نویسنده: سید محمد علی فتاح زاده

مشخصات نشر: قم، کتابستان معرفت، 1398

تعداد صفحات: 214 صفحه

شماره دیوئی: پ 219 ف297/12

معرفی کتاب

 کتاب «پريشان موي وخاك آلود» نوشتۀ سيد محمد علي فتاح زاده، شرح حديثي از امام رضا(ع) است كه  در مورد امام حسين(ع) و قيام آن حضرت، خطاب به “ابن شبيب” يكي از ياران ايشان بيان شده است. در اين حديث، امام رضا(ع) به بهانۀ اول ماه محرم الحرام صحبت روشنگرانه اي با ريّان بن شبيب دارد كه در واقع معرفت نامه اي كامل نسبت به واقعه عاشورا و قيام امام حسين(ع) است. اين روايت علاوه بر بيان معرفتي نسبت به قيام حسيني، به گونه اي روضۀ غم انگيزي  است كه از زبان امام رضا(ع) صادر شده است.

نويسندۀ كتاب سعي كرده است به جنبۀ محتوايي و اشارات شناختي حديث پرداخته و نكات تازه اي از اين حديث شريف را كه در زندگي روزمره به آن برمي خوريم و باعث ايجاد سؤال مي شود روشن كند. بر همين اساس در ترجمه متون عربي تلاش شده است تا مفهوم، در اولويت قرار گرفته و ترجمه تحت اللفظي، مورد توجه قرار نگيرد.

كتاب، از نظر ساختاري به ده بخش اصلي يعني ده “فانوس” تقسيم شده كه در هر بخش به مفاهيم استفاده شده از  روايت اصلي مانند: دعا و اهميت آن، كفران نعمت هدايت و حرمت شكني قرآن و نبي خدا در ماه حرام، اختصاص گريه و اشك بر حسين(ع)، بزرگترين مصيبت، امتحان و عبرت هاي عاشورا، مفهوم گريه آسمان، نتايج اشك بر حسين(ع)، اهميت زيارت امام حسين(ع)، جايگاه نيت، شرط اسلام و ايمان و… اشاره شده است. بخش نهايي كتاب، به مباحث سندي و رجالي حديث، مي پردازد و به تواتر حديث و وثاقت رواياني چون مرحوم شيخ صدوق، محمد بن علي ماجيلويه، …. و ريّان بن شبيب پرداخته و در نهايت نتيجه گيري مي نمايد.

گزیده ای  از کتاب 

 عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ شَبِیبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی الرِّضَا علیه السلام فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ فَقَالَ لِی یَا ابْنَ شَبِیبٍ أَ صَائِمٌ أَنْتَ؟ فَقُلْتُ لَا فَقَالَ إِنَّ هَذَا الْیَوْمَ هُوَ الْیَوْمُ الَّذِی دَعَا فِیهِ زَکَرِیَّا علیه السلام رَبَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ فَاسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ وَ أَمَرَ الْمَلَائِکَةَ فَنَادَتْ زَکَرِیَّا وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیی فَمَنْ صَامَ هَذَا الْیَوْمَ ثُمَّ دَعَا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ اسْتَجَابَ اللَّهُ لَهُ کَمَا اسْتَجَابَ لِزَکَرِیَّا علیه السلام.

ریّان بن شبیب می‌گوید: روز اول محرّم خدمت امام رضا (ع) رسیدم. حضرت فرمودند: ای پسر شبیب! آیا امروز را روزه گرفته‌ای؟ عرض کردم: خیر. فرمودند: امروز همان روزی است که حضرت زکریّا (ع) در دعای خود، خداوند متعال را چنین خواند:

(رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّةً طَیِّبَةً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعاءِ۲)

پروردگارا از جانب خود، نسل پاکیزه‌ای به من عطا فرما، به‌درستی که تو شنونده دعای دعاکنندگان هستی.

سپس خدای متعال دعای او را اجابت کرد و به ملائکه فرمود تا به زکریّا (ع) ندا دهند، درحالی‌که در محراب به نماز ایستاده بود: خداوند، تو را به فرزندی به نام یحیی (ع) بشارت می‌دهد.

سپس امام رضا (ع) فرمود: هرکس روز اول محرّم را روزه بگیرد، سپس دعا کند، خدای متعال دعای او را مانند دعای حضرت زکریّا (ع) مستجاب می‌کند.