در کتاب صفای باطن در پرتو رمضان از محمد شفیعی ذیل مطلب روزه در گذر تاریخ می خوانیم:
«روزه» عبادت دیرینی است که پیدایش آن را می توان با حضور آدم (ع) در زمین و پس از خروج وی از بهشت، مقرون دانست.
مفسّر معروف، علامه طبرسی می نویسد: «روزه» در میان انبیاء و امّت آنان همواره از زمان آدم تاکنون مورد توجه بوده است. امیرالمؤمنین(ع) می فرماید: «روزه، عبادت قدیمی است که خدا هیچ امتی را از آن بر معاف، نداشته است». قرآن می فرماید:« ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما واجب شد همان گونه که بر پیشینیان مقرر شده بود»، این آیه نشان می دهد که روزه عبادت سابقه دار است. امام باقر(ع) فرمود: همواره در ماه رمضان، روزه واجب بود و این وجوب فقط برای انبیاء مقرّر و برای امت آنان در غیر رمضان، روزه واجب بوده، ولی امت محمد (ص) مورد لطف ویژه خدا واقع گشته از این حیث در ردیف انبیا قرار گرفتند.
مردی از «ابن عباس» از چگونگی روزه انسانهای برگزیده تاریخ، سؤال کرد. «ابن عباس» در پاسخ گفت: پیامبر اکرم (ص) فرمود: «برترین روزه، روزه داشتن برادرم داود (پیامبر) است، که در طول سال همیشه یک روز را روزه می داشت و یک روز را افطار می کرد، سلیمان نیز در هر ماه، سه روز اول ماه و سه روز وسط و سه روز آخر آن را روزه دار بود، عیسی، همواره روزه دار بود و مریم نیز همیشه دو روز را روزه و دو روز را افطار می نمود».
پیامبر اسلام (ص) نیز در هر ماه اول، وسط و آخر آن را روزه می گرفت و می فرمود:«این همیشه روزه داری است».حضرت «مریم» وقتی که «عیسی» را به دنیا آورد، به او گفتند: «ای مریم! مادرت که آدم درستی بود، چطور شد که شما بدون شوهر، فرزند آوردی؟»
مریم به فرزند خود اشاره کرد و گفت: تو بر پاکدامنی من گواه بده. عیسی(ع) به امر خدا به زبان آمد و از پاکدامنی مادرش خبر داد. وقتی که به مریم گفتند چرا خودت حرف نمی زنی و از بچه استمداد می کنی، پاسخ داد: «من نذر کردم که روزه دار باشم و با هیچ کس صحبت نکنم». و باید در امساک از سخن نیز مرسوم بوده است. و می توان گفت: مریم نذر کرده بود که روزه بدارد و در سکوت حکیمانه به سرببرد. «گوستاولوبون» وزیر اسبق فرهنگ فرانسه در کتاب «تاریخ تمدن اسلام و عرب»، بابی دارد به نام سنتهای عرب، می نویسد: در میان عرب، پیش از اسلام سنّت روزه داری به چشم می خورد.
این نویسنده مسیحی مذهب در فصل آداب و اخلاق اسلامی یادآور می شود که روزه نصاری ۴۰ روز و روزۀ مسلمانان ۳۰ روزاست، ولی بسی سخت است. در عين حال، مسلمانان دلبستگی بیشتری نسبت به روزه دارند.
موسی کلیم الله در مناجات خود راز برتری امّت محمّد (ص) بر سایر امتها را جویا شد. ندا رسید که امت محمّد (ص) به خاطر ده خصلت، از جمله روزه داری در ماه مبارک رمضان، بر امتهای دیگر برتری دارند.
آری امتهای گذشته روزه می داشتند، ولی در غیرماه مبارک رمضان و فقط انبیاء در ماه مبارک رمضان روزه می گرفتند، لکن خدا بر آحاد مسلمین تفضل کرد و آنان رادر ردیف انبیای پیشین قرار داد و روزه در ماه مبارک را برای آنان منظور فرمود.
موسای کلیم در مناجات خود از درگاه الهی پرسید:« آیا کسی را همانند من گرامی داشته ای؟» ندا رسید:« من بندگانی در آخر زمان (دوران خاتمیت) دارم که آنان را از طريق ماه رمضان گرامی داشتم».
چرا در آیه ابلاغ وجوب روزه، سخن از وجوب روزه در تاریخ گذشته به میان آمده است؟ باید به این نکته روانشناختی توجه داشت که اگر کار سخت و دشوار برای همگان مقرر گردد، تحمّل آن برای افراد از حیث روانی قضیه دشوار نخواهد بود. مفسّر معروف، «فخر رازی» می نویسد: چون روزه، یک عبادت طاقت فرساست، عمومیت آن برای همگان، مایۀ تقویت توان و مقاومت است. «وَالشَّيءالشّاقُ إذا عمَّ سَهُلَ تَحَمُّلُهُ»
برگرفته از کتاب صفای باطن در پرتو رمضان از محمد شفیعی؛ این کتاب در کتابخانه تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.
