در کتاب « امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف» تالیف آیت الله جوادی آملی، ذیل عنوان « ناتوانی قوشچی از شناخت «موجودیت موعود»» چنین می خوانیم: «موجودیت موعود» ولی پنهان از چشم مردم، حدیث دشواری است که جز برای اهل بصر به راحتی فهمیدنی نیست، از این رو زمینه طرح سوالات یا شبهات متعددی می گردد که موجودیت موعود را به چالش می کشند و شبهه جناب قوشچی در شرح تجرید از همین دست است: او به خواجه طوسی می گوید: که شما گفتید اگر کسی معتقد باشد به امام غائب که ظهورش مترقب و ممکن است هر لحظه ظهور کند، همین عقیده او را کنترل می کند و ضامن تامین سعادت اوست؛ اما چه محذوری دارد که چنین امامی موجود نباشد و خدای سبحان هر وقت که اراده کند او را ایجاد نماید؛ آن گاه با اعتقاد به چنین امام خلق الساعه ای همه آن برکات و آثار که برشمردید، بر چنین امامی نیز مترتب می گردد و دیگر از امام موجود ولی غائب که انتظار ظهورش کشیده شود بی نیاز می شویم، بلکه انتظار حدوث و ولادت و وجودش نیز در تامین آن اهداف کافی است.
پاسخ شبهه یاد شده که در ظلمات شک و تردید در ضرورت موجودیت موعود، همچون خورشید پرتوافشانی می کند آن است که بدانیم امام تنها برای راهنمایی و رهبری بشر نیست، تا با حصول منافع اعتقاد به امام موعود، از امام موجود بی نیاز شویم، بلکه شئون دیگری از قبیل (یادم انبئهم باسمائهم)، (یمسک السموات و الارض) و بکم فتح الله و بکم یختم نیز وابسته به وجود امام موجود است.
امیر مومنان علی علیه السلام در دعای کمیل می فرماید: و باسمائک التی ملات ارکان کل شیء؛ خدایا تو را قسم به اسمای حسنایت که سراسر عالم را پر کرده است. امام عصر (عج) نیز در دعای ناحیه مقدسه خود که از اعمال ماه رجب است، انسان های کامل و دوده طاها و یاسین را این گونه تبیین می کند: فبهم ملات سماءک و ارضک؛ یعنی با امامان آسمان ها و زمین ها از نعمت هستی برخوردارند، چون این ذوات قدسی مظاهر اسمای حسنای خدایند. با نظر به این دو بیان نورانی می توان دریات که مطابق دعای شریف کمیل، اسمای الهی و برابر دعای ناحیه مقدسه، ولایت اهل بیت علیهم السلام آسمان ها و زمین را به اذن خدا هویت بخشیده اند.
اگر جناب قوشچی بداند که امام، آن است که برآیند این دو سخن آن است که به ملا الله السماوات و الارض، دیگر به ساحت مقدس مرحوم خواجه طوسی چنین اشکال نمی کند که همان اثرات اعتقاد به امام موجود، بر باور به امام موعود غیرموجود هم مترتب است.
امام نشئات فراوانی را بر عهده دارد که یکی از آنها نشئه طبیعت است و انتظار ظهور ویژه این نشئه است، پس روشن شد مبنای اشکال جناب قوشچی غفلت از این نکته عمیق است که آن امامی که به ملا الله السماوات والارض است، تنها امام منتظر حی موجود موعود است، نه امام معدومی که در آینده بخواهد متولد بشود.
