در کتاب اختران هدایت در ذیل مطلب پاسخ سیاستمدارانه و روشنگرانه امام جواد علیه السلام می خوانیم:
روزی مامون و امام جواد علیه السلام و يحيى بن اكثم و جمع کثیری نشسته بودند یحیی بن اکثم از امام جواد علیه السلام پرسید: یابن رسول الله، نظر شما در مورد این روایت چیست که جبرئیل بر پیغمبر اکرم(ص) نازل شد و عرض کرد: خداوند تو را سلام می رساند و می فرماید: من از ابوبکر راضی هستم از او بپرس که آیا از من راضی است یا خیر؟ امام جواد علیه السلام فرمود: من منکر فضیلت ابوبکر نیستم ، ولی بر کسی که این خبر را نقل کرده واجب است که خبر خود را به سخن پیغمبر(ص) در حجة الوداع عرضه کند که فرمود: دروغ پردازان زیادند و بعد از من زیادتر خواهند شد. پس کسیکه عمداً دروغی بر من ببندد باید آماده آتش جهنم باشد. هرگاه حدیثی از من به شما رسید بر کتاب خدا و سنت من عرضه کنید، اگر موافق این دو بود بپذیرید و اگر نبود دور بیاندازید. و این خبر که نقل کردید با کتاب خدا (قرآن) موافق نیست، زیرا خداوند در قرآن می فرماید: ما انسان را خلق کردیم و هر چه که در اندیشه او بگذرد می دانیم و ما از رگ گردن به او نزدیک تریم. پس خداوند طبق این روایت از رضایت ابوبکر نسبت به خودش آگاه نبوده و لذا سؤال کرده و چنین چیزی مُحال است.
يحيى بن اكثم عرض کرد: نظر شما در مورد این روایت چیست که پیغمبر(ص) فرمود: مثال ابوبکر و عمر در زمین مثال جبرئیل و میکائیل در آسمان است. حضرت فرمود: این روایت باز قابل بررسی و دقت است، زیرا جبرئیل و میکائیل دو فرشته مقرب بودند که هرگز معصیت خدا را نکردند و لحظه ای از طاعت خدا غافل نبودند، در حالی که ابوبکر و عمر سالهای زیادی مشرک بودند، هر چند که بعداً مسلمان شدند. پس مُحال است که شبیه به آنها باشند.
يحیی بن اکثم پرسید : روایت شده است که: ابوبکر و عمر سید پیرمردان اهل بهشت هستند. نظر شما درباره این روایت چیست؟ حضرت فرمود: این خبر نیز محال است که درست باشد زیرا اهل بهشت همگی جوان هستند و در بین آنها پیری نیست و بنی امیه این روایت را در مقابل روایتی که پیغمبر(ص) در مورد حسن علیه السلام وحسین علیه السلام فرمودند: سید جوانان اهل بهشت هستند، جعل نموده اند.
عرض کرد: نظر شما درباره این روایت چیست که حضرت رسول (ص) فرمود: عمر چراغ اهل بهشت است.
امام جوادعلیه السلام فرمود: صحت این روایت نیز مُحال است، زیرا در بهشت ملائکه مقرب و آدم علیه السلام و محمد(ص) و جميع انبیاء و مرسلین حضور دارند و چگونه است که به نور آنها روشن نمی شود، ولی به نور عمر روشن می شود؟
عرض کرد: روایت شده که: سکینبه بر زبان عمر به نطق در می آید.
حضرت فرمود: من منکر فضیلت عمرنیستم، ولی ابوبکر که فضیلت بیشتری از عمر داشته است خودش بر بالای منبر می گفت: شیطانی بر من چیره می شود، هرگاه از حق منحرف شدم جلو من را بگیرید.
عرض کرد: روایت شده که رسول اکرم(ص): فرمود اگر من به رسالت مبعوث نمی شدم عمر مبعوث می گردید. نظر شما در این باره چیست؟
حضرت فرمود: کتاب خدا قرآن از این حدیث صحیح تر است که خداوند در قرآن می فرماید: ما از پیغمبران و تو و نوح میثاق دربارۀ نبوت گرفتیم. پس خدایی که از پیغمبران عهد و میثاق گرفته چگونه کسی را که مشرک بوده است به پیامبری مبعوث می فرماید؟ در حالیکه خداوند از پیغمبران میثاق گرفته و آنها یک لحظه مشرک نبودند. آیا مشرک می تواند به پیامبری مبعوث شود؟ و به علاوه حضرت فرمود: وقتی که آدم علیه السلام بین آب و گل بود من پیغمبر بودم.
یحیی گفت: روایت شده که پیغمبر(ص) فرمود: هرگاه وحی بـر مـن قـطع می شد گمان می کردم که بر آل خطاب نازل شده است. نظر شما چیست؟
حضرت فرمود: این نیز مُحال است که درست باشد زیرا جایز نیست که پیغمبر(ص) در نبوت خود شک کند زیرا می فرماید خداوند از فرشتگان و انسانها رسولانی بر می گزیند. پس چگونه ممکن است که نبوت از برگزیده خدا به مشرک منتقل گردد؟
یحیی گفت: روایت شده که پیغمبر(ص) فرمود: اگر عذاب نازل شود غیر ازعمر هیچکس نجات نمی یابد. نظر شما چیست؟
فرمود: این نیز مُحال است که درست باشد، زیرا خداوند می فرماید: ما آنها را عذاب نمی کنیم تا وقتی که تو در بین آنها هستی و آنها استغفار می کنند. پس خدا وعده داده که به این دو شرط آنها را عذاب نمی کند.
بر گرفته از کتاب اختران هدایت از محمد رضا غیاثی کرمانی این منبع در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی تالار علوم قرآن و حدیث موجود است.
