پایان نامه کارشناسی ارشد گرایش تاریخ

نگارنده: افسانه بسیم

استاد راهنما: محمد سپهری

رده بندی دیویی: ب556ب297/957

چکیده

حکومت امویان که نمادی از عصبیت عربی بود، پس از هشتاد سال با انقلاب عباسیان فرو ریخت، عباسیان با شعار «الرضا من آل محمد» توانسته بود حمایت توده های ایرانی را که برخوردار از گرایشات علوی بودند، جلب نمایند. به مجرد پیروزی انقلاب عباسی، ایرانیان به چهره ی سالوس و تزویر خلفای عباسی پی بردند، ایران به ویژه خراسان عرصه شورش ها و نهضت ها گردید.

قیامهای علویان علاوه بر عراق و حجاز در خراسان نیز مورد استقبال توده های خراسانی واقع شد. این مسئله برای عباسیان که خلافت خویش مدیون خراسانیان می دانستند خطر جدی به شمار می رفت. مأمون عليرغم سیاست خلفای سلف خویش در سرکوبی، تدابیر جدی را طرح نمود تا خلافت عباسیان را از بحران رهایی بخشد و پایه های حکومت خود را مستحکم نماید. وی به دلیل قتل برادرش امین و اشتهار به داشتن ریشه ای ایرانی، از حمایت خاندان عباسی محروم بود. از این رو به دشواریهای گذشته خلافت، معضلی جدید افزوده شد؛ و مأمون می بایست با طرحی جدید با چالشهای موجود مقابله نماید.

انتقال امام رضا از مدینه به مرو و تفویض مقام ولایتعهدی در راستای تدابیری بود که مأمون برای نجات خلافت عباسی از بحران اتخاذ نمود در این رساله سعی شده است تا با بررسی عوامل مؤثر در دعوت مأمون برای ولیعهدی امام رضا (ع) و سیاستهای امام (ع) در مقابله با برنامه ها و اهداف مأمون از سوی دیگر که در مجموع موجب بالندگی اندیشه علویان و به طور کلی شیعی گردید بررسی شود.

کلیدواژه

امام: در لغت پیشوا ورهبر است و در اصطلاح امام رهبر عموم مسلمانان در کارهای دینی دنیوی آنهاست، امام جانشین پیامبر است بنا به عقیده امامیه از سوی خدا تعیین می شودو بوسیله پیامبر یا امامی که رهبری جامعه را به عهده دارد به مردم معرفی میگردد.

امامت: از نظر لغت به معنای رهبری و پیشوائی است، این منظور دراین رابطه می گوید «قوم را امامت کرد و بر قوم امامت کرد؛ یعنی بر آن ها پیش افتاد و امامت به همین معنا است و امام کسی است که به او اقتدا میشود و در کلیه ی امور پیشوای مردم قرار می گیرد، اعم از اینکه در راه هدایت باشد یا گمراهی ».

امامت ریاست عامه دینی است که شخصی از ناحیه خدای تعالی نه به نیابت مکلفان آن را عهده دارمی شد.

ولا يتعهدی: یعنی با کسی عهد ولایت بسته شود که در آینده سلطان خواهی شد.

ولیعهد: کسی که پادشاه او را به جانشینی خود معین کرده است

کسی که پادشاه او را به اراده و رضا بر جای خویش نشاند و مختار سلطنت گرداند.

پایان نامه « بررسی عوامل موثر در دعوت مامون برای ولیعهدی امام رضا(ع)» در کتابخانه مرکزی آستان قدس تالار تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.