پدیدآور: مجید معارف
مشخصات نشر: تهران: بنیاد علمی و فرهنگی علامه مرتضی مطهری
مشخصات ظاهری: 171ص
شماره دیویی: م گ 634 م 297/15
معرفی کتاب:
مؤلف کتاب" مطهری و قرآن" ، در قالب سه فصل به بیان و بررسی آراء شهید مطهری پیرامون سه حوزه تاریخ قرآن، علوم قرآنی و تفسیر پرداخته است.
سخن مؤلف در معرفی کتاب چنین است: «قرآن در آثار استاد علوم اسلامی شهید مرتضی مطهری حضوری پر رنگ دارد. آنچه در کوشش‌های تفسیری استاد اهمیت دارد آن است که چه در انتخاب آیات و سوره‌های تفسیر شده و چه در طرح مباحث و پیگیر آنها، جایگاه قرآن را به شکل کتابی کاربردی آن هم در خدمت حل مشکلات فردی و اجتماعی انسان‌ها نشان می‌دهد. در این پژوهش با نگاهی گذرا به آثار قرآنی استاد مطهری، تلاش کرده است ضمن معرفی دیدگاه‌های قرآنی استاد شهید، نخست به طبقه‌بندی کلی آنها در سرفصل‌های مشخص مبادرت ورزد، و سپس گزارش دقیقی از اندیشه‌ها و تلاش‌های قرآنی استاد مطهری را با رویکرد برررسی تحلیلی به دست بدهد.»
ساختار کتاب" مطهری و قرآن" از سه فصل تشکیل شده است؛ عنوان فصل اول «مطهری و تاریخ قرآن» است در حقیقت تاریخ قرآن یک رشته نو دانشگاهی است که به بررسی وضعیت و سرگذشت قرآن از زمان نزول تا تدوین و تا رسم الخط و قرائات و اصلاحات رسم الخط می‌پردازد؛ اینکه قرآن که در قالب آیات پراکنده بر پیامبر(ص) نازل می‌شد چطور شد ماهیت یک کتاب گرفت. مطالعه در این زمینه علم تاریخ قرآن را تشکیل می‌دهد که شهید مطهری اطلاعات خوبی در زمینه علم تاریخ قرآن دارند و در کتاب‌هایشان آورده‌اند.
عنوان فصل دوم کتاب، «علوم قرآنی در آثار مطهری» است. علوم قرآنی یک علم دومی است که متفاوت با تاریخ قرآن است و در این علوم ما به بررسی مباحثی می‌پردازیم که مقدمه ورود به دریای معارف قرآنی هستند که عبارت است از ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، سبب نزول، زبان قرآن، دلالت قرآن. اینها مجموعه مباحث علوم قرآنی هستند. حتی وحی و اعجاز، اینکه قرآن رهاورد وحی است، اینکه قرآن معجزه است؛ اینها مباحث متنوع علوم قرآنی هستند که در آثار شهید مطهری آنها را استخراج و دسته‌بندی کردیم و ثابت کردیم در پاره‌ای از این موارد شهید مطهری نظریه‌پردازی کرده است و این خیلی مهم است.
فصل سوم کتاب «تفسیر قرآن در آثار شهید مطهری» است. شهید مطهری از تفسیرگویان زمان خودشان بود و درس‌های تفسیری ایشان بعدها توسط انتشارات صدرا با عنوان آشنایی با قرآن یکی پس از دیگری منتشر شد و در حال انتشار است. رادیو قرآن هم به کرّات درس‌های تفسیری شهید مطهری را پخش می‌کند. ما که مطالعه کردیم متوجه شدیم شهید مطهری در دو حوزه از تفسیر قرآن فعالیت داشته؛ اول حوزه تفسیر ترتیبی، دوم تفسیر موضوعی. مثلا وقتی ایشان کتابی به نام عدل الهی می‌نویسد منظورشان بررسی عدل الهی از منظر قرآن است، یا کتاب نظام حقوق زن در اسلام بیشتر متکی بر قرآن است که اینها گونه‌هایی از تفسیر موضوعی قرآن است.
در بحث اقسام تفسیر در آثار شهید مطهری آنچه مهم است پیدا کردن مبانی و پی‌جویی از منابع ایشان در تفسیر قرآن است که شهید مطهری اولا در تفسیر قرآن چه مبانی داشتند و دیگر اینکه در مسیر تفسیر متکی به چه منبع و منابعی بوده است.
کتاب" مطهری و قرآن" تالیف مجید معارف در کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث آستان قدس رضوی موجود است.
