در کتاب « شرح دعای شریف افتتاح» تالیف محسن قرائتی ذیل فراز اول آن چنین می خوانیم:  اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِك وَأَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك وَأَیْقَنْتُ أَنَّك أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَهِ وَأَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِي مَوْضِعِ النَّكالِ وَالنَّقِمَهِ وَأَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِي مَوْضِعِ الْکبْرِیَاءِ وَالْعَظَمَة.

خداوندا! ستایش تو را با ویژگی های زیبایت آغاز می کنم و تو آن کسی هستی که کارهای دور از انحراف را از سرِ احسانت پایدار و استوار می کنی و یقین دارم که تو در جایگاه چشم پوشی و گذشت، رحم کننده ترین رحم کنندگان هستی و در جایگاه مجازات و مواخذه، سخت گیرترین مجازات کنندگانی و در جایگاه بزرگ منشی و عظمت، بزرگ ترین بزرگانی.

نکته ها:

صواب کاری است که بر مسیر حقیقی خود و مطابق با حقیقت واقع شده و به انحراف و خطا کشیده نشده باشد . مسدد یعنی کسی که به چیزی استواری و پایداری می دهد . خداوند متعال پایدار کننده چیزی است که مطابق با حق باشد نه چیزی که باطل محض و یا مخلوطی از حق و باطل است . ( انت مسدد للصواب بمنک)

او کسی است که در جایگاه بخشش و رحمت مهربان ترین است ،پس خود را در معرض عفو و رحمت الهی قرار دهیم (أَیْقَنْتُ أَنَّك أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَالرَّحْمَهِ ) او کسی است که در جایگاه مواخذه و روی گردانی ، به سختی مجازات می کند ، پس خود را از مواضع عذاب دور می کنیم (وَأَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِي مَوْضِعِ النَّكالِ وَالنَّقِمَهِ)

او کسی است که در جایگاه نمایان شدن عظمت ، بزرگترین قدرت نما است : " وَأَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِي مَوْضِعِ الْکبْرِیَاءِ وَالْعَظَمَة). "قرآن کریم نیز بزرگی و کبریا را در تمام آسمان ها و زمین ، مختص خداوند می داند : "و له الکبریا فی السموات و الارض ..... بزرگواری در آسمان ها و زمین خاص اوست "

در علم عقاید صفات خدای متعال در یک تقسیم بندی به دو دسته تقسیم می شوند : صفات ذاتی و صفات فعلی .

صفات ذات صفاتی هستند که برای بوجود آمدن آن ها ، وجود داشتن ذات ، کافی است . صفات فعل حق تعالی ، صفاتی هستندکه با فرض وجود مخلوقات به وجود می آیند و البته بر محور حکمت خدای متعال به گردش در می آیند و در غیر جایگاه خود نمایان نمی شوند.

رحمت و نقمت نیز از این دسته صفات هستند و همان طور که در این فراز از دعای افتتاح مورد اشاره قرار گرفته، خدای متعال فقط در موضع عفو و رحمت به عنوان " أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ " معرفی شده و اگر به عنوان " وَأَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ " نیز معرفی گشته، فقط در جایگاهی است که شدت عقاب لازم باشد. (فِي مَوْضِعِ النَّكالِ وَالنَّقِمَهِ)

از این رو نمی توان از ذات مقدس خدای متعال ، در جایگاه عذاب ، توقع عفو و رحمت داشت ، مگر در مواردی که زمینه نزول رحمت فراهم باشد . زیرا خدای متعال " ارحم الراحمین " است ، اما در همه جا و نمی توان مرتکب گناه شد و زمینه نزول نقمت و عذاب را فراهم آورد و برای فریب وجدان خویش، خدا را ارحم الراحمین دانست.