پایان نامه سطح سه( کارشناسی ارشد) رشته تاریخ اسلام

نگارنده: منیره فردوسی

استاد راهنما: محمد رضا بارانی

رده بندی دیویی: ر473ف297/957

چکیده

یکی از مهمترین شیوه های تبیین معارف دینی در مکتب اهل بیت علیهم السلام در برابر مخالفان، مناظره و احتجاج هایی بوده که امامان معصوم علیهم السلام  در زندگی خود با آنان انجام داده اند. مناظره های امام رضاعلیه السلام با گروه های مختلف فکری و دینی به دلیل فضای خاص فکری و فرهنگی آن دوره و نیز حمایت خلیفه عباسی از گفتگوی آزاد علمی و تشکیل جلسات بحث و مناظره، از اهمیت و جایگاه ارزشمندی برخوردار بوده است.

 تبیین و بررسی روش های مناظره امام رضا علیه السلام با هدف ارائه الگویی صحیح از روش های مناظره و استفاده از آن برای شناساندن اسلام اصیل به جهانیان بسیار مفید خواهد بود. بنابراین در این نوشتار، علاوه بر تبیین جایگاه مناظره در عصر امام رضا علیه السلام، روش های مناظره ایشان با سه گروه اهل کتاب، عالمان و متكلمان فرقه های اسلامی و نیز زنادقه به صورت جداگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. امام رضا علیه السلام در مناظره با گروه های مختلف از روش های متنوعی بهره بردند، ایشان در مناظره با اهل کتاب با در نظر گرفتن اصولی چون استناد به کتب مقدس آنان، تکیه بر اصول و عقاید مشترک بین ادیان، با آنان بحث و مناظره می کردند. ایشان در مناظره با عالمان و متکلمان فرقه های اسلامی با استناد به آیات محکم قرآن و نیز احادیث صحیح از پیامبر(ص) و ائمه اطهارعلیهم السلام به دفع شبهات می پرداختند. در مناظره با زنادقه نیز با به کارگیری اصولی چون بهره گیری از استدلال های عقلی و منطقی و مراعات سطح علمی و فهم مخاطب، ادعای آنان را باطل می نمودند. علاوه بر این، ایشان با به کار بستن تدابیری چون میدان دادن به طرف مقابل در ارائه پرسش و مناظره به صورت تک به تک فضای مناظره را به یک فضای کاملاً آزاد و منطقی جهت تبیین حقیقت تبدیل کرده و با رعایت ادب، اخلاق ،انصاف و تأکید بر آن زمینه جذب آنان به سمت حق رافراهم می کردند.

در این پژوهش با استناد به منابع کهن، روش های مناظره امام رضا علیه السلام به صورت توصیفی- تحلیلی با سه گروه اهل کتاب، عالمان و متکلمان فرقه های اسلامی و زنادقه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

 کلیدواژه ها: روش شناسی ،مناظره ،احتجاج ،اصول ،تدبیر، امام رضا علیه السلام،اهل کتاب، عالمان، متکلمان،زنادقه.

پایان نامه «روش شناسی مناظرات امام رضا علیه السلام» در کتابخانه مرکزی آستان قدس تالار تخصصی علوم قرآن و حدیث موجود می باشد.