رعایت ادب درخواست از خدا
۱۴۰۳-۱۰-۱۱

در کتاب " حضرت صالح علیه السلام" تالیف محمدرضا عابدینی تحت عنوان " رعایت ادب درخواست از خدا" چنین می خوانیم:

در سوره مائده آمده است: اذ قال الحواریون یا عیسی بن مریم هل یسطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السماء قال اتقو الله ان کنتم مومنین

هنگامی که حواریون گفتند: ای عیسی پسر مریم، آیا پروردگار تو می تواند برای ما سفره ای آسمانی فرو فرستد؟ عیسی گفت : اگر مومن اید از خداوند پروا کنید. البته عبارت "هل یستطیع ربک "(آیا پروردگارت توانایی این را دارد؟) را به شکل دیگری نیز معنا کرده اند.

حواریون کسانی بودند که با عیسی علیه السلام حشر و نشر خاص داشتند و از اهل ایمان و خواص به شمار می آمدند. پس در واقع اهل ایمان این سوال را مطرح می کنند. هر چه مومنان نزدیک تر و از خواص باشند، رفتار و گفتارشان بیشتر مورد مداقه الهی است و جزای مترتب بر آنها، مناسب وضعیتشان است. با توجه به این توضیحات، گروهی این آیه را چنین معنا کرده اند: " ما خود را شایسته این تفضل الهی نمی دانیم، ولی آیا ممکن است پروردگار تو این تفضل را به ما داشته باشد؟" و این که گفته اند "پروردگار تو" برای احترام بوده است. اما از نوع کلام و پاسخ عیسی علیه السلام به آنها بر می آید که این برداشت درست نیست و دیدگاه حواریون، الهی نبوده است پس "هل یستطیع ربک" یعنی (آیا پروردگار تو قدرت دارد) این تعبیر زیبا نیست و در آن باور به ضعف اشباع شده است.

از ظاهر قضیه استفاده می شود که این درخواست مربوط به اوایل ارتباط حواریون با عیسی علیه السلام بوده است زیرا حواریون با عیسی علیه السلام دوره ای دارند و در این دوره کم کم رشد کردند و نوع ارتباطشان در بعضی روایات نقل شده است. حضرت عیسی حواریون را برای کادر سازی ویژه ای انتخاب کرد تا کانون های متراکم دینداری در بین مردم ایجاد کند .

در ادامه سوره مائده آمده است: قالوا نرید ان ناکل منها و تطمئن قلوبنا و نعلم ان قد صدقتنا و نکون علیها من الشهدین؛ گفتند بر آنیم تا از آن بخوریم و دل هایمان اطمینان یابد و بدانیم که تو به ما راست گفته ای و بر آن از گواهان باشیم.

آنها نخستین هدف را خوردن مطرح کردند. نازل ترین جهت وجودی انسان ،بدن اوست، ولی آن ها شریف ترین جهتی که برای این انزال مائده دیدند، خوردن بود. همان خوردنی که از ابتدا منجر به هبوط آدم شد. پس ازخوردن، دو هدف دیگر را نیز مطرح کردند : " به راستگویی تو مطمئن شویم " و "از شاهدان و مبلغان این معجزه باشیم "

سلمان فارسی نقل می کند: وقتی حواریون این تقاضا را مطرح کردند، برای عیسی علیه السلام بسیار سخت بود که چنین تقاضایی را در درگاه خدای متعال مطرح کند، از این رو به آن ها فرمود: به آنچه که روزی شما شده، قانع باشید و مائده آسمانی را طلب نکنید زیرا اگر مائده نازل شود، این خودش آیه ای از جانب خدای سبحان است. قوم ثمود نیز هلاکتشان در اثر طلب ناقه از دل کوه بود که همان، ابتدا و آیه ای برای آنها شد تا اینکه هلاکتشان هم از همان جهت محقق شد. اما وقتی حضرت عیسی علیه السلام اصرار آن ها را دید، لباس عبادت پوشید و وضو و غسل کرد و به مصلای مخصوص خود داخل شد و نماز هایی خواند. سپس رو به قبله ایستاد و در حالی که دست هایش را بر روی سر خود قرار داده و سر را به زیر انداخته و چشم های خود را بسته و اشک هایش جاری بود، در کمال ادب و با تغییر نوع بیان حواریون و با ادب الهی تقاضای خود را چنین مطرح کرد: قال عیسی بن مریم اللهم ربنا انزل علینا مائده من السماءتکون لنا عیدا لاولنا و اخرنا و ایه منک وارزقنا و انت خیر الرازقین؛ عیسی بن مریم گفت: خداوندا! ای پروردگار ما! خوانی از آسمان بر ما فرو فرست تا برای ما ،برای آغاز و انجام ما عیدی و نشانه ای از سوی تو باشد و به ما روزی ده و تو بهترین روزی دهندگانی.

علامه طباطبایی (ره) می فرماید: تنها آیه ای که اللهم ربنا دارد همین آیه است. این نشان می دهد که عیسی علیه السلام از چنین تقاضایی بسیار شرمنده است حضرت عیسی به خدا عرضه می دارد: " این مائده را نازل فرما تا برای اول و آخر ما عید باشد " اولا، نه فقط برای ما، زیرا حواریون گفتند: ما بخوریم. ثانیا بحث خوردن را مطرح نمی کند و هدف را عید بودن برای همه قرار می دهد. عید روزی است که توجه بیشتری به خدای متعال می شود منظور پیامبر از عید این است فرستادن مائده حجتی باشد که حضور خدا آشکارتر و غفلت ها برداشته شود دقت کنید که نوع گفتار حواریون که از مختصان و خواص اهل ایمان بودند چقدر با ادبیات عیسی تفاوت دارد! آن ها می گفتند که بخوریم تا ببینیم راست است یا نه اما حضرت عیسی می فرماید آیه ای از سوی تو باشد و تو رازق هستی.

خدای متعال فرمود: انی منزلها علیکم فمن یکفر بعد منکم فانی اعذبه عذابا لا اعذبه احدا من العالمین؛ من آن را برای شما فرو خواهم فرستاد پس از آن هر کس از شما کفر ورزد من او را چنان عذابی سخت کنم که هیچ یک از جهانیان را آن چنان عذاب نکنم.

کفر ورزیدن مراتبی دارد، مرتبه ای از کفر این است که انسان از دین خارج شود اما مرتبه دیگر کفر در برابر شکر است. ممکن است این آیه همه این مراتب را شامل شود و عذابش هم مناسب با آن مرتبه از کفر باشد این تنها آیه قرآن است که این گونه عذاب را با تهدید بیان می کند " عذابا لا اعذبه احدا من العالمین" این عالمین همه مردم در همه مکان ها و زمان ها را در برمی گیرد. در تفاسیر علت این عذاب سخت را این گونه بیان کرده اند که اولا درخواست از سوی آنان بوده است نه این که از سوی خدا این معجزه گرفته باشد چنان که خداوند متعال من و سلوی را برای قوم موسی نازل فرمود، اما آنها را چنین تهدیدی نکرد ثانیا این در خواست از سوی مومنان بوده است نه کفار.

مؤلف/نویسنده/عکاس:
منبع:
حضرت صالح علیه السلام/ محمدرضا عابدینی
افزودن دیدگاه جدید:

متن ساده

HTML محدود

Image CAPTCHA
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید