پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ادیان غیر ابراهیمی

پدیدآور: مریم مهدوی پور

استاد راهنما: علی موحدیان عطار

رده بندی دیویی: م865م301

چکیده

با نگاه به آموزه های اسلامی و هندویی، به رغم تفاوت ساختاری، شباهت های محتوایی و جوهری زیادی در حوزه ی هستی شناسی، خداشناسی و انسان شناسی بین این دو نظام فکری به چشم می خورد. یکی از این شباهت ها، تبیینی است که آنها نسبت به ابعاد وجود انسان دارند. با توجه به بعضی منابع هندویی می توان پنج ساحت برای انسان برشمرد که عبارتند از: ۱. قشر فیزیکی، ۲. قشر نیروی حیاتی، ۳. قشر ذهن 4. قشر آگاهی و ۵. قشر سعادت. نظیر این پنج ساحت در متون و منابع روایی اسلامی عبارتند از: ۱. بدن 2. روح الحيات ٣. روح القوه و روح الشهوه، ۴. روح الايمان و ۵. روح القدس. با توجه به خصوصیاتی که در تعالیم اسلامی و هندویی در مورد این ساحتها آمده است، تناظری واقعی و عمیق بین پنج ساحت اسلامی و پنج ساحت هندویی برقرار می شود. همانگونه که در آموزه های هندویی این پنج قشر، قیود آتمن به عنوان حقیقت مطلق هستی، هستند و با تقیید آن موجب شکل گیری جیوه می شوند از دیدگاه منابع اسلامی نیز، این ابعاد موجب مقید شدن حقیقت هستی و ظهور حقیقت انسانی می گردند. در سایه ی تناظر این ابعاد پنج گانه با یکدیگر، تشابه معناداری بین آموزه ی آتمن - جیوه در انسان شناسی هندویی و و آموزه ی وجود مطلق و وجود مقید کـه در تبیین رابطه حق و خلق در معارف اسلامی مطرح است، به چشم می خورد. علاوه بر این، تبیینـی کـه معارف اسلامی و تعالیم هند و نسبت به مراتب هستی ارائه داده اند تشابه زیادی با یکدیگر دارد و تقسیم هستی به چهار مرتبه از سوی هر دو منظومه ،فکری، علاوه بر پرده برداری از همسانی تعالیم آنها در حوزه هستی شناسی، موجب قرابت بیشتر در حوزه انسان شناسی می گردد چرا که هر دو، انسان را عالم صغیر و بازتاب و آیینه ی هستی میدانند که تمام مراتب عالم کبیر را در خود نمایانساخته است.

کلید واژها : آتمن، جیوه، شریره، قشر، روح، حق و خلق

پایان نامه « مقایسه انسان شناسی هندویی و اسلامی» در کتابخانه مرکزی آستان قدس تالار تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.