بیش از 4 هزار و 300 نسخه خطی و چاپ سنگی بیمانند از علامه مجلسی در کتابخانه آستان قدس رضوی
افزون بر 4 هزار و 300 نسخه نفیس خطی و چاپ سنگی از علامه محمدباقر مجلسی در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی موجود است که تعدادی از آنها به خط خود علامه بوده و به زمان حیات وی برمیگردد و برخی نیز از شاهکارهای هنریست که به قلم خوشنویسانی ممتاز کتابت شده است.
به گزارش آستان نیوز، کارشناس مسئول اداره مخطوطات سازمان کتابخانهها، موزهها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی اعلام کرد: بیش از 4 هزار و 300 نسخه خطی و چاپ سنگی نفیس از آثار علامه ملا محمدباقر مجلسی (مجلسی دوم) در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری میشود که برخی، به خط خود علامه بوده و یا دارای تأیید، تصحیح، مقابله و یادداشت علّامه در حاشیه اوراق است.
سید محمدرضا فاضل هاشمی با بیان اینکه در میان این آثار ارزشمند، 400 نسخه خطی و چاپ سنگی نفیس از «زاد المعاد» موجود است که بیشتر آنها از لحاظ متن، تصحیح و درجه خوشنویسی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است، تصریح کرد: از این اثر که در اعمال و ادعیه ماهها، زیارات و نمازهای مستحبی و واجب و احکام اموات و زکات و... به زبان فارسی تألیف شده، مشاهیر خوشنویسان و مذهبّان، استنساخ زیادی نمودهاند که یکی از نفیسترین نسخههای آستان قدس، به خط «میرزا احمد نیریزی» معروف به «قبله الکتّاب»، در قرن 11 هجری قمری کتابت شده است.
فاضل هاشمی به بیان دیگر ویژگیهای این نسخه پرداخت و گفت: صفحه افتتاح، دارای سرلوح زرپوش مرصّع منقّش با یک کتیبه قلمدانیست که نام کتاب به زر در زمینه لاجورد آن کتابت شده و حاشیه صفحه اول و دوم، تشعیرسازی تذهیب به مکتب شیراز است.
وی ادامه داد: این نسخه، در قطع وزیری 17*24 سانتیمتر با جدولبندی و کمندکشی اوراق به زر و تحریر مشکی، خط نسخ 17 سطری، کاغذ نخودی آهار مهره متن و حاشیه شده و جلد تیماج مشکی است و در زمان مرتضی قلیخان طباطبایی نائینی به سال 1337 هجری قمری وقف شده است.
فاضل هاشمی با اشاره به اینکه بیشتر نسخههای «زاد المعاد» در کتابخانه آستان قدس رضوی، در دوره قاجار کتابت و خوشنویسی و صفحهآرایی شده است، اضافه کرد: از جمله، نسخهای به خط محمد علی خوانساری است که در 1241 قمری به نام فتحعلیشاه قاجار کتابت شده و نسخههای دیگر به خط مسیح حسینی در 1217، به خط محمد اسماعیل اصفهانی در 1214 و به خط ابوالقاسم یزدی در 1207 است.
وی توضیح داد: یکی از این نسخههای مزیّن، دارای سرلوح مزدوج در دو صفحه اول با نقوش اسلیمی، تمام صفحات جدولبندی به زر و سیاهی، صفحات کمندکشی به سرخی، جلد تیماج، خط نسخ خوش 17 سطری، و نسخة دیگر با سرلوح بسیار عالی و نفیس، دارای تذهیب، ترصیع، جدول، سرلوح، کتیبه و کمند است.
در ادامه کارشناس مسئول اداره مخطوطات این سازمان با بیان اینکه 900 نسخه چاپ سنگی نفیس نیز از «بحارالانوار» موجود است، افزود: از این اثر با عنوان کامل «بحار الأنوار الجامعه لدُرر اخبار الائمه الاطهار» که بزرگترین منبع حدیث در تشیع به زبان عربیست، کتابت زیادی شده و بیشتر نسخههای آن در گنجینه کتب خطی آستان قدس رضوی نگهداری میشود که برخی به خط مؤلف، دارای یادداشت، حاشیه، تصحیح، مقابله و بلاغ است.
فاضل هاشمی در پایان خاطرنشان ساخت: از دیگر آثار علامه همچون عین الحیات، جلاء العیون، حق الیقین، حلیه المتقین، حیات القلوب، تحفه الزائر و مقباس المصابیح نیز در زمان مؤلف فراوان استنساخ شده که بیشتر آنها در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری میشود.
گفتنی است که علامه محمدباقر مجلسی در سال 1037 قمری در اصفهان به دنیا آمد. از استادان او پدرش ملا محمدتقی مجلسی (مجلسی اول)، ملاصدرا، حر عاملی و فیض کاشانی را میتوان نام برد. او در عمر 73 ساله خویش، بیش از یکصد عنوان کتاب به زبان فارسی و عربی نوشت که تنها یک عنوان آن، «بحار الأنوار» دارای110 جلد است. پایهگذاری سنّت احیای دستهجمعی شبهای قدر در مساجد، از ابتکارات اوست. وی در 1110 قمری در اصفهان وفات یافت و مدفن وی، مسجد جامع اصفهان است.
http://news.aqr.ir/portal/home/?news/38388/662253/1008350/بیش-از-4-هزار-و-300-نسخه-خطی-و-چاپ-سنگی-بیمانند-از-علامه-مجلسی-در-کتابخانه-آستان-قدس-رضوی