نفسانی او موافق فطرت بود، جریان نعمت ها همچنان ادامه دارد و البته در جانب شر هم اگر حالات نفسانی او موافق فطرت نبود، تغییر در نعمت ها خواهد داد. به تعبیری قرآن برای پایان دادن به هر نابسامانی و ناکامی از انسان خواسته است دست به انقلابی از درون با تحول فکری، فرهنگی، ایمانی و اخلاقی بزند؛ البته هرگونه تغییرات در جامعه را نیز حاصل تصادم یا رویارویی دو قطب مخالفی می داند که هر یک با اندیشه و عمل متفاوتی سعی دارد خود را به اثبات رساند و قهرا مفاهیم و ارزش هایی که از صفت ایمان، تقوا، صلاح برخوردارند، به دلیل عمق حقیقت، گستردگی و جدی بودنش، از مقاومت و پایداری بیشتری در جریان تغییرات، برخوردار خواهند بود.