پدید آور: محسن رجبی قدسی

مشخصات نشر: مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1398

مشخصات ظاهری: 485 صفحه

شماره دیویی: ر 374 ر 153/297

معرفی کتاب:

در علم « رسم المصحف» آیین نگارش کلمه به کلمه قرآن که از آغاز نزول تا کنون محکم و استوار باقی مانده است، بررسی و مطالعه می شود. در تحلیل تفاوت صورت نوشتاری برخی کلمات قرآن با قرائت آن که در همه زبان ها و خط های جهان دیده می شود، برخی به اشتباه، کم سوادی و خطای کاتبان وحی و ضعف خط قرآن ( خط کوفی) و ابتدایی بودن آن را مطرح کرده اند، در حالی که افزون بر وجود سنت های املایی در خط عربی متقدم و تاثیر پذیری آن از خط نبطی، گاهی صورت نوشتاری کلمات قرآن تحت تاثیر معنا و سیاق آیات قرار می گیرد و شکل مخصوصی می یابد که قابل تدبر و دقت شایان است. کتاب« رسم المصحف و مصحف نگاری» ضمن توصیف قواعد رسم المصحف و ضبط المصحف و معرفی قرآن های مشهور چاپی سده اخیر در جهان اسلام، دلایل موافقان تغییر رسم المصحف و مخالفان را نقد و بررسی کرده است.

موضوع اصلی این پژوهش، بررسی سیر تحول علم رسم المصحف به مثابه یکی از دانش های علوم قرآنی و بازتاب آن در مصحف نگاری ها از آغاز تا کنون است.مقصود از تحول در روند علم رسم المصحف، وقوع هر گونه تغییر در « روش شناسی»، « مسائل» و « اهداف» این علم است.

پرسش های اساسی تحقیق عبارت است از:

1) چرا صورت نوشتاری (کتابت) برخی کلمه های قرآن با صورت گفتاری (قرائت) آن هماهنگ نیست؟ به چه دلیل قاعده های رسم الخط به طور یکسان و همدست در مصحف به کار نرفته اند؟

2) دلایل موافقان و مخالفان تغییر رسم الخط قرآن و کتابت آن با الفبای دیگر خط ها چیست؟

کتاب « رسم المصحف و مصحف نگاری»  در شش فصل ارائه شده است:

فصل اول: مباحث پیشینی

فصل دوم: قرائت و کتابت، و جمع و تدوین قرآن کریم در عهد نبوی

فصل سوم: اختلاف مصاحف امصار

فصل چهارم: قواعد رسم المصحف و علت تفاوت صورت نوشتاری برخی کلمه های قرآن با صورت گفتاری آن

فصل پنجم: تغییر خط و رسم الخط قرآن و تاثیر آن در حوزه آموزش و ترویج قرائت قرآن

فصل ششم: مصحف های چاپی مشهور جهان اسلام