پایان نامه کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی

نگارنده: حسین شریعت نژاد

استاد راهنما: بیوک علیزاده

رده بندی دیویی: ف444ش297/957

چکیده

عصر حیات امام علی بن موسی الرضا (عليه السلام) نقطه عطف تحولات اعتقادی و فکری تاریخ اسلام به شمار می رود.

پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام، جهان اسلام به دلیل شرایط سیاسی، اجتماعی و فکری بستر تحولات فراوانی گشت که از جمله آن، ظهور عقاید و اندیشه های کلامی نوینی است که گاه برای توجیه عملکرد بد حاکمان و سرکوب مخالفان بروز می یافت و گاهی برای کم رنگ کردن معارف دینی منتشر می گشت و یا به جهت کج فهمی و برداشت نادرست از قرآن و سنت ظاهر می گشت.

در این میان بروز شبهات متعدد کلامی و اجتهاد صحابه نیز تأثیر قابل توجهی بر تفرقه کلامی امت اسلام از خود برجای گذاشت. ظهور مکتب های کلامی خوارج ،قدریه ،مرجعه ،جبریه مشبهه، غالیان، معتزله، زیدیه، اسماعيليه، واقفیه، اهل سنت، ظاهریه ،اشاعره ، به همراه فرقه های ذیل هر کدام شرایطی را بر جهان اسلام حاکم ساخت که یافتن راه حقیقی اسلام و ثبات بر معارف صحیح قرآن و سنت کاری بس دشوار می نمود. بدون شک اوج این فرقه گرایی ها به دوران امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) باز می گردد و می توان از آن به عنوان یکی از حساس ترین دوران های تاریخ اسلام یاد کرد.

در تحقیق پیش رو ضمن معرفی هر یک از فرقه های کلامی آن دوره به خوبی روشن است که در فضای فکری دوران حیات امام رضا (علیه السلام) معتزله و شیعه از بیشترین نقش علمی برخوردار بودند به طوری که از این دوره به عنوان عصر طلائی معتزله یاد می شود و شیعیان نیز در مرکز حاکمیت اسلامی حضور اثربخشی را به خود اختصاص دادند.

کلید واژه ها: فرقه، کلام،عصر علی بن موسی الرضا( علیه السلام).

پایان نامه « فرقه های کلامی عصر امام رضا(علیه السلام)» در کتابخانه مرکزی آستان قدس تالار تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.