رساله دکتری رشته علوم قرآنی و حدیث

نگارنده: محمد میرزائی

استاد راهنما: محمد علی مهدوی راد

رده بندی دیویی: ج934م156/297

چکیده پایان نامه

وقوع عینی و حقیقی برخی رخدادها در زندگی بشر، عاملی پندآموز، الگویی عملی و تجربه ای ارزشمند برای آیندگان است. قرآن با گزینش بهترین داستان ها، چراغی فروزان پیش روی بشر نهاده است. تحولات سیاسی و متعاقبا رخدادهای اجتماعی، علمی و فرهنگی جهان، موجب مرور مجدد وو محتاجانه مفسران عصری به متون دینی از جمله قرآن و قصه های آن شده است. در این تحقیق که به روش تحلیلی وصفی و کتابخانه ای انجام یافته است. نگارنده به تبیین جایگاه قصه های قرآن در تفاسیر عصری پرداخته است. به دلیل گستره تفاسیر عصری، نگارنده بر چهار تفسیر المیزان علامه طباطبایی، من وحی القرآن علامه فضل الله، التحریر و التنویر ابن عاشور و فی ظلال القرآن سید قطب متمرکز شده است. حقیقت تاریخی قصه های قرآن، مورد تایید قریب به اتفاق مفسران عصری است. سید قطب و علامه فضل الله، روایات تفسیری قصه های قرآن را یک سر اسرائیلیات و بدون سند و پشتوانه می دانند، اما برخی دیگر مانند علامه طباطبایی با ارزیابی درست از روایات، ضمن پرهیز از اسرائیلیات، از این منبع عظیم بهره مند شده اند. مسائل علمی در قصه های قرآن نیز، با توجه به دیدگاه مفسران در آیات علمی، دنبال شده است. اگر په مفسران عصری در استفاده تربیتی و اخلاقی از قصه ها مشترکند، اما سید قطب و علامه طباطبایی در مسائل اجتماعی بارزتر است. تبلیغ، بلاغت و هنر از دغدغه های مفسران عصری است که علاوه بر تبیین مفاهیم، منجر به کشف فنون جدید بلاغت از سوی ابن عاشور شده است. مباحث کلامی بخصوص عصمت، باعث نگاه متعادل و بهتر مفسران به شخصیت، رفتار و پندار انبیا شده است. در مباحث فقهی، ابن عاشور بیشتر و بهتر موضوع را تنقیح و استنباط می کند. مفسران عصری با توجه به رویکرد خود، پیامی خاص از هر قصه برداشت نموده اند.

این رساله دارای هشت فصل به صورت زیر می باشد: فصل اول: کلیات، روایات و داستان ها از منظر مفسران عصری؛ فصل دوم: مباحث اجتماعی- سیاسی در قصه های قرآن؛ فصل سوم: مباحث علمی در قصه های قرآن، فصل چهارم: مباحث فقهی در قصه های قرآن؛ فصل پنجم: تبلیغ، مبلغ و بلاغت در قصه های قرآن؛ فصل ششم: مباحث اخلاقی و تربیتی در قصه های قرآن؛ فصل هفتم: مباحث کلامی در قصه های قرآن؛ فصل هشتم: قصه ها و پیام ها در قرآن.

کلیدواژه ها: قرآن، تفسیر، قصه های قرآن، مفسران عصری، تفاسیر عصری

پایان نامه « جایگاه قصص قرآن در تفاسیر عصری» در کتابخانه مرکزی آستان قدس تالار تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.