پدیدآور: عبدالکریم بهجت پور

مشخصات نشر: تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1403

مشخصات ظاهری: 339ص

شماره دیویی: م 835 ب 1726/297

معرفی کتاب:

تفسیر تنزیلی موضوعی، یکی از گونه‌های تفسیر به ترتیب نزول قرآن است. کتاب « تفسیر تنزیلی موضوعی: ماهیت و قواعد»،  اولین اثر جهان اسلام در تعریف و بیان قواعد اینگونه تفسیر است.در این اثر، ضمن تعریف شفاف از این گونه ی تفسیر احکام عامی را که باید در مقام انتخاب عنوان گردآوری آیات پژوهش تفسیر آیات مذکور و جریان دادن آنها به عصر جدید و روش تطبیق بر گروههای مختلف مردم پس از عصر نزول رعایت شود، تبیین میکند.

کتاب « تفسیر تنزیلی موضوعی: ماهیت و قواعد»، اثر عبدالکریم بهجت‌پور توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شد. ﻗﻮاﻋﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺗﻨﺰیلی ﻣﻮﺿﻮعی، ﻗﻀﺎﯾﺎی کلی ﺑـﻪﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه از ﺳﻮی ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در ﻋﺮﺻﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻗﺮآنی و ﻧﯿﺰ ﺧﺪای ﻣﺘﻌﺎل در ﻣﻘﺎم اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺮادﻫﺎی ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن در ﺳﯿﺮ ﻧﺰول ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻮﯾﺖﺑﺨﺶ ﻣﺆﻣﻨﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼمی در آﯾﺎت ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ اﺳﺖ.

توجه به اﯾﻦ ﻗﻮاﻋﺪ، ﻓﻬﻢ ﻣﺮاد از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺰئی ﻣﻮﺟﻮد در آﯾﺎت را ﺗﺴﻬﯿﻞ میﮐﻨﺪ. اﻫﻤﯿﺖ اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، در نقشی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻓﻬﻢ ﻣﺮادﻫﺎی ﺧﺪای ﻣﺘﻌﺎل دارد؛ ﻗﻮاﻋﺪ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺗﻨﺰیلی ﻣﻮﺿﻮعی ﻣﺜﻞ ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﻠﻢ ﻧﺤﻮ ﯾﺎ ﻗﻮاﻋﺪ ﻓﻘﻬﯿـﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﮐﺎرﮐﺮد آن‌ها اﯾﺠﺎد اﻧﻀﺒﺎط ذهنی ﻣﻔﺴﺮ در ﻓﻬﻢ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻣﺮادﻫﺎی ﺧﺪای ﻣتعال اﺳﺖ.

کتاب « تفسیر تنزیلی موضوعی: ماهیت و قواعد»، بر پایه قواعد مربوط به هر یک از مراحل تحقیق موضوعی سامان داده شده است، از این رو پس از مقدمه، ابتدا در یک بخش مباحث کلی شامل مفهوم شناسی و مباحثی درباره حقیقت و چیستی تفسیر تنزیلی موضوعی و اقسام و مراحل آن بحث می شود.

در بخش دوم، وارد متن پژوهش شده و در چهار فصل قواعد مرتبط با کشف و گزینش موضوع تفسیر تنزیلی موضوعی، قواعد مرتبط با کشف و استخراج آیات دال بر موضوع پژوهش های موضوعی تنزیلی، قواعد مرتبط با قرائن داخلی و خارجی این پژوهش ها و تفسیر آیاد گردآوری شده و در نهایت، قواعد مرتبط با جری و تطبیق مفاهیم مستخرج از قرآن بر جامعه عصر و مصر پژوهشگر بحث می شود.